یادداشت مسعود رضایی/
چندکلام با موسوی خوئینی‌ها
مسعود رضایی دریادداشتی به نامه اخیر موسوی خوئینی‌ها واکنش نشان داد.
به گزارش اصفهان شرق؛ مسعود رضایی پژوهشگر تاریخ معاصر در یادداشتی به نامه اخیر سید محمد موسوی خوئینی‌ها عضو مجمع روحانیون مبارز واکنش نشان داد.
متن یادداشت رضایی به‌شرح زیر است:
جناب آقای سیدمحمد موسوی خوئینی‌ها
با سلام و احترام
نامه مورخه 1399.4.7 جنابعالی به «مقام معظم رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای» را مطالعه کردم. مایلم خوشحالی زاید‌الوصف خود را به‌عنوان یک عضو کوچک از یک ملت بزرگ از نگارش این نامه توسط جنابعالی ابراز دارم. واقعیت این است که وقتی شخصی چون شما اقدام به نگارش چنین نامه‌ای و انتشار آن برای افکار عمومی می‌نماید، شخصی چون من که در پی درک و فهم حقایق تاریخی و بیان آن برای نسل حاضر و به یادگار گذاردن آن برای نسل‌های بعدی است، زمینه و فرصتی ناب را پیشِ‌روی خود می‌یابد تا به کنکاش بیشتر در چندوچون مسائل بپردازد و لایه‌های حقیقت را از زیر رسوب زمان و آوار تحریف و جعل و وهم بیرون بکشد.
اما آنچه موجب تأسف اینجانب گردید، اختصار کلام جنابعالی در این نامه بود، چرا به «اختصار»؟! می‌دانید تعجب من از چیست؟ اگر جنابعالی قصد داشتید حرفی و موضوعی را سربسته و دربسته و با تلویح و اشاره بیان کنید تا هیچ‌کس جز مخاطب، از مغز و کنه آن مطلع نشود، اختصارگویی بی‌حکمت نبود، اما وقتی که شما چیزی باقی نگذاشته‌اید و مسئولیت هرآنچه بوده و نبوده را برعهده رهبری گذاشته‌اید، دیگر چه‌جایی برای اختصار گویی باقی می‌ماند؟
شما خود زمانی دادستان‌کل کشور بوده‌اید و حتماً می‌دانید که انتسابِ صریحِ مختصر، همان «ادعا» است، مثلاً اگر کسی «به‌اختصار» به شما بگوید “آقای خوئینی‌ها، مسئولیت کل فتنه 88 برعهده شماست”، این صرفاً ادعایی است که در مورد شما شده و طبعاً حق دارید بپرسید که “آخر کی، کجا، چگونه، چرا، کدام سند، کدام مدرک، کدام شاهد و غیره.”
بنابراین مکتوب جنابعالی نیز چیزی بیش از یک ادعا‌نامه نیست. البته از زوایه‌ای دیگر نیز می‌توان آن را صرفاً یک بیانیه سیاسی خشک برای اعلام موضع به‌شمار آورد، مثل همان بیانیه‌هایی که در گذشته‌های دور و نزدیک به‌وفور از سوی افراد و گروه‌های مختلفی صادر شده و می‌شود. دوستانه خدمتتان عرض می‌کنم که به‌اعتقاد بنده از پیر پخته‌ای چون جنابعالی انتظار بیش از این است، و شایسته نیست چون کم‌سن‌وسالی خام، به صدور این گونه بیانیه‌های شعاری و جنجالی مبادرت ورزید، مگر چنین در مورد جنابعالی گمان بریم که «پیرانه سرم عشق جوانی به سر افتاد»!
برای برون‌رفت از این وضعیت ناشایست، پیشنهاد می‌کنم که بیایید طی مناظره‌ای مکتوب، این بیانیه سیاسی کوتاه و خشک را به یک پرونده تاریخی مفصل و پرمحتوا تبدیل کنیم. مردم هم؛ یعنی همان مردمی که جنابعالی در این نامه، خود را سخنگوی تام و تمام و انحصاری آنها فرض گرفته‌اید، این مطالب را می‌خوانند و دعایش را به جان ما می‌کنند، که ان‌شاءالله ذخیره آخرتمان باشد، چطور است؟ موافقید؟
تا جنابعالی برای پاسخ دادن فکر می‌کنید، بنده چند کلامی در حول‌وحوش نکات مندرج در این نامه عرض می‌کنم، شاید انگیزه‌ای در شما به‌وجود آورد که به این درخواست پاسخ مثبت دهید.
