تا چند روز دیگر مدیران جدید استان و شهر برگزیده می شوند. شهر باستانی اصفهان در حالی چهارمین دهه ی عمر خود را در نظام جمهوری اسلامی می گذراند که در کنار پیشرفت های سریع در حوزه های صنعتی و تولیدی، این شهر با چالش های بزرگی چون کمبود منابع آبی و بحران زیست محیطی روبه رو است. لازم دیدیم که سخنی صریح با مسئولین فعلی و شهردار و استاندار آینده اصفهان داشته باشیم.

کمبود منابع آبی و خشکی نماد زنده ی این شهر یعنی زاینده رود باعث شده است که بخش قابل توجهی از درآمدهای این شهر توریستی کشور کاهش یابد و برخی از فرصت های شغلی برای جوانان این شهر از بین برود. این بحران بی آبی در استان کمترین اثرش بی روح شدن شهر اصفهان و کاهش تعداد بازدیدکنندگان خارجی و داخلی از این شهر است. دومین چالش اساسی که این شهر با آن روبه روست چالش زیست محیطی و آلودگی هواست که علت اصلی این چالش زیست محیطی مربوط به کمبود منابع آبی است. خشکی  باتلاق گاوخونی سبب تولید ریزگردهای آلاینده هوا شده است. بخش قابل توجهی از ریزگردهای آلاینده ی کشور مربوط به صحرای عربستان است. جلوگیری از ورود این ریزگردها که هرسال با شروع بادهای موسمی در اواخر ماه اسفند همراه می شوند؛ عزم جدی ملی و یک دیپلماسی قوی می خواهد تا با همکاری کشورهای درگیر این مسئله، این معزل جدی که سبب به خطر افتادن جان بسیاری از هموطنان جنوب غرب و مرکز کشور ما شده است برطرف گردد. اما خشکی گاوخونی هم برای شهر اصفهان مزید بر علت اصلی شده است به طوری که در طول ۵ ماه اخیر نزدیک به ۲۰ روز، هوای شهر در وضعیت ناسالم قرار داشته است که براساس آماری که شخص مدیرکل محیط زیست استان ارائه کرده است علت اکثر این روزهای ناسالم افزایش حجم ریزگردهای آلاینده در هوا بوده است. مدیریت منابع آبی شامل آموزش استفاده ی بهینه از منابع آب در دسترس کشاورزان و اعطای وام های کم بهره به آنان برای تجهیز و به روز کردن وسایل کشاورزیشان به همراه طراحی پروژه ای به منظور آبرسانی به باتلاق گاوخونی می تواند از خشکی باتلاق جلوگیری کند و بخش قابل توجهی از مشکلات زیست محیطی شهر و استان اصفهان را حل کند. اما همان طور که گفته شد کمبود منابع آبی و بالطبع آن خشکی باتلاق گاوخونی عامل تمامی چالش زیست محیطی شهر و استان اصفهان نیست. بخش دیگری از مشکلات زیست محیطی شهر اصفهان ناشی از بارگذاری شرکت های صنعتی در فاصله ی کمتر از ۵۰ کیلومتری این شهر است. شهر اصفهان در محاصره ی کارخانه های بزرگ صنعتی کشور است. علاوه بر این وجود دو نیروگاه برقی اصفهان و شهید منتظری در فواصل نزدیک به این شهر عامل مهم ورود آلاینده های خطرناک صنعتی در هوای این شهر شده است که حتی با وجود مصوبات دولتی مبنی بر عدم استفاده از سوخت مازوت؛ که دود ناشی از آن یکی از آلاینده های خطرناک محیط زیست است، هنوز این دو نیروگاه بخشی زیادی از انرژی مورد نیاز خود را از این سوخت تهیه می کنند.

علت بخش دیگری از این بحران زیست محیطی که در این سال های اخیر شهر اصفهان را تهدید می کند عدم مدیریت درست پسماندها و زباله های مردم این شهر است. ناتوانی مدیریتی در این بخش شامل عدم برنامه ریزی برای آموزش و ایجاد فرهنگ جداسازی پسماندهای خانگی تا فرهنگ سازی برای اصلاح الگوی مصرف مردم این شهر و همچنین ایجاد زیرساخت های لازم برای جداسازی پسماندهای شهری مثل ساخت و نصب سطل زباله های مخصوص بازیافت در سطح شهر و یا احداث پایگاه های دریافت بازیافت های خانگی در هر محله می شود. با نگاهی به آمار و ارقام می بینیم که کشور ما جزء اولین کشورهای تولید کننده زباله در جهان است. اگر با همین وضعیت پیش برویم کشور مجبور می شود برای دفن زباله های خود به کشورهای خارجی و صرف هزینه های گزاف متوسل شود و یا بخش ها و محله های بیشتری را برای دفن زباله علامت گذاری کند. در کشورهای صنعتی جمع آوری زباله ها در هر بخش و محله ی سکونتی هفته ای یکبار صورت می گیرد این در حالی است که با الگوی مصرف مردم سرزمین ما و خرید بیش از اندازه ی احتیاج آنها که منجر به عدم استفاده ی بهینه از کالاهای خریداری شده می شود، ضمن ایجاد هزینه های گزاف برای دولت به منظور جایگزین کردن آن مواد مصرفی خریداری شده، شاهد حجم زیاد زباله های تولیدی هستیم که شهرداری ها را مجبور کرده است هفته ای چند مرتبه برای جمع آوری زباله از سطح شهر اقدام کنند. رفته رفته دفن این حجم زباله ی مردم شهر اصفهان به یک معضل جدی برای مدیران شهری و استانی ما تبدیل شده است، به گونه ای که با ادامه این روند و افزایش بخش های محل دفن زباله به زودی نه تنها توسعه ی شهری با مشکل روبه رو می شود بلکه احتمال آلودگی آب و خاک این شهر هم زیاد می شود.

علت دیگر این چالش زیست محیطی مربوط به مدیریت حمل و نقل شهر اصفهان است. که این ناکارآمدی مدیریتی هم شامل عدم آموزش و فرهنگ سازی استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی برای جابه جایی های شهری تا مهمتر از آن ایجاد زیرساخت های لازم مثل تقویت کمی و کیفی وسایل حمل و نقل عمومی مثل اتوبوس ها و تاکسی های شهری و همچنین ساخت و تکمیل پروژه ی قطارهای زیرزمینی می شود. دود ناشی از سوخت وسایل و خودروهای شخصی مردم این شهر یکی از مهمترین آلاینده های هوای شهر اصفهان است.

بررسی جامع تر مدیریت حمل و نقل شهری را به مقاله های بعدی که مختص به مدیریت توسعه ای و عمرانی شهر اصفهان است موکول می کنیم، تا در آنجا به خوبی یکی از پر بحث ترین و می توان گفت ضعیف ترین بخش مدیریت شهری و استانی را در سال های گذشته واکاوی کنیم