در دانشگاه آزاد هرند
چهـارمیـن همـایش رصـد آسمــان شب برگزار شد
چهارمین همایش رصد آسمان شب ، ویژه ی خانواده ها طی روز های پنج شنبه 18 و جمعه 19 مهرماه ( 92 ) با همکاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد هرند و با حضوربیش از 160 نفرازعلاقه مندان به نجوم ازشهروندان اصفهانی دردانشگاه آزاد اسلامی واحد هرند برگزار شد .
به گزارش خبرنگار اصفهان شرق از هرند به نقل از صاحب: این همایش به منظورآشنایی با مقدمات رصد ، جهت یابی ، رصدماه و صورفلکی ، رصد اجرام و سیارات مریخ و مشتری ، آشنایی با اجرام آسمانی غیرستاره ای ، رصد اعماق آسمان با تلسکوپ های مدرن برگزار شد .
با استقراربیش از 160 نفر از علاقه مندان به نجوم ، اساتید مرکز آموزشی نجوم ادیب ، وابسته به سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، ابتداتوضیحاتی پیرامون مباحث فوق به شرکت کنندگان ارائه می دادند ، سپس فرگیران با استفاده از تلسکوپ های مستقر درسایت و محوطه ی دانشگاه ، اجرام آسمانی را مشاهده کردند.
حجت الاسلام اصل حسینی امام جمعه ی شهر هرند نیز در سخنان کوتاهی به تشریح آسمان از منظر قرآن اشاره کرد و گفت : (( درآیاتی از قرآن ، خداوند انسان را به تفکرفراخوانده است و علم نجوم که درآسمان شب سیرمی کند درمقابل خود ، آسمانی را پر از رمزو راز می بیند ، وقتی به آسمان پرستاره نگاه می کنیم ، بدون درنگ و ناخودآگاه متوجه می شویم که این شکوه و عظمت ، خالقی قادر ، حکیم و توانا دارد و باید اذعان کرد که علم واقعی اینست که انسان با نگاه و نظاره بر مخلوقات ، پی به وجود خالق هستی ببرد و این مهم جز با دقت و تفکر در کائنات میسّر نیست . ))
توضیحی چند در مورد فضای آسمان شب
فضا ازکهکشانها ، منظومهها ، ستارگان ، سیارات و بسیاری ازاجرام آسمانی دیگر انباشته شده است. عجایب و عظمت آنها به مراتب ازتمامی دیگرپدیدههای آفرینش بیشتر است. کهکشانها و ستارگان و به طورکلی پدیدههای آسمانی انبوهی که عجیب و غریب مینماید وجود دارند، که پارهای ازآنها بوسیله دانشمندان شناسایی شدهاند. مانند: کوتولههای سفید ، ستارگان نوترونی ، ستارگان هیپرونی ، کوازارها و دنباله دارها و سیاه چالهها و . . .
درفضای قابل رویت برای ماده میلیاردها کهکشان جداگانه وجود دارد که بزرگترین آنها نظیر راه شیری و نزدیکترین کهکشان به نام اندرومیدا یا به قول عبدالرحمن صوفی امراة المسلسله که فاصله آن ازما تقریبا 5 /1 میلیون سال نوری و قطر زاویهای ان 3.5 درجه و قطر خطیاش درحدود 100 هزارسال نوری است و دارای تقریبا یکصد میلیارد ستاره است. هرکهکشان مجموعهای ازمیلیاردها ستاره است که بعضی ازآنها ازخورشید بزرگتر و بعضی دیگر بطور قابل توجهی کوچکتر.
سحابیها
درجهان علاوه برستارهها مقادیر زیادی گرد و غبارو گاز وجود دارد که ما بین کهکشانها پراکنده گردیده است. یعنی چگالی گاز درفضای بین کهکشانها فقط برابر 20 اتم درهراینچ مکعب است. سحابیها به علت نورستارگان مجاور خود قابل رویت هستند. به کمک تلسکوپ به ساختمان و ویژگی آنها میتوان پی برد. بعضی ازسحابیها نیز تاریک بوده و مانع عبور نورستارگانی هستند که در پشت آنها قرار دارند .
سیارات
اجرام تقریبا کروی ، جامد و بزرگی هستند که به دورخورشید میگردند. بزرگترین آنها به نام مشتری است که جرمی معادل یک هزارم جرم خورشید را دارد. تا به حال سیستم سیارهای نظیرآن چه به خورشید مربوط است، کشف نگردیده است. سیارات اجرام سماوی نسبتا سرد بوده و انعکاس نورخورشید باعث مرئی شدن آنها میگردد.
تشخیص سیارات از ستارگان در آسمان شب
سیارات با نورناپایدار میدرخشند، ولی نورستارگان هم ازلحاظ رنگ و هم ازلحاظ روشنایی به سرعت تغییر میکند.
سیارات درآسمان حرکت کرده و محل آنها تغییر میکند، ولی ستارگان نسبت به هم دارا ی مکانهای تقریبا ثابتی هستند.
سیارات هنگام رصد با تلسکوپها به صورت قرص نورانی بزرگ دیده میشود، درصورتی که ستارگان به صورت نقاط روشن به نظر میرسند.