شما مجموعه‌ای از مسائل و مشکلات عمدتاً با رنگ‌وبوی اقتصادی و معیشتی را برشمرده‌اید و با توجه به تأثیرگذاری سوء آنها بر افکار عمومی، از آسیب دیدن «باورهایی که پشتوانه استحکام و نیز مقبولیت و مشروعیت نظام اسلامی» بوده است، اظهار نگرانی کرده‌اید. البته جنابعالی به‌سیاق بیانیه‌های تندوتیز سیاسی این موضوع را متوجه اکثریت و بلکه تمامی ملت ایران دانسته‌اید. بنده در اینجا بدون این که در مورد کم یا زیاد بودن وسعت این آسیب، وارد مناقشه با شما شوم، عرض می‌کنم که این نگرانی شما فی‌نفسه کاملاً بجا و قابل تقدیر است و اساساً هر کس که دغدغه اسلام و ایران و انقلاب و نظام و مردم را دارد، باید نگران آسیب‌دیدن پشتوانه‌های اعتقادی و سیاسی نظام باشد، بنابراین هیچ دلسوز ایران و انقلابی حق ندارد در برابر واقعیات تلخ، اندک باشد یا فراوان، چشم بر هم نهد و درصدد چاره‌اندیشی برای رفع آسیب‌ها برنیاید.
محل مناقشه، بخش دیگری از نامه جنابعالی است که طی آن، اولاً اوضاع و احوال و شرایط کشور را یک‌سره سیاه و آشفته و خراب تصویر و ترسیم کرده‌اید، ثانیاً رهبری را مسئول اصلی این وضعیت متصور دانسته‌اید و ثالثاً تمامی مسئولیت اصلاح وضعیت متصور را متوجه رهبری کرده‌اید. مقدمه و متن و نتیجه، هر سه نادرست است.
البته شما برای آن که بیش از حد از جاده انصاف خارج نشده باشید، این نکته را مورد تأکید قرار داده‌اید که مردم هرگز مسائلی مانند «الزامات و محدودیت‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی»، «کینه‌توزی دشمنان انقلاب به‌ویژه آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی» و نیز «پیامدهای دفاع مقدس» یا همان جنگ تحمیلی را نادیده نمی‌گیرند، اما بلافاصله پس از آن، با بیان این که «همین مردم بر این باورند که مدیریت کشور، به‌ویژه عالی‌ترین سطح آن، باید با ملاحظه همین مشکلات و چالش‌ها، شیوه‌ای در مدیریت امور به‌کار می‌بست که امروز گرفتار این آشفتگی‌های فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی و… نمی‌شدیم»، همه مسئولیت‌ها را متوجه رهبری ساخته‌اید.
جناب آقای خوئینی‌ها!
جنابعالی با بیان این گونه جملات قصار، بیانیه سیاسی کوتاه و خشک خود را صادر کرده‌اید و اجرکم‌عندالله ان‌شاءالله. اما از باب «الاکرام بالاتمام» اینک لطف کنید در یک گفتگوی مشترک، این جملات قصار را تحلیل و تفسیر و تشریح نمایید تا همین مردمی که جنابعالی این همه سنگ آنها را به سینه زده‌اید، و علی‌الخصوص قشر جوان و فعال جامعه، بیشتر و بهتر و عمیق‌تر در جریان مسائل و قضایا و رویدادها واقع شوند و بتوانند قضاوت آگاهانه‌تر و منصفانه‌تر و منطقی‌تری داشته باشند.
