مراقب دزد پنهان بینایی خود باشید/بیماری «آب سیاه» را جدی بگیرید
رئیس انجمن اپتومتری ایران، گفت: آب سیاه یا گلوکم بیماری است که موجب آسیب به عصب بینایی چشم می گردد.
به گزارش اصفهان شرق؛ علی میرزاجانی، به مناسبت روز جهانی بینایی (۱۷ مهر)، از «آب سیاه» یا «گلوکوم» به عنوان بیماری نام برد که موجب آسیب به عصب بینایی چشم می‌گردد و افزود: به طور میانگین ۲ تا ۵ درصد افراد جامعه درگیر این بیماری هستند.
وی ادامه داد: اطلاق «آب سیاه» به بیماری گلوکم در مقابل نامگذاری «آب مروارید» برای بیماری کاتاراکت شکل گرفته است. در بیماری کاتاراکت عدسی چشم به دلیل تجمع آب و از دست دادن شفافیت خود، سفید رنگ می‌شود و در مراحل پیشرفته آن با چشم غیر مصلح و بدون استفاده از دستگاه این سفیدی عدسی در میان مردمک چشم همانند دانه مروارید نقره‌ای رنگ به نظر می‌رسد و به همین خاطر به این عارضه آب مروارید گفته می‌شود.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، در پاسخ به به این سوال که چرا به بیماری گلوکم آب سیاه اطلاق می‌گردد، گفت: بیماری آب سیاه در غالب موارد با بالا بودن فشار داخل چشم همراه می‌شود. چشم یک کره‌ای است که بافت‌های مختلفی دارد و با مایع پر شده است. مایع قسمت جلویی چشم زلالیه نام دارد که اگر فشار آن زیاد باشد، این فشار می‌تواند به عصب بینایی آسیب برساند و بیماری گلوکم را ایجاد نماید.
وی در همین زمینه ادامه داد: فشار زیاد مایع داخل چشم منجر به نشت مایع به لایه پشتی قرنیه چشم می‌شود و ظاهر چشم را ممکن است در مراحل پیشرفته و بدون درمان مه آلود و تیره رنگ کند، به همین خاطر اصطلاح “آب سیاه” برای این بیماری در نظر گرفته شده است.
میرزاجانی در مورد علل بروز آب سیاه، گفت: اگر چه تغذیه و عوامل محیطی می‌توانند در بروز پدیدار شدن بیماری گلوکم نقش داشته باشند ولی بیماری آب سیاه بیشتر جنبه ارثی دارد و به دو نوع مادرزادی و اکتسابی است. در نوع مادرزادی به دلیل اشکالات ساختاری چشم نوزاد با چشمی به دنیا می‌آید که فشار داخلی آن بالا است و این فشار بالا موجب آسیب‌های بینایی می‌گردد. نوع اکتسابی گلوکم یا آب سیاه به تدریج با گذشت زمان و افزایش سن و بیشتر در سنین بالای ۴۰ سال بروز می‌کند.
وی ادامه داد: مایع داخلی چشم یا همان زلالیه دائم از مویرگ‌ها در چشم ترشح می‌شود و علاوه بر اینکه به چشم شکل و قوام می‌دهد نقش تغذیه داخلی چشم را نیز به عهده دارد. یعنی مواد غذایی و اکسیژن را برای عدسی و قرنیه چشم فراهم می‌کند و مواد دفعی را نیز جمع آوری کرده و از طریق خون دفع می‌کند. حال اگر به دلایلی این مایع زلالیه زیاد از حد تولید شود و یا در دفع آن از چشم مشکلاتی وجود داشته باشد، موجب می‌شود که فشار داخلی چشم بالاتر از حد طبیعی شود و این فشار بالا ممکن است به تدریج و آرام آرام بدون اینکه خود فرد متوجه شود به قسمت‌هایی از عصب بینایی که مربوط به دید محیطی و میدان بینایی هستند آسیب بزند.
