به گزارش اصفهان شرق، محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه که برای ارائه گزارش از مذاکرات اخیر ژنو در صحن علنی مجلس حضور پیدا کرده در ابتدای سخنانش با سپاسگزاری از ابراز لطف مردم و نمایندگان به تیم هسته‌ای، گفت: وظیفه‌ای که از سوی شورای عالی امنیت ملی و رئیس‌جمهور بر عهده من و همکارانم گذاشته شده بود وظیفه آسانی نبود.

وی با بیان اینکه ما از ابتدا به سختی کار واقف بودیم، اظهار داشت: می‌دانستیم که وارد شدن به مذاکره حتما با دشواری‌های اساسی روبرو خواهد بود چرا که مذاکره‌ کردن به معنای ورود به حوزه‌ای است که حتما نمی‌توانید همه خواسته‌های خود را به دست آورید.

وزیر امور خارجه ادامه داد: در میز مذاکره حداقل دو طرف وجود دارد و هر طرف باید بتواند از مذاکره با رضایت خارج شود و طبیعی است که اگر نتوانید همه خواسته‌های خود را از این طریق به دست آورید مورد انتقاد و گاهی حمله قرار می‌گیرید.

ظریف با اشاره به انتقادهای مطرح شده پس از مذاکرات ژنو به تیم‌های مختلف مذاکره‌کننده گفت: فعلاً همه کسانی که بر سر میز مذاکره بودند به صورت واقعی یا زرگری مورد نقد قرار دارند؛ به هر حال شما همان میزان که در مذاکره به دست می آورید باید بر سر نکاتی نیز توافق کنید.

وی با بیان اینکه در مذاکره مهم این است که با چشم باز متوجه عواقب تصمیمات خود باشیم، اظهار داشت: ملاحظه جوانب، مجموعه نگرانی‌ها، توانمندی‌ها، خواسته‌های مقامات و در نهایت خواست مردم باید در زمان ورود به این معرکه مورد توجه قرار گیرد.

وزیر امور خارجه خوش و بش‌ها و شوخی‌های دیپلماتیک را پوششی برای بحث‌های تلخ، تند و چالشی خواند و افزود: همه اینها جزئی از ابزار مذاکره بوده و برای این است که در نهایت بتوانید منافع کشور را حفظ کنید.

ظریف با بیان اینکه ما این ادعا را نداریم که امکان این نبود که نتیجه بهتر از این شود، گفت: ما با افتخار قرعه‌ای که به ناممان افتاده است را پذیرفته و این توهم را نداریم که نتیجه کار به شکلی باشد که ما مورد نقد نباشیم؛ بدون شک ما از نقد استقبال می‌کنیم.

ظریف اظهار داشت: من از دوستان می‌خواهم که انصاف و منافع ملی را در نقدهای خود مد نظر قرار دهند البته من توقع ندارم از کسانی که در داخل جلسات نبودند بدانند که ما در دهها ساعت جلسات خود با 1+5 چه وضعیتی را پشت سر گذاشته‌ایم و با انصاف کامل قضاوت کنیم. آنها نتیجه کار را می‌بینند و همان را هم بررسی می‌کنند.

وی افزود: من احساس می‌کنم که در حوزه منافع ملی ضرورت دارد تا توجه ویژه‌ای به این حوزه داشته باشند. در مذاکرات بخش کوچکی از  اتاق مذاکره اتفاق می‌افتد. بخش اعظم آن چیزی است که پس از مذاکره اتفاق می‌افتد که اصطلاحا به آن چرخ دادن خبری می‌گویند.

«به عنوان نمونه زمانی که ما در حال مذاکره بودیم کاخ سفید متنی را تحت عنوان صفحه واقعیات مذاکرات منتشر کرد و این در حالی بود که آنها می‌توانستند اصل متن مذاکرات را منتشر کنند ولی به دلیل اینکه می‌خواستند چرخش مورد نظر خود را در آن اعمال کنند این کار را کردند. سایر افراد نیز هم در این خصوص صحبت می‌کنند هیچکدام از موضع ملی پایین‌تر نمی‌آیند بلکه بالاتر از منافع ملی را مد نظر قرار می‌دهند.»

وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: در کلیات توافق نامه ژنو در خصوص توافق پیرامون یک راه حل جامع شامل اقدامات اولیه گام نهایی که برای رفع نگرانی‌ها به عنوان یک مجموعه منسجم آمده است که اگر حتی بخشی از آن اجرا نشود تمامی آن از اعتبار ساقط می‌شود.این بخش به عنوان کلیات مطرح شده و من نه آن را تعهد ایران به 1+5 می‌دانم و نه بالعکس.

ظریف اظهار داشت: عنوان این بخش متن اقدام است چرا که اقدامات 6 ماهه از سوی دو طرف در آن آورده شده است. آژانس بین المللی انرژی اتمی می‌تواند اکثر اقدامات ایران را راستی آزمایی کند اما هیچ ابزاری وجود ندارد که بتواند بر اقدامات تعهدات طرف مذاکره کننده نظارت داشته باشد به همین سبب کمیسیون مشترکی متشکل از نمایندگان ایران و 1+5 تشکیل می‌شود تا اگر نگرانی را در خصوص این موارد وجود داشت توسط کمیسیون مشترک مورد رسیدگی قرار گیرد و اگر در خصوص اقدامات آژانس بین المللی انرژی اتمی در ارتباط موضوع مذاکره نیز اختلافی وجود داشت باز هم موضوع در کمیسیون مشترک مطرح و بررسی می‌شود.

وی افزود: نکته دیگری که در کلیات متن مطرح است این است که دوره شش ماهه اول این گام در صورت توافق طرفین قابل تمدید است. از سوی دیگر طرفین در کلیات عنوان کردند که فضای سازنده را در طول مذاکرات حفظ خواهم کرد.

وزیر امور خارجه اضافه کرد: شفاف سازی مواضع از دیگر بخش‌های توافق‌نامه ژنو است که اقدام ایران در این بخش تضمین صلح آمیز باقی‌ماند صلح آمیز هسته‌ای و دوم عدم پیگیری سلاح هسته‌ای است. پیشنهاد اولیه ما این بود که صراحتا به فتوای مقام معظم رهبری در خصوص حرام بودن استفاده از تسهیلات هسته‌ای اشاره شود و در متن از لفظ حرام بودن استفاده از سلاح هسته‌ای اشاره شده است.

ظریف با اشاره به متن ماده چهارم NPT ادامه داد: هیچ چیز در این معاهده نمی‌تواند اعضای معاهده را از حق ذاتی (غیرقابل انتزاع) یعنی حق چسبیده به صاحب حق و غیرقابل جدا شدن برای توسعه و تولید انرژی هسته‌ای برای مصارف صلح‌آمیز منع نمایند. حقی که قابل جدا شدن از صاحب حق نیست. «این حق را چه غربی‌ها بشناسند و چه نشناسند وجود دارد. آن چه مهم است احترام به اجرای حق است. ضمناً به جزئیات این حق نه در NPT و نه در جاهای دیگر اشاره نشده است. آمریکا‌یی‌ها بی‌خود حرف می‌زنند.»

وی بر همین اساس ادامه داد: من استنادهایم را به محض اینکه آقای کری آن حرف‌ها را زد در توئیتر ارائه دادم و چندین مورد نیز آنها را تأیید کردند.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه در هیچ کجای NPT اشاره نشده است که شما حق نیروگاه یا راکتور دارید بلکه گفته است حق بهره‌برداری صلح‌امیز از نیروی هسته‌ای دارید و به جزئیات آن هیچ اشاره‌ای نشده است، خاطر نشان کرد: اما در دو کنفرانس بازنگری در سالهای 1990 و 2010 به صراحت گفته شده است کشورها باید تصمیم‌گیری‌شان و انتخابشان راجع به چرخه سوخت مورد احترام قرار گیرد. مرجع تفسیر NPT کنفرانس‌های بازنگری است و تصمیم‌گیری این کنفرانس‌ها با اجماع است که حداقل دو بار در کنفرانس‌های بازنگری سال 1990 و  2010 و یک بار در اجلاس ویژه عمومی در مورد خلع سلاح در سال 1978 احترام به این انتخاب کشورها به رسمیت شناخته شده و مورد تأیید قرار گرفته است.

ظریف با اشاره به این موضوع اظهار داشت: لذا آنچه که در متن توافقنامه آمده است بهره‌برداری کامل ایران از حقوقش طبق معاهده NPT است.

