به گزارش اصفهان شرق، برخی زحمت مرد خانه برای تهیه مایحتاج سفره، برخی دیگر نجابت زن برای آماده کردن سفره و برخی دیگر نیز عرق جبین تولید کننده را دلیل این حرمت می‌دانند.

اما حالا یکی از سه ضلع مثلث حرمت سفره دارد زیر بار این مسئولیت کمر خم می‌کند، خبرهایی به گوش می‌رسد از تولید کننده یا همان کشاورزی که در برخی مواقع به جای آب از پساب شهری برای رشد محصولاتش استفاده می‌کند.

موضوعی که بی‌شک می‌تواند سلامت یک شهر را دستخوش تغییرات خطرناکی کند و بر طبل بی اعتمادی شهروندان به شغل مقدس و پر زحمت کشاورزی بکوبد.

حالا موضوع استفاده از پساب شهری در محصولات کشاورزی در برخی از نقاط اصفهان سر از لفافه بیرون آورده و تقریبا علنی شده، اما با این همه باز هم اهتمامی که باید برای رفع این موضوع و جلوگیری از استفاده از پساب شهری صورت بگیرد در مسئولان دیده نمی‌شود. در برخی اظهارنظرها نیز شنیده می‌شود که چون استفاده از پساب در کشورهای پیشرفته دنیا مرسوم است، پس ایرادی ندارد در ایران نیز مرسوم باشد!

*استفاده از پساب شهری باید محدود باشد

در نگاه اول شاید استفاده از پساب در صنعت کشاورزی در کشورهای دنیا خبری صحیح باشد، اما وقتی به مدیریت و برنامه‌ریزی آن توجه می‌کنیم، مشخص می‌شود که این استفاده تعریف دارد و هرکسی حق دسترسی به این پساب را نداشته و نمی‌تواند با استفاده از آن سلامت شهروندان را به خطر بیندازد.

مهدی عرب‌زاده، مهندس کشاورزی و کارشناس اصلاح نباتات در این زمینه به خبرنگار خبرگزاری فارس در اصفهان گفت: مناسب‌ترین شرایط از لحاظ بهداشتی و زیست محیطی وقتی فراهم می‌شود که استفاده از پساب‌ها در مناطق مشخص و محدودی که از دسترس عموم دور باشد صورت گیرد و حتی این گونه آب آبیاری در اختیار کشاورزان معمولی قرار نگیرد.

وی اظهار کرد: در کشورهای پیشرفته از پساب تصفیه شده برای آبیاری پارک‌ها و فضای سبز استفاده می‌کنند، اما استفاده از پساب جهت آبیاری پارک‌ها و فضای سبز شهری، مستلزم اتخاذ تدابیر و کنترل اثرات سوء زیست محیطی خواهد بود.

عرب‌زاده با تاکید بر اینکه نمی‌توان از هر زمینی برای کشت گیاه با پساب بهره برد، تصریح کرد: خصوصیات پروفیل خاک در لایه‌های محدوده زمین‌های هدف، انتخاب محل مناسب جهت آبیاری با پساب و همچنین نحوه کاربرد آب در این زمینه بسیار اهمیت دارد.

*از پساب استفاده نکنیم، زمین‌هایمان خشک می‌شود

اما با این همه کشاورزان به ویژه آنهایی که در محدوده شرق شهر اصفهان و در حاشیه رودخانه مشغول به فعالیت کشاورزی هستند ، معتقدند که اگر از پساب هم استفاده نکنند، زمین‌هایشان خشک می‌شود و زندگیشان سخت و ملال آور.

رحیم فشارکی، کشاورز 57 ساله ایست که این روزها به جای آب از پساب استفاده می‌کند و با این آب سبزی کشت می‌کند.

وی در این زمینه به خبرنگار خبرگزاری فارس در اصفهان گفت: از زمانی که خشکسالی در اصفهان فراگیر شد کانال‌های انتقال آب نیز خشک شد و آبی به زمین‌های ما نرسید، ولی از آن جا که زمین‌های کشاورزی ما پشت تصفیه‌خانه فاضلاب اصفهان قرار گرفته است، زمین‌هایمان را زهکشی کردیم تا این پساب را به کنار محصولاتمان هدایت کنیم.

این کشاورز اصفهانی بیان کرد: پیش از این نیز پدران ما برای آبیاری زمین‌هایشان از پساب استفاده می‌کردند و اتفاق خاصی هم برای مردم نمی‌افتاد، اکنون نیز به نظر می‌رسد این کنترل‌هایی که صورت می‌گیرد ریشه در مسایل پشت پرده اقتصادی دارد.

*استفاده از پساب شهری نگران کننده است

اما مراجع علمی استفاده از پساب شهری را بسیار خطرناک دانسته و آن را زمینه بروز بیماری‌های نوپدید و یا رواج بیماری‌های باز پدید بیان کرده‌اند.

پارسا بهنودفر، استادیار دانشگاه و متخصص بیماری‌های عفونی در این زمینه به خبرنگار خبرگزاری فارس در اصفهان گفت: از جمله مواد آلی موجود در فاضلاب می‌توان کربوهیدرات‌ها، گیلنین‌ها، چربی‌ها یا قلیاها، پاک کننده‌های صنعتی، پروتئین‌ها و محصولات حاصل از تجزیه آنها و نیز سایر ترکیبات شیمیایی آلی طبیعی و مصنوعی حاصل از فرآیندهای صنعتی را نام برد که هر کدام از این عناصر تخریب‌های خاص خود را بر بافت‌های بدن دارند.