خوشبختانه طرف گفتگوی من در این مباحثه، کسی است که از قبل از انقلاب در جریان مسائل نهضت اسلامی مردم ایران قرار داشته و بعد از انقلاب نیز مسئولیت‌های مختلفی اعم از حاکمیتی و غیرحاکمیتی برعهده داشته و همواره به‌عنوان فردی آگاه از مسائل و فعال در امور از ایشان یاد شده است.
البته اولین بخش از آخرین پاراگراف نامه جنابعالی، مرا به شک انداخت که آیا جنابعالی همچنان نیز در روند مسائل کشور قرار دارید یا خیر، چراکه نوشته‌اید: «اگر شیوه‌ای که تاکنون به‌کار رفته است، نتیجه محاسبات متعارف و بر اساس آرا و تحلیل‌های شناخته شده در حکم‌رانی است، پس هستند پرشمار صاحب‌نظرانی که حق دارند و باید مجاز باشند تا زبان و قلم به نقد بگشایند و درست و نادرست این روش را تذکر دهند و اصلاح آن را با تأکید درخواست کنند و نگران پیامدهای ناگوار بهره‌مندی از این حق طبیعی و الهی نباشند.»
راستش با خواندن این بخش از نامه، ظن و گمانی در ذهنم پدید آمد که نکند آقای خوئینی‌ها سال‌هاست در غار یا دیر یا خانقاهی گوشه عزلت گزیده و از دنیا و مافیها بریده و از هر آنچه در این عالم می‌گذرد بی‌خبر است! آخر چطور ممکن است ایشان این همه اظهارنظرهای متفاوت و متعارض و نقدهای تند و کند را در قالب‌های گوناگون نوشتاری و گفتاری و تصویری در رسانه‌های متنوع موجود از صدا و سیما گرفته تا مطبوعات و شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های مختلف و جلسات سخنرانی و مناظره‌ها و بیانیه‌ها و غیره و غیره را دیده باشد و چنین چیزی بگوید؟!
البته احتمال دیگری نیز در مورد این گونه تصویرسازی شما از وضعیت وجود دارد و آن کانالیزه شدن جنابعالی است. این کانالیزگی! از دو راه ممکن است: یکی به‌واسطه اطرافیان که مرتباً حرف‌های خاصی را در گوش آدم زمزمه کنند و دیگری به‌واسطه مسائل شخصی خود فرد است که اجازه دهید در این زمینه زیاد ورود نکنم، به‌هرحال تجربیات تاریخی کاملاً مشخص و جالبی نیز در این زمینه وجود دارد، مرحوم آقای منتظری را حتماً به‌خاطر دارید. خواهش من این است که نامه 17/مهر/1365 ایشان به حضرت امام را ــ که حتماً آن را قبلاً خوانده‌اید ــ مجدداً بخوانید. خلاصه حرف آن مرحوم در نامه مزبور این بود که: “حضرت امام! اوضاع و احوال کشور به‌کلی سیاه و تاریک است و اساساً ادامه‌ای برای این روند متصور نیست، مردم هم به‌شدت ناراضی و در آستانه قیام هستند. شأن و جایگاه و اعتبار جنابعالی هم بر باد رفته و عنقریب است که نظام سقوط کند. ضمنا‍ً سیدمهدی هاشمی هم بهترین آدم روی کره زمین است!”
شما بهتر از من می‌دانید که محتوای این نامه شباهت تام و تمامی داشت با اخبار و تحلیل‌های رادیوهای بیگانه و نیز اعلامیه‌های گروهک‌های ضدانقلاب و به‌خصوص سازمان منافقین، حال چرا چنین شباهت عجیب و غریبی میان آنها به‌وجود آمده بود، یقیناً جنابعالی که در آن زمان خود از رجال صاحب نام و مقام بودید، بهتر می‌توانید توضیح دهید.
جالب این که نامه مختصر امروز شما، چکیده همان نامه مطول آن روز مرحوم منتظری است، حال چرا چنین شباهت عجیب و غریبی میان اینها به‌وجود آمده است، یقیناً جنابعالی که خود سرد و گرم روزگار را چشیده و تغییر و تحول حال‌واحوال آدم‌ها را بسیار دیده‌اید، بهتر می‌توانید توضیح دهید.
