شاهکار معماری عهد سلجوقی در حال تخریب
هرچندشگفتی‌های بارز معماری شبستان مسجد حاج ملاعلی گلپایگانی جذاب و دیدنی است اما به مرور زمان دستخوش ناملایمتی قرار گرفته که در صورت ادامه روند تخریب و هزینه جبران ناپذیری به این بنا وارد می‌شود.
به گزارش اصفهان شرق؛ شبستان مسجد حاج ملاعلی جزء بناهای تاریخی گلپایگان است که توسط حاج ملاعلی به صورت سنتی در مرکز این شهر و در خیابان مسجد جامع بنا شده است، شگفتی‌های بارز در معماری شبستان جذاب و دیدنی است اما در قرن اخیر حفظ این بنای تاریخی مورد بی‌توجهی قرار گرفته و اگر این کم‌توجهی از جانب مسؤولان اوقاف و میراث فرهنگی ادامه پیدا کند دیری نمی‌پاید که به طور کلی تخریب و هزینه جبران ناپذیری به این بنای تاریخی وارد می‌کند.
شگفتی در معماری شبستان مسجد حاج ملاعلی گلپایگانی
میثم فراست عضو هیأت مدیره انجمن وردپاتکان گلپایگان می‌گوید: شبستان مسجد جاج ملاعلی یکی دیگر از بناهای تاریخی مذهبی شهر گلپایگان است که توسط حاج ملاعلی گلپایگانی فرزند حاج غفار معروف به حاج ملاعلی عمیدی از نوادگان مرحوم شیخ بهایی و جد بزرگ و سر سلسله خاندان عمیدی، در هزار و ۳۰۰ متر مربع وسعت بنا شده است.
وی می‌افزاید: برخی مورخان قدمت شبستان مسجد را ۴۰۰ سال تخمین زدند اما این نظریه در صورتی درست به نظر می‌آید که شبستان مسجد توسط مرحوم حاج ملاعلی بازسازی شده باشد یا مسجد روی شبستان توسط حاج ملاعلی ۲۵۰ سال پیش بنا شده باشد.
این پژوهشگر آثار تاریخی گلپایگان تصریح می‌کند: ساخت شبستان مسجد با سبک پلان چهارطاقی و با استفاده از مصالح ساروج و آجر بنا شده، همچنین ایجاد نقش‌های هندسی در آجر کاری و نقش‌اندازی آجری شبستان که به وسیله فرورفتگی و بیرون‌زدگی رگ‌چین آجرها انجام شده از شگفتی‌های معماری این بنای تاریخی است که ریشه در معماری دوران سلجوقی دارد.
فراست می‌افزاید: برای دریافت نور کافی شبستان مسجد، دوسوم از ارتفاع دیوارها در عمق زمین و یک سوم بالاتر از سطح زمین ساخته شده که این نوع سبک معماری در مناطق کویری و خشک به کار می‌رفته است.
وی ادامه می‌دهد: فضایی به عنوان چایخانه سنتی در شبستان مسجد دارد که از عزاداران حسینی در روزهای عاشورا و تاسوعا و شب‌های ماه مبارک رمضان با چای پذیرایی می‌کردند.
پژوهشگر آثار تاریخی گلپایگان می‌افزاید: برای حفظ معماری سنتی حوض شبستان مسجد پس از تخریب به سبک و شیوه مسجد و مدرسه آقا بزرگ کاشان توسط یک معمار کاشانی ساخته شده بود.
وی تصریح می‌کند: در دوران قدیم برای گرم شدن شبستان مسجد از بخاری‌‌‌های زغالی و چوبی استفاده می‌شده است و در فصل گرم سال به دلیل ضخامت دیوارها فضای شبستان خنک است که از شگفتی‌های مسجد به شمار می‌آید.
اجاره مغازه‌ها جوابگوی مرمت شبستان حاج ملاعلی نیست
عباس نصیرالاسلامی رئیس اوقاف و امور خیریه گلپایگان می‌گوید: اجاره بهای مغازه‌های اطراف شبستان مسجد ملاعلی منبع درآمدی برای هزینه‌های جاری مسجد است و جوابگوی مرمت و بازسازی شبستان نیست.
وی می‌افزاید: اوقاف اعتبار دولتی ندارد و اعتبار مساجد به صورت اوراق تا سررسید ۱۴۰۰ تعریف شده است، مرمت مساجد به عهده هیأت امنا و اداره میراث فرهنگی است که با توجه به وضعیت اقتصادی کشور با هزینه مرمت بنای تاریخی بالا است.
نقشه ثبت شبستان حاج ملاعلی تهیه نشده است
مصطفی قانونی رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلپایگان می‌گوید: شبستان مسجد حاج ملاعلی گلپایگان یکی از آثار تاریخی ارزشمند است که هنوز در الویت ثبت ملی قرار نگرفته و از طرفی نقشه شبستان برای ثبت ملی تهیه نشده است.
وی می‌افزاید: اولویت ثبت بناهای تاریخی در فهرست آثار ملی کشور با بناهایی است که دخل و تصرف کمتری در آن‌ها شده باشد.
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلپایگان می‌گوید: شبستان مسجد حاج ملاعلی از نظر سازه‌ای مشکلی ندارد اما دیواره پنجره‌ها قابل تعمیر و مرمت است و چون تخصیص اعتبار برای مرمت، الویت با بناهای تاریخی به ثبت رسیده است در نتیجه برای مرمت و بازسازی این بنا بودجه‌ای نداریم.
وی تصریح می‌کند: هزینه‌های جاری مسجد از اجاره بهای مغازه‌ها تأمین می‌شود و کفایت تعمیر شبستان نمی‌کند.
انتهای پیام/فارس
