مکتب معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران دارای پایه‌ها و بنیان‌های گسترده‌ای است که هر ساله حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به برخی از آن‌ها در مراسم سالروز ارتحال امام(ره) در قالب کلیدواژه‌های مشخصی اشاره می‌کنند و برخی از آنها را مورد تأکید قرار می‌دهند که این اندیشه‌ها، نقشه راه نظام اسلامی و چراغ هدایت مسئولان است.

در این مبحث بخشی از نکات کلیدی و اندیشه‌ای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای را در پنج سخنرانی اخیر ایشان در 14 خرداد بررسی می‌کنیم:

1389
مردم سالاری دینی عدالت – شریعت اسلامی
1390
مردم سالاری دینی عزت و عدالت بیداری اسلامی – عقلانیت
1391
مردم سالاری دینی عزت و عدالت بیداری اسلامی – آزادی
1392
مردم سالاری دینی عدالت – – –
1393
مردم سالاری دینی – بیداری اسلامی شریعت اسلامی –

1- مردم سالاری دینی

یکی از پایه‌های اصلی مکتب حضرت امام و نسخه سیاست مدنی ایشان بحث از مردم‌سالاری دینی است که رهبری در سخنرانی اخیرشان بدان اشاره کردند و مهمترین نکته در برقراری مردم‌سالاری دینی در جامعه ایران را حضور و مشارکت مردم در انتخابات و بین افکار عمومی به شمار آوردند و اینها را جوهره انقلاب دانستند. (بیانات رهبری، 14 خرداد 93 در جوار مرقد نورانی امام راحل).

امام راحل این انتخابات را از تفکر اسلامی اقتباس کردند و رهبر انقلاب نیز می‌فرمایند: «امام با دل خود با مردم صحبت می‌کردند و در همه حرکت‌های ایشان به معنای واقعی کلمه مردم حضور داشتند، لبیک گفتند و به وسط میدان آمدند و مردانه ایستادند و پیروز شدند.» (بیانات رهبری در مراسم بیست و چهارمین سالروز رحلت امام، 14 خرداد 92، حرم مطهر)

بنابراین مهمترین نکته در بحث از مردم سالاری دینی مقام معظم رهبری و کلیدواژه امام راحل، تکیه به رأی مردم و تأمین و اتخاذ یکپارچگی ملت، مردمی‌بودن حکومت و اهمیت به انتخابات است.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به مردم‌سالاری دینی توجه ویژه دارند و حضور گسترده در انتخابات را مهمترین نکته قلمداد می‌کنند و می‌فرمایند: «انتخابات ریاست جمهوری در دوره‌های مختلف پرشور بوده و انتخابات مجلس هم همینطور که هیچ‌کدامشان یک روز هم تأخیر نیافته است.» (بیانات رهبری 14 خرداد 91، حرم امام)

رهبری در جای دیگری نیز به بحث جمهوریت نظام در بحث از مردم‌سالاری دینی اشاره کردند و فرمودند که این انقلاب متکی بر آراء مردم است. (بیانات رهبری، 14 خرداد 89، حرم امام)

2-عزت و عدالت

اولین و اصلی‌ترین نکته در مبانی فکری امام، مسئله اسلام ناب محمدی(ص) است که این اسلام ظلم‌ستیز، عدالت‌خواه،‌ مجاهد و … است. (بیانات رهبری در سخنرانی 14 خرداد سال 89 حرم مطهر امام راحل)

آیت‌الله خامنه‌ای در بیست و یکمین سال ارتحال امام راحل اشاره می‌کنند که خط روشنشان این است که ملت و کشور را به عزت و پیشرفت و عدالت برسانند. چرا که امام معتقد بود عدالت هم از همان عقلانیت و معنویت برمی‌خیزد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌فرمایند: «به نام عدالت‌خواهی و انقلاب، اخلاق را زیر پا نگذاریم و از خط امام به اسم عدالت‌خواهی منحرف نشویم!» (بیانات رهبری در سخنرانی 14 خرداد سال 89 حرم مطهر امام راحل)

*عزت در کنار عدالت

در برخی سال‌ها هم ایشان بحث از عدالت را به همراه عزت ملی مطرح کردند به طور مثال ایشان در سال جاری فرمودند: «ما ایرانی‌ها در طول تاریخ طولانی خودمان دوران‌های متفاوتی را گذراندیم عزت هم داشتیم، ذلت هم داشتیم فرهنگ «ما می‌توانیمِ» امام همان بحث عزت است.» (بیانات رهبری 14 خرداد سال 91، حرم مطهر)

«عدالت هم اینجا در دل پیشرفت معنی شده است، پیشرفت فقط پیشرفت مادی نیست در همه ابعاد وجودی انسان است که درونش آزادی هم هست، عدالت هم هست اعتلای اخلاقی و معنوی هم هست اینها همه در مفهوم پیشرفت است.» (بیانات رهبری، 14 خرداد 91، حرم امام)

در بحث از عزت ایشان به انقلاب‌های منطقه اشاره دارند که همه مرتبط با عزت ملت است همه اینها دنبال بازگشت به عزت ملی و عدالت اجتماعی و آزادی در سایه اسلام‌اند. در جای دیگری رهبری بیان می‌کنند که: «عزت واقعی و کامل متعلق به خداوند و به هر کسی است که در جبهه خدایی قرار می‌گیرد، ‌عزت متعلق به کسانی است که در جبهه خدایی قرار می‌گیرند.» (بیانات رهبری، 14 خرداد 91، حرم امام)

