عزاداری در شرق اصفهان:
مراسم دوره، سنتی متمایز در شهر هرند/ تصاویر
مراسم سنتی این شهر متمایز از دیگر شهرهای کشورمان می باشد و این عزاداری مخلصانه زبانزد همه جوامع شده و باعث گردیده که در دهه اول محرم هر سال بسیاری از عاشقان عزاداران اهل بیت(ع) از اقصی نقاط کشور اسلامی در این عزاداری شرکت و ارادت خود را نسبت به خاندان رسول الله(ص) ابراز می کنند.
به گزارش خبرنگار اصفهان شرق از هرند: با آغاز ماه محرم آنچه برای همگان جذاب تر به نظر می رسد، سنتهایی است که در برخی شهرها دست به دست چرخید و نگاه هر فردی را به خود جلب می کند.
بر خود لازم دیدیم تا گزیده ای از یک سنت را در شهر هرند به همگان معرفی کنیم.
دوره
این عزاداری سنتی از اول تا روز نهم محرم , بعد از ظهرها به مدت نه روز برگزار می شود که هیئت مرکزی هرند از بیت الحسین (ع) به طرف حسینیه چهارده معصوم (ع) حرکت و پس از استقرار در حسینیه و ساعتی عزاداری و سینه زنی دوباره از همان مسیر به بیت الحسین (ع) باز می گردند , پشت سر آن هیئت حضرت اباعبدالله الحسین (ع) از حسینیه چهارده معصوم (ع) به طرف بیت الحسین (ع) حرکت و پس از استقرار در بیت الحسین (ع) همان مراسم را با مداحان خود برگزار می نمایند . همچنین هیئت حضرت سجاد (ع) نیز از مسجد سادات شروع و به طرف مجتمع حسنیه و مسجد امام حسن مجتبی (ع) حرکت و پس از آن به طرف قدس الحسین (ع) باز می گردند و مراسم مشابه البته با کمی تفاوت را اجرا می نمایند .
مراسم دوره به این صورت است که در جلو هیئت پرچم , نخل و علامت همراه با نواخته شدن دهل و سنج به حرکت در می آیند , این هیئت با دو دسته جلو و عقب به نام زار و عموم از مسیرهای مشخص که ذکر شد با در دست داشتن شال سیاه عزا که منظم بالا و پایین می آورند اشعاری را دررثای اباعبدالله الحسین (ع) و شهدای کربلا زمزمه می کنند , دسته جلو که زار نامیده می شود و معمولا از افراد ریش سفید و مسن تر و یا علمای شهر تشکیل می شوند , پشت نخل به صورت دایره می ایستند که پس از زمزمه هر دو بیتی از اشعار ذیل قسمت عمومی که در دسته دیگر رو به روی همدیگر و به صورت ردیفی ایستاده
اند با بالا و پایین آوردن شال سیاه عزا و در حالیکه دهل و سنج نواخته می شود یک دو بیتی دیگر ( دم عمومی ) را زمزمه می کنند .
هنگام استقرار در حسینیه در حالیکه همه به صورت دایره در حسینیه ایستاده اند , یک نفر در میان جمع با صدای غم و سوزناکی در حالیکه با شال سیاه عزا خم و راست می شود میگویند , آقا ؛ مولا ؛ شهید ؛ عطشان و … که پس از آن مردم همه با آهنگی ملایم می گویند : « حسین » که آهنگ طبل و دهل تندتر و پایان می گردد .
مراسم دوره در هرند احتمالا از دوره صفویه به بعد مرسوم شده که در قدیم شبانه و عزادارن در حالیکه پابرهنه و با وضو بودند و اشک از گونه های آنان جاری می شد این مراسم را برگزار می نموده اند .
در عصر حاضر نیز این مراسم برگزار و روز به روز بر رونق و عظمت آن افزوده تر می گردد . و می توان گفت که مراسم سنتی این شهر متمایز از دیگر شهرهای کشورمان می باشد و این عزاداری مخلصانه زبانزد همه جوامع شده و باعث گردیده که در دهه اول محرم هر سال بسیاری از عاشقان عزاداران اهل بیت (ع) از اقصی نقاط کشور اسلامی در این عزاداری شرکت و ارادت خود را نسبت به خاندان رسول الله (ص) ابراز می کنند .
در ذیل نمونه هایی از اشعار که در مراسم دوره خوانده می شود را بیان می کنیم .
روز اول :
دسته زار جلو :
ای مومنان زاری کنید / از دیده خون جاری کنید *** بهر حسین تشنه لب / یکدم هواداری کنید
آید خروشاه فاطمه / با انتظار و واهمه *** آید به دشت کربلا / گردد به دور خیمه ها
گوید حسین من چه شد / نور دو عین من چه شد *** گوید حسینت کشته شد / در خاک و خون آغشته شد
عباس غمخوارت چه شد / میر علمدارت چه شد *** کو اکبر و کو اصغرم / کو قاسم نام آورم
کو هل بیت بی کسم / آن دختران نو رسم *** یاران حسین نازنین / افتاده چون گل بر زمین
خیل ملک در آسمان / با دیده گریان تمام *** در خیمه زین العابدین / افتاده بیمار و حزین
دم عمومی :
ماه محرم شد دگر / غمگین شده شمس و قمر *** خیرالنساء دارد عزا / بهر شهید کربلا
روز دوم :
دم زار جلو
ماه محرم شد دگر / غمگین شده شمس و قمر *** خیرالنساء دارد عزا / بهر شهید کربلا
آید خروشان فاطمه / با انتظار و واهمه *** آید به دشت کربلا / گردد به دور خیمه ها
گوید حسین من چه شد / نور دو عین من چه شد *** گویند حسینت کشته شد / در خاک و خون آغشته شد
عباس غمخوارت چه شد / میر علمدارت چه شد *** کو اکبر و کو اصغرم / کو قاسم نام آورم
کو هل بیت بی کسم / آن دختران نو رسم *** یاران حسین نازنین / افتاده چون گل بر زمین
خیل ملک در آسمان / با دیده گریان تمام *** در خیمه زین العابدین / افتاده بیمار و حزین
دم عمومی :
ای مومنان زاری کنید / از دیده خون جاری کنید *** بهر حسین تشنه لب / یکدم هواداری کنید
روز سوم
دم زار جلو
چرخ و فلک تو دانی/ در کربلا چه ها شد *** راس حسین مظلوم / از پیکرش جدا شد
اند وداع آخر / گفتا حسین به خواهر *** من می روم به میدان / نایم به خیمه دیگر
ای مادر غریبان / در کربلا گذر کن *** بی تن سر حسین را / در خاک و خون نظر کن
لب تشنه سر بریدند / سلطان کربلا را *** بر خاک غم نشاندند / بیمار نینوا را
عباس غرق رد خون / فرزند شاه مظلوم *** افتاده سوی هامون / با پیکر پر ازخون
واحسرتا وا دردا / امروز و سرور ما *** در کربلا غریب است / شد خاک و بر سر ما
دم عمومی :
ای مومنان بزارید / افغان ز دل بر آرید *** به حسین مظلوم / از دیده خو ببارید
علاقمندان در صورت تمایل می توانند ادامه اشعار را تا روز نهم به کتاب مراسم عزاداری در هرند و فلسفه آن نوشته علی امینی هرندی مراجعه نمایند