رئیس انجمن اپتومتری ایران، تاکید کرد: فشار بالای چشم اگرچه دردی گنگ در چشم‌ها و اطراف آن ایجاد می‌نماید ولی در شدت های درد کمتر، عادت به درد توسط بیمار، بی توجهی به موضوع ممکن است سال‌ها فشار چشم بالا باشد و فرد نسبت به آن غفلت نماید به طوری که به تدریج بینایی فرد ابتدا در نواحی محیطی و سپس در نواحی مرکز بینایی ایجاد اختلال نماید به همین خاطر گاهی بیماری گلوکم یا آب سیاه را «دزد پنهانی بینایی» می‌نامند. یعنی در غفلت کامل بیمار، بینایی وی اندک اندک بدون اینکه متوجه گردد تخریب می‌شود و چون تغییرات تدریجی است و اختلالات در دو چشم یکسان نیست شانس توجه فرد به موضوع در حالی که همه چیز را با دو چشم می بیند نیز اندک است.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، گفت: گاهی اوقات فشار اندکی بالا است ولی در طول زمان به تدریج تأثیرات منفی خود را بر روی عصب بینایی می‌گذارد و گاهی به ندرت اصلاً فشار ظاهراً و در اندازه گیری ها بالا نیست و بیمار هیچ علامتی را گزارش نمی‌کند ولی بیماری آب سیاه وجود دارد به همین خاطر معاینات دوره‌ای و سالانه به خصوص پس از سن ۴۰ سالگی و در کسانی که سابقه بیماری گلوکم در خانواده دارند، بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
وی افزود: سنجش تخصصی بینایی به طور دوره‌ای توسط یک اپتومتریست با حوصله که وقت کافی برای معاینه دقیق شما اختصاص می‌دهد این امکان را فراهم می‌کند تا با اندازه گیری فشار چشم و دیگر تست‌های کلینیکی احتمالات وجود بیماری گلوکم بررسی گردد و در صورت وجود شواهدی در این زمینه فرد جهت درمان تخصصی به متخصصین ذی ربط ارجاع گردد.
دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران، تاکید کرد: درمان گلوکم یا آب سیاه یک درمان تخصصی است که توسط چشم پزشک متخصص صورت می‌گیرد. در این راستا بررسی سلامت دید و نمره عینک توسط یک اپتومتریست به طور منظم موجب می‌شود تا در صورت وجود علائم گلوکم تشخیص به موقع و درمان به طور مؤثر اجرا گردد.
وی افزود: اپتومتریست ها در کنار ارزیابی بینایی شما سلامت عمومی چشم‌های شما از جمله فشار چشم و احتمال بیماری آب سیاه را نیز بررسی می‌کنند بنابراین با توجه به اینکه در نمرات عینک بالا اعم از نزدیک بینی و دوربینی احتمال وقوع گلوکم یا آب سیاه بیشتر است در هنگام تعویض عینک خود حتی اگر از بینایی خود با عینک فعلی تان رضایت دارید حتماً قبل از ساخت و سفارش عینک جدید از اپتومتریست خود معاینه مجدد خود را مطالبه نمائید.
میرزاجانی گفت: در نوع مادرزادی این بیماری، بزرگ بودن اندازه قرنیه یا چشم، اشک ریزش و ترس از نور شدید می‌تواند نشانه آب سیاه باشد و در نوع آب سیاه اکتسابی علائمی از جمله: قرمزی چشم، چشم درد، سرگیجه، سوزش چشم، دید محدود، تهوع یا استفراغ مهم هستند.
وی ادامه داد: راه‌های درمان آب سیاه شامل استفاده از دارو، لیزر درمانی و جراحی می‌باشد که البته هنگامی مؤثر هستند که هنوز آسیب‌های بینایی ایجاد نشده باشد. متأسفانه نواحی از میدان بینایی که در اثر آب سیاه تخریب شده باشد، دیگر قابل برگشت نیست و روش‌های درمانی یا باید به موقع و با تشخیص اولیه صورت گیرند و یا تنها می‌توانند باقیمانده بینایی محیطی و مرکزی فرد را حفظ نمایند.
