جاذبه و دافعه ای که باید شناخت؛
تشابه دریای حقیقی و فضای مجازی در چیست؟
دریا در این یادداشت همان فضای مجازیست که انتهایش ناپیدا و عمقش نامشخص است، قطعا ورود نا اشنا به آن عامل ممات خواهد بود.
اصفهان شرق_ ولی الله عرب مختاری، درون این همه آب با پهنه نامتناهی پر است از انواع گونه های گیاهی و جانوری، و دیگر موجودات جاندار و بی جان، با ارزش و بی ارزش ، مفید و خطرناک.
تنوع محصولات و خطرات دریا مانند خودش قابل شمارش و اندازه گیری نیست.
هم جاذبه دارد، هم خطر
برای ورود به آن باید هم شناگر ماهری باشی، هم جلیقه نجات بپوشی و هم امکانات و تجهیزات مورد نیاز دیگر؛ این بستگی دارد که بخواهی چه قدر از ساحل فاصله بگیری یا چه اندازه در عمق آب فرو روی؟
هر چه بخواهی بیشتر از خشکی یا سطح آب فاصله بگیری، باید توان، مهارت، امکانات و تجهیزات بیشتری داشته باشی.
در فاصله کم بدون وسیله می توانی وارد شوی، اما اگر بخواهی کمی جلوتر بروی، باید شناگر ماهری باشی. برای غواصی باید لباس مخصوص و تجهیزات دیگر همچون کپسول اکسیژن هم داشته باشی؛ اگر بدون اینها بروی زیرآب، خیلی زود جنازه ات می اید روی آب.
بیشتر بخواهی جلو یا پایین بروی قایق، اتوبوس دریایی وکشتی یا زیر دریایی و… نیاز داری. اگر بدون اینها بروی مطمئن باش گرفتار می شوی و بر نمی گردی.
برای رفتن با وسیله هم باید یا خودت مهارت هدایت آن را داشته باشی یا فرد توانمند و دانایی همراهت باشد، تازه بدون مجوز هم اجازه نداری به دریا بزنی؛ چه برای صید باشد، چه برای گردش، چه سفر،چه تجارت ، و….
هیچ مسوولی هم چه از روی خواهش نفس یا التماس طرف یا سفارش یک آدم با یا بی شرف مسوولیت ورود بدون مجوز به دریا توسط فرد یا گروهی را نمی پذیرد؛ چرا که می داند اگر مشکلی پیش آید باید جوابگو باشد.
چه بسا در اثر یک گرد باد، موج خروشان.،حمله موجودات ریز و غول پیکر یا برخورد با اشیاءثابت یا متحرک آن فرد یا افراد که در اثر نا اگاهی و اشنا نبودن با دریا برای سفر، تفریح ، صیادی و کسب روزی یا…. به دریا رفته اند، در کام مرگ فرو روند یا دچار صدمات جبران ناپذیر شوند.
پس ای بزرگواری که بدون آشنایی با فن شنا و بدون شناخت و اگاهی از وضعیت دریا عشقت کشیده که دل به دریا بزنی توجه داشته باش که:
امکان دارد با یک گردباد غرق شوی.
اگر وسیله ات معیوب باشد، مرگ در انتظار توست
چه بسا در هنگام شنا و غواصی، چه برای وقت گذرانی و تفریح، چه برای صید و به دست اوردن روزی و جواهرات امکان دارد طعمه خوبی برای کوسه ها و دیگر موجودات دریایی شوی و در یک آن تو را ببلعند و نابودشوی.
یا اگر غفلت کنی و زیاد پیش بروی در تور دزدان دریایی بیفتی و دار و ندارت غارت و سرنوشتت به فلاکت یا هلاکت بینجامد.
شاید هم نیروهای متخاصم تو را هدف قرار دهند و راهی قعر آب و خوراک جانوران گردانند.
اگر قطب نما یا راهنمایی نداشته باشی به احتمال زیاد گم می شوی ، و سر از نا کجا آباد در می آوری.
گاهی ناخواسته دریا مواج و خروشان می شود و شنا هم که بلد باشی و امکانات مناسب هم داشته باشی، چه بسا نتوانی جان سالم به در آری.
پس باید بدانی نمی شود بی خبر و دست خالی و بدون راهنما یا با امکانات اندک و معیوب دل به دریا زد، و سر از هر جایی در آورد، و هر جایی سرک کشید….
آن چه گفته شد درباره یک دریای حقیقی است، که همه این موارد را قبول داریم ، و رعایت می کنیم، و هر که از روی غفلت یا جهالت رعایت نکند، سرانجامش معلوم است؛ اما یک دریای مجازی هم هست که حد و مرز ندارد، و به فضای مجازی شهرت دارد. همه اسمش را می شناسند و خیلی ها بی محابا وارد آن شده اند ؛ اما توجه ندارند که فضای مجازی نیز مانند دریا زیبا و جذاب و رفتن داخل آن دلرباست. جای تفریح و لذت بردن، کسب و کار، داد و ستد و معامله است؛ اما ورود نااگاهانه و غافلانه به آن بسیار خطر ناکتر و مرگ بار تر از ورود به دریاست.