با این همه، همچنان معتقدم بهترین کار آن است که از فرصت پیش‌آمده حسن استفاده را به‌عمل آورده و به‌تفصیل راجع به زیر و بم تاریخ دوران بعد از انقلاب گفتگو کنیم تا مسائل به‌صورت روشن و واضح در پیشِ‌روی افکار عمومی قرار گیرد، در واقع هنگامی که جنابعالی می‌فرمایید علی‌رغم تمامی مشکلات و موانع موجود بر سر راه طی سالیان گذشته، رهبری می‌بایست شیوه‌ای در مدیریت امور به‌کار می‌بست که امروز گرفتار این آشفتگی‌ها نمی‌شدیم، جا دارد برای تنویر افکار عمومی دقیقاً توضیح بفرمایید رهبری در امور مختلف می‌بایست چه شیوه‌ای را به‌کار می‌بست، برای روشن شدن منظورم، دو سه مثال می‌زنم:
یکی از مسائل مهم در طول سال‌های گذشته، فعالیت‌های ایران در عرصه هسته‌ای بوده است که پیامدهای مختلفی را در پی داشته است. به‌نظر شما رهبری دقیقاً می‌بایست چه شیوه و سیاستی را در این مورد به‌کار می‌بست؟ آیا اصلاً از ابتدا نمی‌بایست به‌سراغ این موضوع می‌رفتیم؟ آیا وقتی رفتیم و مقداری پیشرفت کردیم و آمریکا از طریق منافقین جاسوس متوجه ماجرا شد و از ما خواست از ادامه حرکت در این مسیر خودداری کنیم، می‌بایست بلافاصله به حرفش گوش می‌دادیم و همانند لیبی بار و بنه هسته‌ای را جمع می‌کردیم و تحویلش می‌دادیم؟ آیا می‌بایست بی‌اعتنا به تهدیدهای آمریکا و حتی در اعتراض به این تهدیدات از ان‌پی‌تی خارج می‌شدیم؟ آیا می‌بایست وارد مذاکرات برجام می‌شدیم؟ آیا می‌بایست بعد از زیر پا گذاردن آن توسط ترامپ، ما هم از آن خارج می‌شدیم؟ آیا اینک با توجه به مجموعه شرایط موجود، مجدداً وارد مذاکرات با آمریکا و شخص ترامپ بشویم؟ بالاخره از نظر شما چه‌کار می‌بایست بکنیم؟
یا مثلاً تحریم های آمریکا علیه ایران واقعیت دیگری است که طبعاً آثار و تبعات خاص خود را بر اقتصاد کشورمان گذاشته و موجب بروز تورم و فشار بر اقشار مختلف شده است. این مسأله به‌ویژه مورد توجه جنابعالی نیز در این نامه قرار داشته است. آیا رهبری می‌بایست با مشاهده آثار اقتصادی تحریم، سیاست کوتاه آمدن و تسلیم در برابر آمریکا را در پیش می‌گرفت؟ آیا ایمان و باور رهبری به توان داخلی در حوزه علم و فناوری و اقتصاد، نادرست بود و باید چشم به دست بیگانگان می‌دوختیم؟ آیا مطرح شدن اقتصاد مقاومتی از سوی رهبری و تصویب سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی کار درستی بود؟ آیا توصیه رهبری به قطع وابستگی اقتصاد کشور از خام‌فروشی نفت و پیگیری این مسأله طی سال‌های متمادی، تدبیری کارشناسانه نبود؟ آیا تأکیدات مکرر رهبری بر بهره‌گیری دولت و مردم از کالاهای تولید داخل، سیاست نادرستی بود؟ و آیا اختصاص نام سال در طول یک دهه گذشته به عناوین اقتصادی مختلف و به‌ویژه سال 99 به جهش تولید و تأکید به همه مسئولان برای تحقق عینی این مسأله در این سال، اقدامی مناسب نبود؟