وی با اشاره به ادامه متن توافقنامه تصریح کرد: در جمله بعدی گفته شده است برنامه غنی‌سازی ایران قسمتی از هرگونه راه‌حل است یعنی آنهایی که تمام تلاششان این بوده که این برنامه را به صفر برسانند امروز به عنوان یک راه‌حل در توافقنامه مورد تأکید قرار گرفته است.

وزیر امور خارجه افزود: البته این اقدامات باید از نظر آنها در چارچوبی صورت پذیرد و جزئیات این چارچوب باید در 6 ماه آینده مورد مذاکره قرار بگیرد.

ظریف با اشاره به بند دیگری از توافقنامه بین ایران و 1+5 ادامه داد: بحث دیگری اعلام می‌کند که همه تحریم‌های سازمان ملل متحد بدون شرط و همه تحریم‌های دو جانبه و چند جانبه مرتبط با انرژی هسته‌ای باید رفع گردد.

وی با بیان اینکه حفظ وضعیت موجود بند دیگری در این توافقنامه است، متذکر شد: طبق این بند طرفین توافق می‌کنند که در 6 ماه آینده اقداماتی که انجام می‌دهند شرایط را شدیدتر از شرایط کنونی نکند.

وزیر امور خارجه به اقدامات طرف مقابل برای حفظ وضعیت موجود اشاره کرد و افزود: غربی‌ها باید تلاششان را برای کاهش صدور نفت ایران متوقف کنند یعنی شرایط از وضعیت کنونی بدتر نشود.

ظریف به اقدام بعدی طرف مقابل اشاره کرد و اظهار داشت: آنها نباید هیچ قطعنامه جدیدی چه در شورای امنیت، چه توسط اتحادیه اروپا و چه توسط آمریکایی‌ها در رابطه با  تحریم هسته‌ای صادر کنند.

وی بر همین اساس ادامه داد: غربی‌ها از سوی دیگر قبول می‌کنند که ما غنی‌سازی 5 درصد را ادامه می‌‌دهیم؛ این کاری است که ما امروز انجام می‌دهیم و آنها هم شرایط موجود را می‌پذیرند و از سوی دیگر حق تحقیق و توسعه ما را نیز به رسمیت می‌شناسند.

وزیر امور خارجه به وظایف ایران در قبال حفظ شرایط موجود اشاره کرد و افزود: ما متعهد می‌شویم که در نطنز و فردو از پیشرفت بیشتر خودداری کنیم. اگر دوستان پیشنهادها و طرح‌های قبلی را مطالعه کنند متوجه می‌شوند که ما در فردو قرار بوده به نحوی لوله‌کشی‌های آن را تغییر بدهیم که بازگرداندنش به وضع موجود 9 ماه فرصت لازم داشته است و در شرایط موجود هم فعالیت نطنز و فردو ادامه خواهد داشت اما فردو به جای 20 درصد 5 درصد تولید می‌کند.

ظریف با بیان اینکه ما متعهد می‌شویم که فعالیت خود را افزایش ندهیم و آنها نیز به دنبال افزایش تحریم‌ها نباشند، خاطر نشان کرد: ما به راحتی می‌توانستیم بگوییم ایران ظرفیتش را افزایش نمی‌دهد اما اصرار داشتیم جزئیات را بگوییم چرا که آنها می‌توانستند مدعی شوند که تولید 3.5 درصد در نطنز افزایش ظرفیت است اما اگر در طول این مدت 7 تن تولید ما به 7.5 تن رسید به معنای افزایش تولید نیست و ما در اراک متعهد می‌شویم سوخت جدید تولید نکنیم، دستگاه جدید نیز نصب ننماییم اما ساخت و ساز در اراک ادامه پیدا خواهد کرد.

وی در ادامه با بیان اینکه توسعه و تحقیق غنی‌سازی در وضعیت کنونی حفظ می‌شود، گفت: صراحتاً متذکر شدیم که هیچ چیز را در زمینه کاستن از ظرفیت علمی‌مان نمی‌پذیریم زیرا تحقیق و توسعه تحت نظر آژانس ادامه پیدا می‌کند.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما در 6 ماه آینده از تأسیس محل‌های جدید غنی‌سازی نیز امتناع می‌کنیم، یادآور شد: اما واقعیت این است که دولت برنامه‌ای نیز برای این اقدام نداشت.