همان طور که باور داری نباید بدون آشنایی کامل با فن شنا و بدون امکانات و تجهیزات مورد نیاز راهی دریا شد؛ برای ورود به فضای مجازی هم باید خود را مجهز کنی تا غرق نشوی؛ چرا که خود کرده را تدبیر نیست.
همان گونه که نا اشنا با شنا و دریا و نداشتن امکانات و اطلاعات کافی و پیشروی و فاصله گرفتن از ساحل و سطح آب خطر غرق شدن و افتادن در دام انواع خطرات و دهان موجودات عظیم الجثه را بیشتر می کند؛ ورود بدون پشتوانه اعتقادی و علمی و سواد رسانه و اطلاعات کافی به فضای مجازی هم خطرناک است؛ و چنان که یک موج و خروش دریا یا گردباد و یا حمله یک کوسه برای در هم پیچیدن طومار عمر فرد در دریاکافی است؛ رفتن بدون دانش و تجربه لازم و بنیه قوی عقیدتی و علمی به فضای مجازی بسی خطرناکتر و مرگ بارتر است؛ و انسان را از یک فضای عقیدتی. اجتماعی و سیاسی سالم در گرداب بی ایمانی و دین ستیزی و ولنگاری و بی بند و باری وارد می کند، که دمیدن مجدد روح انسانیت و عقلانیت و حقیقت در وجودش به این راحتی امکان پذیر نیست.
پس سزاوار است هر انسانی مواظب خود، خانواده، دوستان، آشنایان و اطرافیانش باشد، تا بی مطالعه و بی پروا به فضای مجازی وارد نشوند؛ بلکه ابتدا بنیه اعتقادی و معرفتی و اطلاعات خود در زمینه های مختلف را تقویت و مستحکم گردانند، سپس مجهز و با احتیاط پا به عرصه فضای مجازی بگذارند؛ در غیر این صورت در اثر موج یک اندیشه خرافی یا گردباد یک گروه سیاسی یا حمله کوسه بی حیایی یا دستبرد راهزنان عقیدتی و نشانه گیری یک شبهه بی هویتی همه چیز خود را از دست می دهند.
اما در کنار این که مردم خود باید مواظب باشند ؛ لازم است همان گونه که حکومت برای سفرهای دریایی و امور صیادی و گردشگری دریایی و … نهادها و امکانات و تجهیزات و مجوزهای لازم را برای افراد دارای شرایط فراهم می کند؛ نسبت به دروازه های بی در و پیکر فضای مجازی هم حساس باشد، و علاوه بر وضع قوانین و تعیین مجریان قاطع و ضمانت های اجرایی قوی؛ دستگاه هایی را متولی این امر خطیر نماید، تا هم مسوولیت فراهم کردن زمینه و امکانات مورد نیاز و هم هدایت و نظارت لازم و صدورمجوز طبق ضوابط و شرایط برای ورود به فضای مجازی را تامین نماید؛ و علاوه بر آن کلاس های شناگری و گردشگری و غواصی عمومی و تخصصی برای ورود به فضای مجازی برای همگان برگزار و خیل علاقمندان به فعالیت در این فضای نامتناهی را توجیه و تقویت نموده و راه های بهره گیری مناسب را برایشان تبیین نماید، و از خطرات و مضرات آن مطلع گرداند، تا همه اقشار ضمن بهره گیری مطلوب از امکانات و اطلاعات این محیط موجود ؛ از غرق شدن در آن و از دست دادن دار و ندار فکری و عقیدتی خود مصون بمانند.
از احاد و اقشار مردم عزیز و شریف هم انتظارمی رود این موضوع را جدی بگیرند، و بی پروا و بی ملاحظه به این فضا وارد نشوند؛ چرا که این فضا هم شیرین و جذاب و مثمر ثمر است، و هم بسیار مخوف و خطرناک و مرگ بار.
به همین جهت باید با عشق و علاقه برای حفظ اعتقادات و افکار و هویت و استقلال خود از مسوولان راه های صحیح استفاده و تعیین ضوابط و قواعد و صدور مجوز و رعایت شرایط را مطالبه کرد؛ و هم کسانی را که معتقد به ولنگاری و بی قانونی و عدم کنترل در این خصوص هستند را با جدیت به چالش کشید، تا سرمایه های عقیدتی و اجتماعی جامعه از گزند بلیات فضای مجازی در امان بماند، و تهدیدها به فرصت مبدل شود.