سیارات را میتوان در نواحی باریکی از آسمان مشاهده کرد، ولی ستارگان را میتوان در هر قسمتی از آسمان یافت.
سیارکها
سیارههای خرد ، اجرام جامد کوچکی هستند که به دورخورشید میچرخند و تفاوت آنها با سیارات دربزرگی آنها است. بزرگترین این سیارکهای خرد به نام سیرس میباشند، که قطرش برابر با 800 کیلومتر است. قطر اکثر آنها درحدود 3 کیلومتر میباشد. سیارکها نیز توسط انعکاس نورخورشید قابل رویت میباشند و آنها را بدون تلسکوپ نمیتوان دید.
قمرها
قمرها اغلب ازاجتماع و تمرکز دیسکهای غبارو گازدرپیرامون سیارهها درست میشوند. شش سیاره ازنه سیاره بزرگ هرکدام یک یا چند قمر دارند که به دور آنها میچرخند. تا به حال 45 قمر در منظومه شمسی کشف کردیده است.
ستارگان دنباله دار
ستارگان دنباله داراجرام سماوی هستند که گه گاه ظاهر میشوند. هرستاره دنباله دارازیک مسیر نورانی و دنباله طویلی تشکیل شده است. سرآن ممکن است به بزرگی خود خورشید و دم آن نیز درحدود چندین صد میلیون کیلومتر بوده باشد. هرستاره دنباله دار با وجود اینکه صدها کیلومتر درثانیه سرعت دارد برای یک چشم غیرمسطح همچون ما، بی حرکت به نظر می رسد. سرعت آنها را میتوان ازتغییرمکانش نسبت به ستارگان زمینه ثابت آسمان تعین کرد.
تا کنون نزدیک به هشتصد ستاره دنباله دارکشف و نامگذاری گردیده است. اکثر ستارههای دنباله دارازیک مدار بستهای درحال حرکت هستند. چنین ستارگان دنباله دار اهمیت زیادی داشته و بعد از یک پریود به نزدیکی زمین آمده و مشاهده شدهاند، که مشهورترین آنها ستاره دنبالهدارهالی است. مدارهای ستارگان دنباله داردیگر سهمی یا هذلولی است و به احتمال زیاد اینها فقط یک باردرمجاورت زمین ظاهر و رویت گردیده ، دور میزنند و سپس رفته و دیگر به نزدیکی زمین نمیگردند.
شهاب وارها
اجسام جامد و ریز دیگری به اندازه ته سنجاق هستند، در فضا دیده میشوند. اکثرا گروهی از این شهابها به طرف زمین حرکت کرده و درجو آن به دام میدان مغناطیسی حاکم برکره زمین میافتد.
دراثربرخوردشان درفاصله 150 کیلومتری جو زمین و دراثر اصطکاک آن ، جسم سوخته و غبار آن به طرف زمین سقوط میکنند. نور حاصل شده از این برخورد را به نام شخانه مینامند. در واقع میشود اظهار کرد هرساله چندین صد تن از غبارشخانه برسطح زمین مینشینند. معمولا شهابها درفاصله 80 کیلومتری سطح زمین کاملا ازبین میروند، ولی بعضی اوقات احتمال دارد که کاملا تحلیل نگردند و بصورت شهاب سنگ به سطح زمین برسند.
نامگذاری اجرام اعماق فضا
برخی اجرام غیرستاره ای ازجمله کهکشانها و سحابیها با عناوین رایجی نامیده میشوند، ولی برخی تنها با یک شماره مشخص میشوند. درسال 1774 شارل مسیه (1817 – 1730) فهرستی شامل 45 جرم آسمانی منتشر کرد و طی یک دهه بعد از آن به این تعداد افزود. نام هر یک از اجرام این فهرست متشکل از حرف ام (حرف اول مسیه) و یک عدد بدنبال این حرف است.
نام بسیاری دیگرازاجرام آسمانی متشکل ازان. جی.سی و یک عدد است. این طرز نامگذاری درفهرستی که توسط ستاره شناس دانمارکی ، جان لودویک امیل دریر (1926 – 1852) ، منتشر شد، معرفی شده است. این فهرست ، فهرست عمومی نوین نامگذاری شده است.
آنچه ما را برآن داشت تا این مختصر اطلاعات را در اختیار شما خواننده عزیز قرار دهیم ، به حکم وظیفه و رسالتی است که بر دوش اصحاب رسانه گذاشته شده است لذا در مباحث فوق بیش از هرچیزبه دنبال عظمت خداوند متعال هستیم که این اجرام را منظم خلق کرده است .
بر من و شماست که وقتی آسمان شب را نظاره می کنیم ، با دید و از منظر یک محقق نگاه کنیم و به عظمت و بزرگی خداوند متعال پی ببریم .
درحاشیه ی همایش :
دربین شرکت کنندگان دختر بچه ها و پسر بچه ها با شوق و اشتیاق وصف ناپذیر از شامگاه تا صبح به همراه والدین خود ازاطلاعات اساتید بهره بردند و برخی ازمواقع بیشتر از والدین به سوالات مطرح شده پاسخ می دادند .
کاری از محمودی هرندی