به گزارش اصفهان شرق؛ سید منصور رایگانی، تمامی اختلالات فیزیکی و یا روحی و روانی که منجر به ایجاد مشکل برای ایفای نقش فرد در اجتماع شود را تحت عنوان معلولیت دانست و اظهار کرد: معلول یا ناتوان به فردی گفته می‌شود که به دلایل مختلف پزشکی و یا اختلال در ساختار بیولوژیک-روانی دچار محدودیت‌هایی شود، که در ادامه قادر به ارائه نقش فعال اجتماعی نباشد.

وی افزود: صرفاً وجود اختلال و یا ناتوانی باعث نمی‌شود که فرد را معلول بنامیم، فقط زمانی می‌توانیم این عنوان را به کار ببریم که این محدودیت‌ها مانع از فعالیت فرد در اجتماع شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، درباره انواع معلولیت نیز توضیح داد: به طور کلی معلولیت به دو دسته فیزیکی و روانی تقسیم می‌شود، بیشترین کارکرد طب فیزیکی مربوط به کاهش ضایعات معلولیت‌های فیزیکی است.

وی با اشاره به اینکه معلولیت‌های فیزیکی دلایل متفاوتی دارند توضیح داد: درگیری سیستم عصبی، اسکلتی، عضلانی، مغزی، نخاعی و سیستم قلبی و عروقی مواردی هستند که می‌تواند منجر به اختلالاتی شود که فرد را ناتوان یا کم توان کند.

رایگانی با اشاره به اینکه بین ۷ تا ۱۰ درصد جمعیت کشور به نوعی و به درجاتی از ناتوانی و معلولیت رنج می‌برند، گفت: این آمار در سال‌های مختلف و بنا به دلایل مختلف می‌تواند متغیر باشد.

وی با بیان اینکه بسیاری از معلولیت‌ها از بدو تولد ظاهر می‌شود، افزود: از مهم‌ترین معلولیت‌هایی که با آغاز تولد در نوزاد ظاهر می‌شود می‌توان به عوامل ژنتیکی اشاره کرد.

وی با تاکید بر اینکه برخی از اختلالات و معلولیت‌ها را می‌توان با انجام تست‌های ژنتیکی پیش از تولد پیش بینی و یا در مواردی درمان کرد، ضرورت انجام تست‌های غربالگری خصوصاً در ماه‌های اول بارداری را مورد توجه قرار داد.

رایگانی افزود: پیش از دو دهه قبل به نظر می‌رسید که از تکرار بیماری‌ها و معلولیت‌ها در نسل‌های مختلف گریزی نیست و افراد و خانواده‌های بسیاری با انواع معلولیت‌ها ژنتیکی و پیامدهای آن دست به گریبان بودند. اما با پیشرفت علم ژنتیک به تدریج مشخص شد که حدود ۷۰ درصد ناهنجاری‌ها و معلولیت‌های کودکان علت ژنتیکی دارند که شناخت جهش‌های ژنتیکی مرتبط با این بیماری‌ها زمینه‌ساز تحولی بزرگ در پیشگیری از بروز معلولیت در نسل‌های آتی بود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، گفت: یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از تولد نوزاد معلول، انجام تست‌های غربالگری پیش از ازدواج است به این شکل که طی این آزمایشات به زوج‌هایی که احتمال داشتن فرزند معلول در آنها بالا است مشاوره‌های لازم داده می‌شود بنابراین بچه دار نشدن یا عدم ازدواج این زوج‌ها خود یکی از روش‌های پیشگیری از به دنیا آمدن یک فرد معلول به حساب می‌آید.

رایگانی با اشاره به اینکه برخی از کم توانی‌ها نیز حین تولد ایجاد می‌شود، اضافه کرد: یکی از اصلی ترین دلایل این اختلال کاهش اکسیژن رسانی به مغز کودک در همان بدو تولد است.

وی ادامه داد: معمولاً معلولیت‌هایی که بعد از تولد و سنین پیش از بلوغ ایجاد می‌شود می‌تواند اکتسابی و یا متأثر از حوادث باشد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ریشه بیشتر کم توانی‌ها در سنین جوانی و بزرگسالی را عمدتاً دلایل اکتسابی و حوادث عنوان کرد و گفت: قطع نخاع، مشکلات و صدمات مغزی، قطع اندام‌ها و همچنین در سنین بالاتر بروز سکته و ضایعات مغزی و عوارض بیماری‌های قلبی و عروقی می‌تواند عمده ترین دلیل بروز کم توانی و یا معلولیت در افراد باشد.

وی با بیان اینکه ورزش، کنترل فشارخون و پیروی از سبک زندگی سالم یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از سکته مغزی است، خاطرنشان کرد: مهم‌ترین عامل در پیشگیری از بروز سکته‌های مغزی کنترل مکرر فشار خون است که اگر این کار خصوصاً در سنین بالا به درستی انجام شود، سکته‌های مغزی به طرز قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

رایگانی با اشاره به اینکه زمان مناسب برای کاهش صدمات در اثر سکته‌های مغزی در همان ۶ ساعت اولیه بعد از بروز است، تاکید کرد: با انجام اقدامات و استفاده از داروهای مؤثر میزان ضایعات مغزی به کمترین مقدار خود خواهد رسید.

وی تاکید کرد: باید بلافاصله بعد از اینکه بیمار دچار سکته شد، اقدامات توانبخشی انجام شود تا از بروز اختلالات جدی و پایدار پیشگیری کنیم.

این استاد طب فیزیکی و توانبخشی ادامه داد: باید در سرویس‌های درمانی بیمارستان‌ها انجام اقدامات مداخله‌ای توانبخشی در دستور کار باشد تا از همان ابتدا حجم ضایعات کاهش یافته و از معلولیت پیشگیری شود.

وی با بیان اینکه با پیشرفت علم پزشکی مرگ و میرها در پی سوانح و سایر اختلالات کاهش یافته است، نقش مؤثر توانبخشی را یادآور شد و تاکید کرد: توانبخشی دردرمان بیماران باید عنوان روشی مؤثر برای کاهش ناتوانی و به صورت فرایندی مستمر و به روز مورد توجه باشد.

رایگانی با اشاره به اینکه توانبخشی پزشکی فردای ماست، توجه بیش از پیش به توانبخشی با هدف به حداقل رساندن ناتوانی در افراد را به عنوان یکی از مهمترین حلقه‌های زنجیره سلامت خواستار شد.

وی در پایان از ارائه خدمات گروه‌های مختلف توانبخشی در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همانند فیزیوتراپیست، کار درمان، گفتار درمان، مددکار اجتماعی، طب فیزیکی و توانبخشی، خبر داد و گفت: خدمات جامع طب توانبخشی که در دانشگاه به بیماران ارائه می‌شود شامل طیف وسیعی از اقدامات طب توانبخشی است که در نوع خود کم نظیر است.