همان گونه که حکومت در محدوده اب های سرزمینی و آزاد می تواند اعمال حاکمیت نموده و از هموطنان دفاع و در این محدوده امکانات برای آنها فراهم و در صورت لزوم با دادن مجوز و هماهنگی با دیگر کشورها زمینه حضور مردم در آب های دیگر کشورها را فراهم می کند؛ در خصوص فضای مجازی هم باید بیشتر دقت و نظارت کند، و با تسلط صد در صدی بر ظرفیت ها و مجاری ورودی و خروجی آن ؛ و کوتاه کردن دست سوء استفاده کنندگان مانع متضررشدن هموطنان و کشور از طریق این فضا شود.
فضای مجازی مانند دریا تنوع محصولات و تهدیدات دارد. به همین جهت هم مردم و هم مسوولان باید خیلی حواسشان را جمع کنند، و مواظب باشند تا در اثر غفلت و سهل انگاری دچار صدمات و لطمات جبران ناپذیر نشویم.
وحدت و همدلی و هماهنگی و همکاری باید در همه زمینه ها چه در فضای حقیقی و چه در فضای مجازی شکل بگیرد، و موج بزند، تا با فرهگ سازی و گفتمان سازی صحیح چالش ها به فرصت ها تبدیل شود، و شاهد ترقی و پیشرفت در همه جا و همه زمینه ها باشیم، و گر نه مرگ عقیده و افکار درست جامعه مانع کار و تلاش و پیشرفت خواهد شد و آن اتفاق می افتد که نباید….
و اما چند نکته پایانی:
دریا بهترین مسیر برای حمل و نقل کالا و مبادلات تجاری بین کشورهاست، و فضای مجازی هم بستری بسیار مناسب برای تبادل اخبار و اطلاعات و صدور داشته های غنی فرهنگی کشور
وقتی در کشور برای دریا قوانین و مقررات خاصی تدوین و تصویب و به اجرا گذاشته می شود و وزارتخانه ها و دستگاه های مختلفی از جمله چند وزارتخانه ، سازمان محیط زیست ، نیروهای مسلح ، سازمان های ویژه و مرتبط با دریا ، دریا نوردی، کشتیرانی، و…. مسوولیت اجرا و نظارت را بر عهده می گیرند؛ در خصوص فصای مجازی هم باید اقدامات مشابه صورت گیرد، و مقرراتی روشن و شفاف وضع و به مورد اجرا گذاشته شود ، و نهاد یا سازمان هایی مسوولیت اجرایی و نظارت بر آن را داشته باشند. کسانی که ایده ای خلاف این داشته باشند در حقیقت ارزشی برای مردم و ارزش های آنها قائل نیستند ، و در جبهه مقابل دفاع از مردم و هویت آنها قرار دارند، و خواهان غرق شدن مردم و از دست رفتن داشته های آنها هستند ، که باید سر رشته کار از دستشان خارج و به اداره امور افراد صالح و خیرخواه سپرده شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود.
وقتی برای پاسداری از مرزها حتی در دریا و حفاظت از آبها و منابع درون آن و تامین امنیت مسافران و شاغلان در دریا نیروها و امکانات ویژه در نظر می گیریم و نیروهای نظامی و ناوچه ها و ناوها و تسلیحات و تجهیزات مورد نیاز را به کار می گیریم ، چه طور به خود اجازه می دهیم که محیط پر خطر فضای مجازی بدون دیده بان و پاسبان باشد، و راهزنان دین و فرهنگ مردم و دشمنان اسلام و قرآن و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به راحتی و بدون دغدغه برنامه های خود را پیاده و به اهداف شومشان برسند؟
در ساحل و داخل دریا منابع متنوع و متعدد وجود دارد که از مهمترین آنها می توان به نفت و گاز اشاره کرد، که طبق ضوابط نسبت به کشف و استخراج و فرآوری آنها و تولید محصولات مختلف اقدام می شود، و این منابع به صورت خام یا فرآوری شده به همه نقاط کشور ارسال ،و یا به سایر کشورها صادر می شود تا همه از آن بهره ببرند؛ چه خوب است در زمینه فضای مجازی نیز چنین ابتکار عملی صورت گیرد و با محوریت یک یا چند نهاد آن چه از منابع عظیم دینی و علمی و فرهنگی داریم فرآوری و به زبان های مختلف ترجمه و از طریق همین فضای مجازی به دست تشنگان معرفت و حقیقت برسد.
و حسن ختام این نوشتار موعظه ای است از سعدی شیرین گفتار:
توانگري نه به مال است پيش اهل کمال
که مال تا لب گور است و بعد از آن اعمال
من آن چه شرط بلاغ است با تو مي گويم
تو خواه از سخنم پند گير و خواه ملال