ظریف به اقدام بعدی ایران در رابطه با عدم بازفرآوری و ساخت تأسیسات بازفرآوری اشاره کرد و افزود: بازفرآوری یعنی ما بخواهیم از پسماندها پلوتنیوم استخراج نماییم اما اساساً جمهوری اسلامی برنامه‌ای برای بازفرآوری ندارد.

وی با بیان اینکه بخش دیگر توافقنامه، بخش کاهش‌هاست، خاطر نشان کرد: ما در قسمت کاهش فقط یک کار انجام می‌دهیم و آن این است که 20 درصد تولید نمی‌کنیم.

وزیر امور خارجه با بیان اینکه ما نیمی از اورانیوم  20 درصد را تبدیل به اکسید می‌کنیم که در حال حاضر نیز این کار انجام می‌شود یعنی از روزی که ما کارمان را شروع کرده‌ایم حدود 480 کیلو اورانیوم  20 درصد تولید شده که تاکنون بیش از نیمی از آن تبدیل به اکسید شده است. 200 کیلوی دیگری که باقی مانده قرار است صد کیلو تبدیل به اکسید و صدکیلوی دیگر به 3.5 درصد تبدیل شود.

ظریف با بیان اینکه ما قرار نیست سانتریفیوژ جدیدی تولید کنیم، گفت: ما متعهد شدیم تولید سانتریفیوژ جدید را به تعدادی که برای جایگزینی سانتریفیوژهای خراب نیاز داریم محدود نماییم. این اقدام در حالی است که در شرایط عادی نیز وقتی ما قصد نداریم سانتریفیوژ جدید نصب کنیم تولید سانتریفیوژهای خود را به سانتریفیوژهایی که نیاز داریم محدود می‌کنیم مخصوصاً با توجه به اینکه تولید سانتریفیوژ نسل اول را به مصلحت نمی‌دانیم چون نسل اول باید به نسل‌های پیشرفته تبدیل و آنها تولید شوند.

وی در ادامه اظهار داشت: ما می‌‌توانستیم بگوییم که ایران اقدامات شفافیت‌ساز را با آژانس انجام خواهد داد و آنها نیز این جمله را دوست داشتند اما ما اصرار داشتیم که جزئیات اقدامات شفافیت‌ساز ما در توافقنامه مشخص شود که البته اکنون نیز کم و بیش همان اقدامات انجام می‌پذیرد.

وی افزود: 20 درصدی که ما توافق کردیم تبدیل به اکسید کردیم و اینکه چرا امروز فقط 200 کیلو رسیده‌ایم برای این است که ما مدام 20 درصدها را تبدیل به اکسید کرده‌ایم و ما به ازا نگرفته‌ایم.

ظریف همچنین با اشاره به بازدیدهای بازرسان آژانس هسته‌ای خاطرنشان کرد: در حال حاضر هفته‌ای دو یا سه بار از نیروگاه‌هایی مثل نیروگاه نطنز بازدید می‌شود. ما در قراردادمان این اقدامات شفافیت‌ساز را نوشته‌ایم که بعدا چیزی به آنها اضافه نشود.

وزیر امور خارجه با اشاره به امتیازات ایران در مذاکرات اذعان داشت: پس از مذاکرات آنها چند تعلیق تحریم دارند که اولین مورد آن تعلیق تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا بر بیمه نفتی ایران است. تا پیش از این پالایشگاهی که نفت را تصفیه می‌کند بیمه نمی‌شد اما روز گذشته شنیدم که ممنوعیت بیمه برداشته شده و در این راستا یکی از تعلیق تحریم‌ها رقم خورده است.

وی افزود: تعلیق تحریم‌های اتحادیه اروپا و آمریکا بر صادرات پتروشیمی و خدمات مرتبط از دیگر امتیازاتی است که ایران در مذاکرات گرفته است. این مسئله چیزی است که در 5+6 ماه 6 میلیارد دلار برای دولت و بخش خصوصی دارد که یک میلیارد آن دولتی و 5 میلیارد سهم بخش خصوصی است.

ظریف ادامه داد: در این راستا بخش خدمات مرتبط مهم است چرا که برای اینکه پول به ایران برسد دیگر لازم نیست  8 تا 30 درصد سهم دلالی پرداخت شود و در این راه نکته مهم این است که راه‌های دلالی بسته شده است.