سال گذشته نیز رهبری بحث عدالت اقتصادی را در تولید و توزیع مدنظر قرار دادند، عدالت در تفکرشان یعنی: «دفاع از طبقات محروم و مقابله با فرهنگ سرمایه‌داری و احترام به مالکیت دیگران.»(بیانات بیست و چهارمین سالروز رحلت امام، 14 خرداد سال 92، حرم مطهر)

3- بیداری اسلامی

رهبر معظم انقلاب معتقدند: «بیداری اسلامی در کشورها ریشه‌دار شده است، ملت‌های مسلمان، عدالت و آزادی می‌خواهند، مردم سالاری می‌خواهند اینها را در اسلام می‌بینند نه در مکاتب دیگر، چون مکاتب دیگر امتحان داده و شکست خورده‌اند.» درباره مردم مظلوم بحرین نیز توسط رهبری صحبت شده است (بیانات رهبری، 14 خرداد 91، حرم مطهر)

نکته دیگر این است که در سخنان امام خمینی نیز پیش‌بینی اینچنینی درباره آینده و بیداری اسلامی وجود داشته است که رهبر انقلاب نیز به این نکته اشاره کردند و از آن خبر دادند: این امر خیلی مهم است که پیش‌بینی امام درباره این پدیده هم به وقوع پیوست، همچنان که پیش‌بینی‌شان درباره حکومت شوروی هم اتفاق افتاده است.(بیانات رهبری، 14 خرداد 90، حرم مطهر امام راحل)

بنابراین براساس مباحث مختلف درباره بیداری اسلامی که از سوی رهبری بیان شد، اگر ما بیدار شویم، احساس قدرت و قوت و توانایی کنیم، آمریکا اگر تلاش هم کند نتیجه نمی‌گیرد.

در نهایت حضرت آیت‌الله خامنه‌ای امسال درباره درک و فهم از بیداری اسلامی صحبت کردند: «این فهم از بین رفتنی نیست و این پدیده دیر یا زود گسترش می‌یابد.» (بیانات رهبری، 14 خرداد 93‌، حرم مطهر)

4-شریعت اسلامی

به تعبیر رهبر انقلاب؛ «شریعت اسلامی همان تفکر اسلامی است که امکان ندارد اگر نظام سیاسی کشور بر پایه این دو امر باشد اسلام نتواند با ستمگران عالم و زورگویان مبارزه واقعی کند.» (بیانات رهبری، 14 خرداد 89)

همین شریعت هم از پایه‌های مکتب اسلام امام است. مقام معظم رهبری امسال فرمودند: «کسی گمان نکند امام انتخابات را از فرهنگ غرب اتخاذ و با تفکر اسلامی خلط کرده چرا که بدون تردید اگر انتخابات و مردم‌سالاری از متن شریعت اسلامی قابل اتخاذ نبود ،امام صریح و قاطع موضوع را بیان می‌کرد». (بیانات رهبری، 14 خرداد 93، حرم مطهر)

ایشان اجرای شریعت اسلامی را موجب تأمین چهار عنصر اصلی استقلال، آزادی، عدالت و معنویت می‌خوانند و پایبندی به شریعت را سعادت‌بخش اسلامی می‌دانند که علاوه بر آزادی‌های فردی و مدنی، آزادی ملت از بند مستکبران یعنی استقلال را نیز تأمین می‌کند.

5-عقلانیت

عقلانیت در اندیشه امام راحل و در رفتارشان به چند گونه نمود یافته و دارای مراتبی است که مقام معظم رهبری آنها را در سخنانشان به چند دسته تقسیم کرده‌اند: «نخست: مردم سالاری به نظام سیاسی، تکیه به آراء مردم و صندوق‌های آراء، دوم: خرد و هوشمندی که عبارت است از سرمشق قرار دادن و عدم انعطاف او در مقابله با دشمن مهاجم «امام به دشمن اعتماد نداشت»، سوم: تزریق روح اعتماد به نفس و خوداتکایی در ملت «ملت ایران تحقیر نمی‌شوند»، چهارم: امام خبرگان ملت را از طریق انتخابات انتخاب کرد که قانون اساسی را تدوین کنند بهرحال ملت این کار را انجام می‌دهند بنابراین از مظاهر دیگر عقلانیت امام همین است که به مردم تفهیم کرد که صاحب و سالک این کشور، خودشان هستند.« (بیانات رهبری 14 خرداد 93، حرم مطهر)

 

منابع:

-سخنرانی مقام معظم رهبری 14 خرداد 89 ، بیست و یکمین سالگرد ارتحال امام

-سخنرانی مقام معظم رهبری14 خرداد 90، بیست و دومین سالگرد ارتحال امام

-سخنرانی مقام معظم رهبری 14 خرداد 91،بیست و سومین سالگرد ارتحال امام

-سخنرانی مقام معظم رهبری 14 خرداد 92، بیست و چهارمین سالگرد ارتحال امام

-سخنرانی مقام معظم رهبری 14 خرداد 93 ، بیست و پنجمین سالگرد ارتحال امام