وی با تقسیم ارگانیسم‌های بیماری‌زا در اثر استفاده از این آب‌ها در آبیاری محصولات کشاورزی مثمر به ارگانیسم “شاخص” و “پاتوژن‌ها”، تصریح کرد: ارگانیسم شاخص مانند “کلیفرم‌ها” و “کلیفرم‌های مدفوعی”، باکتری‌های انگلی و غیر متحرک مدفوع و باکتری “کلاستریدیوم” بر روی دستگاه گوارشی و حتی تنفسی و ارگانیسم پاتوژن‌ها مانند “سالمونلا”، “روده ویش”، “نماتودهای روده‌ای” و… مستقیما بر روی دستگاه دفع تأثیر می‌گذارند.

*باید جلوی استفاده از پساب در کشاورزی را گرفت

با این توضیح حالا اعضای شورای شهر خواستار پاسخگویی مدیران سازمان جهاد کشاورزی در خصوص استفاده کشاورزان از پساب شهری در اصفهان شده‌اند.

ابوالفضل قربانی، رئیس کمیسیون محیط زیست شورای اسلامی شهر اصفهان ضمن تاکید بر لزوم جلوگیری از این نوع آبیاری در اصفهان گفت: مدتی است از پساب‌ها در اطراف اصفهان، اراضی شمال و شمال شرق در کشاورزی و کشت صیفی‌جات استفاده می‌شود که این موضوع علاوه بر آثار مخرب زیست‌محیطی، سلامت مردم را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی با بیان اینکه استفاده از این محصولات برای انسان‌ها مضر است، تصریح کرد: به دلیل وجود فلزات سنگین، استفاده از محصولاتی که با پساب‌ها به عمل می‌آیند برای دام‌ها نیز توصیه نمی‌شود زیرا فیلتر پساب به صورت دقیق انجام نمی‌گیرد.

وی با توضیح این که سلامت مردم باید در اولویت قرار گیرد، اظهار کرد: میزان بیماری ام.اس و انواع سرطان در اصفهان زیاد است و بخشی از همین بیماری‌ها به آلودگی پساب‌ها مربوط است.

*سیستم پالایش فاضلاب شهری مشکل دارد

با توجه به اینکه برخی از کارشناسان معتقدند چنانچه سیستم پالایش پساب‌های شهری درست صورت بگیرد، استفاده از آن در بخش فضای سبز می‌تواند در مصرف بهینه آب بسیار موثر باشد، اما خبرهایی به گوش می‌رسد که در اصفهان این سیستم به خوبی صورت نمی‌گیرد و همین امر نیز می‌تواند مشکلات زیادی را برای شهروندان ایجاد نماید.

مسئول کارگروه اطلاعات و آمار کمیته آب اتاق اصفهان در این زمینه بیان کرد: به دلیل عدم وجود آب جاری زاینده‌رود و اختلال در سیستم خودپالایی رودخانه، پساب جاری شده در زاینده‌رود از طریق چاه‌های حریمی به مصرف کشاورزی می‌رسد که عواقب خطرناکی برای سلامت شهروندان دارد.

مسعود برهانی همچنین خاطرنشان کرد: عدم تأمین حق‌آبه تالاب گاوخونی نیز حرکت ریزگردها را در ماه‌هایی از سال به سمت اصفهان به دنبال دارد و در نهایت کشاورزی اطراف اصفهان بخشی از تمدن شکل گرفته در این منطقه است که با نابودی آن به تدریج وضعیت اکولوژیک این منطقه تغییر خواهد کرد.

*استفاده از پساب ممنوع است

حالا به دنبال پیگیری‌های مکرر اعضای شورای شهر، کمیسیون‌های مختلف بهداشتی و … در نهادهای مدنی شهر و همچنین نهادهای بهداشتی و درمانی، سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان تنها به بیان این نکته بسنده کرده “که استفاده از پساب در محصولات کشاورزی ممنوع بوده” و هنوز راه کار عملی مشخصی برای جلوگیری از آن ارایه نکرده است.

عباس حاجیان، معاون صنایع کشاورزی سازمان جهادکشاورزی استان اصفهان در این زمینه تنها با بیان اینکه استفاده از پساب شهری برای آبیاری محصولات کشاورزی ممنوع است، گفت: استفاده از این پساب به دلیل وجود فلزات سنگین حتی در گیاهان غیرمثمر نیز پذیرفته نیست.

با این اظهارات همچنان سؤال این جاست که اولا چگونه مشخص می‌شود کشاورزان از پساب به جای آب استفاده می‌کنند؟ ثانیا چنانچه مشخص شد کشاورزی از پساب شهری استفاده می‌کند راه مقابله با آن چیست؟ ثالثا حالا که اصفهان دچار بحران خشکسالی است و هر لحظه امکان ورود این فاضلاب به چاه‌های تأمین آب شهری وجود دارد، چگونه می‌توان جلوی این پدیده را گرفت تا سلامت شهروندان بیش از پیش دچار بحران و نگرانی نشود؟

منبع: فارس– گزارش از رضا صالحی پژوه