و یا مثلاً در مورد سیاست‌های منطقه‌ای، آیا ایران می‌بایست فارغ از هر آنچه در منطقه غرب آسیا می‌گذرد، سرش را زیر می‌انداخت و اصلاً خودش را به خواب می‌زد؟ آیا تشکیل محور مقاومت کار درستی بود؟ آیا بعد از اشغال عراق توسط آمریکا، ایران می‌بایست بی‌تفاوت نسبت به آنچه در عراق می‌گذرد، اجازه می‌داد تا آمریکا عراق را جولانگاه خود قرار دهد؟ آیا حمایت ایران از حزب‌الله به‌عنوان یک جنبش ضدصهیونیستی و تلاش در جهت تقویت آن اقدامی مناسب بود یا آن که می‌بایست چشم خود را بر طرح‌ها و نقشه‌های صهیونیست‌ها برای منطقه و کشورهای اسلامی فرو می‌بست و کار به خیر و شر آنها نداشت؟ آیا بعد از به‌راه افتادن جریان‌های تکفیری در سوریه که با هدف از بین بردن محور مقاومت صورت گرفته بود، رهبری می‌بایست دستور مقابله با آن را صادر می‌کردند یا آن که می‌بایست اجازه می‌دادند خاورمیانه جدید مطابق طرح‌ها و سیاست‌های آمریکایی و صهیونیستی شکل گیرد؟ آیا بعد از قدرت‌گیری داعش در سوریه و عراق و به‌ویژه تشکیل حکومت داعشی به‌مرکزیت موصل، نیروی قدس سپاه می‌بایست به جنگ با آن برمی‌خاست و یا این که اصلاً بی‌خیال داعش، همگی دسته‌جمعی راهی شمال می‌شدیم و جوج می‌زدیم با نوشابه!
یعنی جنابعالی که در یک سطر و به‌صورت کلی می‌فرمایید رهبری علی‌رغم مشکلات و چالش‌های موجود می‌بایست شیوه‌ای را در پیش می‌گرفت که فلان، جا دارد برای روشن شدن موضوع دقیقاً بفرمایید که چه‌کارهایی شده است که نمی‌بایست و چه‌کارهایی نشده است که می‌بایست؟ چه روش‌ها و شیوه‌هایی در پیش گرفته شده است که نمی‌بایست و چه روش‌ها و شیوه‌هایی در پیش گرفته نشده است که می‌بایست؟ آیا این‌طور بهتر نیست؟
توصیه بنده به جنابعالی آن است که این فرصت را از دست ندهید و حالا که با صدور این بیانیه سیاسی کوتاه و خشک، برخی توجهات در داخل و خارج کشور به‌سمت شما جلب شده، با حضور در این مناظره مکتوب به تشریح دیدگاه‌های خود بپردازید.
آغازگر بحث نیز شما باشید، از هر مطلب و موضوع و مسأله‌ای که مایلید، شروع کنید اما نه به‌اختصار و کلی‌گویی و شعاری. مطلب را خوب باز کنید تا ابتدا بتوان دیدگاه جنابعالی را در آن موضوع به‌درستی فهمید و سپس راجع به آن بحث کرد. از نظر بنده حتی اشکالی در این نیست که جنابعالی نگارش این متون را به تعدادی از همفکران و دوستان خود واگذار نمایید اما به‌شرط این که هنگام انتشار، صرفاً امضای شخص جنابعالی در ذیل آن باشد، همانند این نامه که امضای شما بر پای آن است.
و کلام آخر در این مختصر اینکه «نحن ابناءالدلیل». تلاش بنده در این مناظره مکتوب آن خواهد بود که حق‌جو و حق‌گو باشم. آنجا که حقیقتی را بر مبنای اسناد و دلایل بیابم، آن را خواهم پذیرفت و آنچه را که حقیقت بدانم خواهم گفت، بنابراین هرگز با خودم این قرار را نگذاشته‌ام که با هرچه جنابعالی می‌فرمایید مخالفت کنم و یا بالعکس چشم و گوش بسته آنها را بپذیرم. من مخلص و مطیع سند و مدرک و برهان و دلیلم.
امیدوارم این درخواست کوچک بنده را به بزرگی خودتان پذیرا باشید. بیصبرانه در انتظار پاسخ مثبت جنابعالی هستم.
ارادتمند: مسعود رضائی
