اصفهان شرق- مهدی نجفی طلبه سطح خارج حوزه علمیه قم
در ماه های اخیر و پس از رویکرد اباحه محور در برخی جریانات مرتبط با امور فرهنگی همچون قبح زدایی از تک خوانی زنان، بار دیگر تهاجم علیه فرهنگ اسلامی برآمده از دین را برای همگان گوشزد کرده است، در مقابله با معظلات فرهنگی در کشور و محکومیت اقداماتی همچون ترویج تک خوانی زنان درکنسرت های موسیقی به ویژه در ملأ عام و در برابر نامحرمان ودیگر رویکردهای ضد دینی و ضد اخلاقی دربرخی عرصه های فرهنگی کشور به ویژه در مطبوعات، تئاتر و سینما…ناظر به سوی اهتمام ورزی هر چه بیشتر متولیان فرهنگی کشور به تبعیت از متخصصین مقولۀ فرهنگ برآمده از دین و ترمیم رویکرد اباحه محور برخی متولیان فرهنگی است، زیرا به نظر می رسد جریاناتی با تبلیغات رسانه ای فراوان در راستای بازگرداندن فضای فرهنگی کشور به دوران هنجار شکنانۀ اطلاحات هستند وبرای تحقق این هدف نیز با برنامه ریزی دقیق به حیطۀ فرهنگی نظام اسلامی وارد شده اند، که افزایش برگزاری کنسرت های متعدد در شهرهای مختلف کشور حتی شهرهای مذهبی با محوریت تک خوانی زنان، از جمله برنامه های هدفمند جریانات سکولار و ضد دینی درترویج اباحه گری و توهین به مقدسات و آموزه های دینی است.
فقر دینی؛ عامل کلیدی در ترویج تک خوانی زنان
نگارنده درچرایی وقوع این آسیب در فضای فرهنگی کشور، قصد عتاب و سرزنش هیچ یک از مسئولان محترم را ندارد بلکه ترمیم برخی نقاط مبهم در موضوعات فرهنگی همچون مسألۀ تک خوانی زنان، لزوم تعمیق دینی در نحوۀ مواجهه با مباحثی از این دست را روشن می سازد.
بدیهی است که ورود پابرهنه و خام و ناپخته و غیر کارشناسانه برخی مسئولان و جریانات سیاسی به حیطۀ مبانی فقهی و دینی از قبیل چیستی حکم فقهی و شرعی تک خوانی زنان از منظر اسلام به هیچ وجه قابل قبول نیست، زیرا برخی افراد کم اطلاع صرفاً با استناد به فتاوای مشهور مراجع عظام تقلید مبنی بر« بی اشکال بودن خوانندگی(اعم از زن یا مرد) بدون غنا و بدون قصد لذت و ریبه»[1] ،تمام کنسرت های موسیقی و حتی کنسرت های خوانندگان زن را با این قول و توجیح می کنند در حالی که بسیاری از شاخصه های کنسرت های موسیقی در کشور به ویژه برنامه هایی که با تک خوانی زنان همراه است از ویژگی های مورد نظر متخصصین دینی فاصله دارد، لذا اصرار برخی مسئولان در مقابله با نظرات دلسوزانه و کارشناسانۀ مراجع معظم تقلید به عنوان متخصصین فهم دین و فرهنگ ناب اسلامی، به نوعی دهن کجی به این علما محسوب می گردد . زیرا ورود به مباحث تخصصی فقهی در مسائلی حساس هم چون موسیقی ، و تبیین ابعاد مختلف آن نیازمند تشکیل کارگروهی از نخبگان دینی وفقهی است تا با تعامل سازنده با مراجع عظام تقلید مباحث جدید و مبتلا به را در این زمینه مطرح نمایند و در راستای دریافت پاسخ از سوی مراجع عظام و ولی فقیه جامعۀ اسلامی باشند.