وی با اشاره به امتیاز دیگر ایران در مذاکرات خاطرنشان کرد: تعلیق تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا بر طلا و فلزات و خدمات مرتبط از دیگر امتیازات مذاکرات است. این تحریم‌ها تماما غیرقانونی و نامشروع است. لذا اینکه می‌گوییم تحریم‌ها را بردارند به این معنا نیست که ما تحریم‌ها را قبول داریم و این مسائل را به صورت علنی به آنها گفتیم.

وزیر امور خارجه افزود: بنده به صورت واضح و علنی در مقابل آنها ایستادم و گفتم ارجاع پرونده به شورای امنیت و تحریم‌ها غیرقانونی است ونظام جمهوری اسلامی ایران به هیچ وجه تحریم‌ها را قبول ندارد.

ظریف با بیان اینکه تعلیق تحریم‌های آمریکا بر صنعت خودرو و عرضه و نصب خدمات هواپیمایی ایران نیز ایجاد شده است، ادامه داد: درباره اینکه از آزاد شدن دارایی‌های ایران سؤال می‌شود، باید بگویم بنده هیچ جا نگفته‌ام که دارایی ایران آزاد می‌شود. چیزی که ما گفتیم بازگشت بدون محدودیت قسمت قابل توجهی از فروش نفت ایران از طریق حساب رسمی بانک مرکزی است. ما توافق کردیم که مذاکرات یک سال ادامه پیدا کند و پس از آن وارد گام نهایی شویم. تاکید ما این بود که زمان گام نهایی به صورت دقیق مشخص شود که حالا بر سر آن دعوای اساسی داریم.

وی افزود: در گام نهایی طرف مقابل قبول کرده که تمام تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود و دسترسی به منابع مالی غنی‌سازی و همکاری هسته‌ای با ایران آزاد شود. در نتیجه اینکه در پایان گام نهایی وضعیت ایران مثل استرالیا، ژاپن و آلمان خواهد شد.

وزیر امور خارجه با اشاره به تعهدات ایران در مقابل مذاکرات بیان داشت: در مقابل امتیازاتی که گرفته‌ایم پذیرفته‌ایم که از این پس به قطعنامه‌ها بپردازیم اما این به آن معنا نیست که قطعنامه‌ها را پذیرفته‌ایم.

ظریف همچنین با اشاره به وضعیت رآکتور آب سنگین اراک خاطرنشان کرد: ما در مذاکرات درباره آب سنگین اراک قولی ندادیم و گفته‌ایم رآکتور آب سنگین اراک در اختیار دولت نیست و مجلس باید در این راستا تصمیم‌گیری کند.

وی در ادامه تاکید کرد: نتیجه گزارشات ما در نهایت به صورت یک جدول جمع‌آوری شده است که در آن مشخص شده که ما چه به دست آورده‌ایم و 1+5 چه چیز به دست آورده است. در نهایت این مجموعه متوازنی است که منافع کشور را حفظ می‌کند و بدخواهان نظام را به نعره‌کشی واداشته است. ما با چشم باز با توجه و دقت به کارمان ادامه خواهیم داد و مطمئنا رسیدن به نتایج مثبت و امتیازات ویژه از آن ایران است.

وزیر امور خارجه همچنین با اشاره به ناراحتی دشمنان نظام از موفقیت ایران در مذاکرات هسته‌ای گفت: سبک است که بگویم بزرگترین قدرت دنیا در تماس خود با نمایندگان ایران در ساعت 2 شب با چه لحنی صحبت می‌کرد و در مقابل دشمنان ایران اقدام جمهوری اسلامی تا همین ساعات به تلاش خود ادامه دادند تا ایران به موفقیت نرسد.

ظریف با تشکر از حمایت‌های رهبر معظم انقلاب از نمایندگان مذاکره کننده ایران گفت: مثل همیشه از حمایت‌های مقام معظم رهبری نهایت تشکر را دارم چرا که رهبر معظم انقلاب در این مدت نمایندگان ایران را به صورت مداوم مورد تفقد خود قرار دادند.

وی در پایان تاکید کرد: در پیشگاه ملت و نمایندگان ملت برای ناتوانی و کم توانی و هر چه که بوده عذرخواهی می‌کنیم و امیدواریم این کار ما در جایگاه یک اقدام در پیشگاه خداوند مورد قبول قرار بگیرد.