راه چاره چیست؟
از مساله پنجم تا فیسبوک
یکی دغدغه این روزهای متشرعین دسترسی به فتوا و بیانات مراجع تقلید است اما با پیشرفت تکنولوزی ؛ دسترسی به بیانات مراجع هرچند ساده شده اما صحت اخبار منتشر شده در فضای مجازی همیشه مورد تردید بوده . حال وظیفه چیست و چه باید کرد.
صاحب نیوز-تحریریه همانطور که در رسائل عملیه مراجع تقلید بالاتفاق بیان شده است که تقلید در اصول دین جایز نیست و هرشخص باید با تحقیق و گفتگو و مطالعه نمودن شاکله اعتقادات خود را تنظیم کند و سبک زندگی خود را بر همان اساس برنامه ریزی کند . اما در عالم تشیع فقیهان و عالمان دین بر این باورند که شخص می تواند در فروعات و احکام فقهی که در ۵ حیطه خلاصه میشود و عبارتند از واجبات ، محرمات ، مکروهات ، مستحبات و مباحات اگر خود مکلف مجتهد نیست و قوه اجتهاد در اینگونه مسائل را ندارد باید! از یک مجتهد جامع شرایط تقلید کند. (احکام و شرایط تقلید در کتب فقهی مفصلا بحث شده است)
اما در سالهای اخیر با پیش رفت تکنولوژی و فناوری های روز دسترسی به بیانات و فتاوای بزرگان هرچند تسهیل شده ولی به علل متفاوتی بعضا هم در مورد بیانات و هم استفتائات مقلیدین دچار تناقض ها و تایید و تکذیب هایی در اخبار منتشره شده اند . مثالا فلان شبکه اجتماعی به نقل از یک مرجع خبر یا فتوایی را منتشر میکند و پس انتشار و فراگیری ، توسط یک سایت و یک شبکه خبری منتسب به همان مرجع تکذیب میشود .
حال وظیفه مقلدین چیست و باید به کدامیک از این رسانه ها عمل کند پرسشی است که این روزها جامعه را درگیر خودش نموده است.
برای پاسخ به این پرسش به رساله مراجع محترم تقلید مراجعه کردیم و در مساله پنجم از بخش احکام تقلید مشاهده کردیم فرموده اند از چند طریق می توان به نظریات و فتوای مراجع دسترسی پیدا کرد:
۱– شنیدن از خود مجتهد
۲-شنیدن از دو یا یک نفر عادل
۳- شنیدن از یک نفر مورد اطمینان
۴-دیدن در رساله مجتهد که آن رساله اشتباه نداشته باشد
(رساله ٩ مرجع ص٢٣ م۵ و تحریر الوسیله ج۱ ص۸ م۲۱)
با بیان این مساله تکلیف مقلدین تا حدودی از نظر فقهی مشخص شد. اما در عمل خیر ، چرا که حتی بعضا دیده شده یک مرجع در درس خارج ویا دیدارهای عمومی و خصوصی نظر صریح خود را در مورد فلان سوال یا بحث اجتماعی و سیاسی و… بیان داشته اند و حتی اصرار هم کرده اند بر نظر خود و افراد مورد اطمینان یا همانطور هم که در بالا ذیل احکام تقلید اشاره شد افراد عادل هم ان نظر را بیان کرده اند ولی باز از طرف بیوت و دفاتر همان مرجع تکذیب شده است.
و برای اینکه از معنای عادل آگاه شویم؟ به متون فقهی مراجعه کردیم و تعریف عادل را اینگونه یافتیم :عادل به کسی میگویند که دارای قوه عدالت باشد و عدالت حالت نفسانی است که انسان را به تقوا و خدا ترسی واداشته و از ارتکاب گناهان کبیره و اصرار بر گناهان صغیره باز می دارد (تحریر الوسیله ج١ فی فروع التقلید ص١٠ م۲۸)
با این تعریف پذیرفتن اقوال افراد عادل که از نزدیک با یک مرجع تقلید در ارتباط هستند و هرچند جز بیوت و دفاتر آن مرجع هم بعضا نیستند اجازه داده شده . حال اینکه چرا رسانه های خبری و سایت ها و شبکه های اجتماعی منتسب به یک مرجع در پوشش و یا تایید وتکذیب یه خبر یا بیانات همان مرجع با هم اختلاف ماهیتی و کلی دارند خود یک سوال است و سوال اساسی دوم تکلیف مقلدان چگونه است ، آیا بیوت و دفاتر مراجع هدایت کننده مقلدان به خیر و رستگاری هستند یا انحراف و دوزخ؟ وسوال سوم اینکه چرا مراجع محترم راساً به سانسور بیانات و اخبار خود توسط بیوت و دفاترشان ورود و برخورد نمیکنند. شاهد مثال این چند پرسش را می توان در نوع عملکرد بیت و دفتر حضرت ایت الله وحید خراسانی مشاهد کرد که وجود چندین سایت خبری و صفحه های متعدد در شبکه های اجتماعی منتسب به ایشان که هرکدام به گونه ای سخنان و پیام های ایشان را منعکس میکنند، معضل این روزهای مقلدان و دوستدارن این مرجع بزرگ و محترم شده است. درپایان تعدادی از صفحات منتسب به این مرجع بزرگوار را به نمایش می گذاریم.