********
لیکن باید این پرسش را مطرح نمود که متولیان فرهنگی کشور چند کتاب مهم و مرجع در زمینۀ واکاوی ابعاد مختلف فقهی،دینی….در مسألۀ موسیقی تولید کمرده اند تا به عنوان منبع و مرجع برای سیاستگذاران هنر اسلامی مورد استفاده قرار گیرد؟با مراجعه به آمار می توان گفت علیرغم برخورداری از بودجۀ مصوّب فرهنگی به تولید فکر و ایده در عرصۀ فرهنگ و هنر ، لیکن اثر برجسته ای در این زمینه تا کنون به جامعه ارائه نشده است که این پاشنۀ آشیل متولیان عرصۀ فرهنگ و هنر در عدم واقعی تولید فکر و اندیشه در مسائل مورد نیاز جوانان از جمله موسیقی، حجاب،ماهواره… خود جای تأمّل فراوان دارد.
لذا وجود فقر دینی و معرفتی در موضوعاتی همچون عرصۀ موسیقی و ضعف تعامل میان نخبگان این رشته با صاحب نظران در عرصۀ دین و فرهنگ، فضا را برای سوء استفادۀ بسیاری از جریانات سکولار و ضد دین فراهم خواهد کرد ،که با برخی غفلت های غیر قابل قبول این سیر معیوب همچنان در فضای فرهنگی کشور ادامه دارد.
تک خوانی زنان؛ مقوله ای وارداتی و غربی
بدیهی است منکر این مسأله نمی توان شد که واکاوی و به کار گیری صحیح از موسیقی در راستای تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی، از جمله موضوعاتی است که می تواند در فرهنگ سازی نظام اسلامی موثر واقع گردد، لیکن مشروط به اینکه موسیقی بتواند نقش خود را به عنوان مقوم فرهنگ اصیل اسلامی ایفا نماید، نه اینکه موسیقی و زیر مجموعه های آن با هدف تحمیل مفهوم غربی آن در راستای تخریب همه جانبۀ فرهنگ تمدنی ایران عمل نماید.
مقولۀ تک خوانی زنان نیز که بحث آن در ماه های اخیربسیار داغ شده است از جمله موضوعات وارداتی است که ریشه های آن در فرهنگ اسلامی دیده نمی شود، زیرا از یکسو آموزه های دینی همچون قران و روایات در مواجهه با مسائل مربو ط به رعایت عفت عمومی سخت گیر و موشکافانه وارد شده است به عنوان مثال قرآن كريم، براي همسران پيامبر توصيه مي كند كه جدي و خشك و معمولي سخن گويند و با تعابير تحريك آميز كه گاه كشش خاصي دارد صحبت نكنند، مبادا كه افراد، به فكر شهوت بيفتند:
«اي همسران پيامبر، شما مانند هيچ يك از زنان نيستند، اگر سر پروا داريد، پس به ناز سخن مگوييد تا آن كه در دلش بيماري است طمع ورزد، و گفتاري شايسته گوييد»[2].

**********
در سوی دیگر در نظام اسلامی اخبار متعددی مبنی بر خوانندگی زنان در کنسرت های موسیقی مختلط افکار عمومی جامعه را به شدت جریحه دار کرده است، زیرا از یک سو مسئولان فرهنگی کشور تأیید مجوز برای تک خوانی خوانندۀ زن را تکذیب می کنند، اما در عین حال در شهرهای مختلف کشور خوانندگان زن در ملأعام به خوانندگی مشغولند، لذا پارادوکس تکذیب در گفتار برخی مسئولان و نیز موج سیل تصاویر و فیلم های ضبط شده از کنسرت هایی که از تک خوانی زنان حتی در برابر مردان نامحرم به وفور در جامعه و در فضای مجازی دیده می شود، نگرانی های فراوانی را به همراه داشته است که آخرین آن به اعتراض نمایندۀ شهرستان بوکان در مجلس به برگزاری کنسرت و با تک خوانی زنان در این شهر مربوط می شود.
دین وفقه ؛ عنصر کلیدی درتحقق فرهنگ
با این تفاسیر راه حل چیست؟ به نظر می رسد سیاستگذاران فرهنگی کشور باید این اصل مهم را سرلوحۀ برنامه ریزی های خود نمایند که دین و فقه عنصر اصلی شکل گیری فرهنگ در نظام اسلامی است، و اگر اراده هایی برای برخی اقدامات شبهه ناک هم چون کنسرت های موسیقی با محوریت تک خوانی زنان در جامعه مشاهده می شود، ناشی از عدم فهم مناسب آموزه های فقهی است، زیرا مواضع احتیاط آمیز مراجع عظام تقلید درمواجهه با مسأله موسیقی و نیز تک خوانی زنان[3] خود نشان دهندۀ حساسیت این مسأله و لزوم دقت نظر همۀ دستگاه های فرهنگی در عرصۀ موسیقی کشور است.

**********
لذا موضع جناب وزیر محترم در اختتامیۀ جشنوارۀ فجر مبنی بر اینکه« ما به رعایت موازین و قانون در حوزه موسیقی موظف هستیم[4]» موضعی مطلوب و صحیح است که در ادامه برنامه ریزی دقیق مدیران ارشد این وزارتخانه و دیگر دستگاه های فرهنگی کشور برای بومی سازی موسیقی و نیز انطباق موسیقی و جوانب آن با حفظ عفت عمومی جامعه و موازین شرعی و قانونی را طلب می کند، امید است مقولۀ موسیقی در کشور با ورود دغدغهمندان و متخصصان این مقولۀ مهم و کلیدی و نیز تقویت مشورت پذیری سیاستگذران فرهنگی کشور از مراجع عظام تقلید به عنوان متخصصین مجتهد در فهم دینی و دیگر نخبگان دینی و فرهنگی جامعه، در راستای کارآمدی هر چه بیشتر موسیقی در جهت تقویت بخشی به آموزه های اسلامی و اجتناب از زمینه سازی گناه و مفسده برای مخاطبان اقدام نمایند.

[1] (.http://www.porseman.org
[2] سورۀ احزاب آیۀ 32
[3].http://www.porseman.org
[4] http://www.farsnews.com