به گزارش اصفهان شرق، در سال‌های اخیر کاهش شدید بارندگی، نبود مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود، عدم ساماندهی برداشت‌های غیرمجاز و بی‌رویه، عدم تعیین دقیق میزان حقابه‌ها و سهم آبه‌ها، عدم آموزش کافی و نبود تسهیلات ویژه برای تغییر آبیاری کشاورزی و… از جمله مواردی هستند که به گفته کارشناسان منجر به جاری نشدن زاینده‌رود در اصفهان شده‌اند.

رودخانه زاینده‌رود در ابتدا با خشک شدن‌های موقتی و هم اکنون دائم روبرو شده است، این خشکی دائمی زاینده‌رود، به عنوان شاهرگی حیاتی و تمدن‌ساز سبب کاهش تأثیرگذاری‌های این رودخانه در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، صنعتی، گردشگری و… در استان شده است.

تا به امروز طرح‌های مختلفی به منظور حل بحران خشکی زاینده‌رود ارائه شده که تازه‌ترین خبر، بحث داغ طرح لوله‌گذاری 52 کیلومتری در بخش‌هایی از مسیر رودخانه است که به جای جاری کردن آب در بخش‌هایی از مسیر رودخانه، به وسیله لوله‌گذاری میزان هدررفت آب انتقال یافته کاهش یابد و همه شهرستان‌ها در هر سال به نسبت سهمی که از آب دارند به شکل حق‌آبه و سهم‌آبه از این مسیر لوله‌گذاری برداشت کنند.

از زمانی که استاندار اصفهان در جلسه مجمع نمایندگان استان در مجلس شورای اسلامی به تدوین این طرح اشاره کرد، موافقت‌ها و مخالفت‌هایی در این خصوص مطرح شد.

نظر نمایندگان مجلس منوط به نظر کشاورزان است

زهرا سعیدی نماینده شهرستان مبارکه در مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی طرح لوله‌گذاری رودخانه زاینده‌رود را ظرفی دانست که در اختیار استان اصفهان قرار گرفته و باید در این خصوص صحبت‌های کارشناسی داشت، ابعاد اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، امنیتی و… آن را مورد بررسی قرار داد و ماتریس SWOT شامل نقاط ضعف و قوت و تهدیدها و فرصت‌ها را رسم کرد.

وی تأکید داشت که نظر نمایندگان منوط به اظهارنظرهای کارشناسان مربوطه و تصمیم نهایی کشاورزان پس از شنیدن کامل طرح و آشنایی با همه ابعاد آن است چرا که این طرح بناست دردی از درد کشاورزان را درمان کند و اگر به نفع مردم کل استان اصفهان است، اجرایی شود.

سعیدی با بیان این‌که برخی افراد از خشکی زاینده‌رود کاسبی می‌کنند تصریح کرد که چندین سال است در این خصوص سکوت کرده و طرحی هم وارد استان نشده، نباید اجازه داد موقعیتی که در اختیار استان قرار گرفته و ممکن است مشکل زاینده‌رود را در مواقع اضطرار حل کند از دست برود.

طرح لوله‌گذاری برای مواقع اضطرار پیشنهاد شده

سید محمدجواد ابطحی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و نماینده مردم خمینی‌شهر در مجلس شورای اسلامی هم در این مورد گفت: طرح لوله‌گذاری زاینده‌رود یک طرح اضطراری برای زمان کم‌آبی و خشکسالی است، اگر بارندگی به اندازه کافی باشد و تونل بهشت‌آباد به ثمر برسد و جریان دائم رودخانه برقرار باشد، نیازی به این طرح نیست اما اگر مانند این چند سال وضعیت به همین شکل ادامه پیدا کند به منظور ساماندهی وضعیت رودخانه زاینده‌رود و برای رساندن آب به غرب و شرق و شمال اصفهان به ناچار طرحی باید پیاده شود که هدر رفت آب کمتر شود، در بین راه از آب سؤاستفاده نشود و برخلاف قوانین و مقررات برداشت آب نداشته باشد.

وی افزود: اجرای این طرح هنوز قطعی نیست و قرار است نمایندگان نظر قطعی خود را به کارشناسان ذی‌ربط اطلاع داده و اگر که تکمله‌ای یا طرح بهتری هست ارائه دهند، برخی در این زمینه جوسازی بی‌مورد کردند، احیای زاینده‌رود خواست همه است اما این طرح با توجه به محدودیت‌هایی که وجود دارد آماده شده است؛ البته با تکمیل طرح‌های سد پایین تونل سوم که در حال ساخته شدن است، تونل گلاب و بهشت‌آباد و… طی پنج سال آینده مشکل آب حل خواهد شد، وضعیت پیش رو را پشت سر خواهیم گذاشت و در چند سال آینده شاهد احیای زاینده‌رود به صورت دائمی و مانند قبل خواهیم بود.

تکلیف باغ‌های غرب استان اصفهان چه می‌شود؟

با توجه به اینکه طرح هنوز به صورت کامل ارائه نشده اما سیدناصر موسوی لارگانی رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان ضمن مخالفت صریح خود با طرح گفته است که  آب متعلق به رودخانه زاینده‌رود است و باید در زاینده‌رود جاری باشد، در صورت اجرایی شدن این طرح تکلیف باغ‌هایی که کانال ندارند و از کف زاینده‌رود آب می‌برند چیست؟ هنوز خسارت کشاورزان غرب استان پرداخت نشده بنابراین اجازه نمی‌دهیم آب با لوله به شهر اصفهان بیاید اما رودخانه در فلاورجان، لنجان و مبارکه آب نداشته باشد.

در همین رابطه ابوالفضل ابوترابی عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی طرح لوله‌گذاری را ظرفیت خوبی برای استان دانست تا از طریق آن بتوان مشکل ریزگردها، زاینده‌رود و حفاظت از آثار تاریخی و باستانی را رفع کرد اما این طرح نیاز به کارشناسی بیشتری دارد.

طرح لوله‌گذاری موقتی است و خبری از پساب نیست

پس از موضع‌گیری‌های انجام شده و بیان موافقت‌ها و مخالفت‌ها در این خصوص، استاندار اصفهان شب گذشته با حضور در برنامه گفت‌وگوی هفته در شبکه استانی اصفهان تصریح کرد: میانگین بارش‌ها نشان می‌دهد باید برنامه‌ای برای کم‌آبی داشته باشیم و بر اساس نمودار تغییرات از سال 1351 حجم آب ورودی به سد زاینده‌رود به شدت کاهش داشته است، باید به وضعیت پایداری صنعت، شرب، محیط‌زیست و کشاورزی یا باغداری برسیم.

وی توضیح داد که در طرح لوله‌گذاری در زاینده‌رود، اصلاً پسابی در کار نیست و آب در نظر گرفته شده در مسیر خود تا به اصفهان بعد از رسیدن به سد آبشار بازچرخانی خواهد شد و از بالادست شهر اصفهان به رودخانه زاینده‌رود رسیده و جاری می‌شود به طوری که عملاً چند بار آب تازه زاینده‌رود در بستر شهر اصفهان خواهد چرخید.

پاسخ‌های استاندار درباره حق‌آبه‌داران و کشاورزان غرب و شمال

بر اساس گفته مهرعلیزاده قرار است دو لوله با قطر 1400 تا 1200 در رودخانه تعبیه می‌شود که با این لوله‌ها به هرکسی که سهمی از آب دارد به همان اندازه آب تعلق می‌گیرد و دیگر خبری از برداشت‌های بیش از سهم برای کسی از لوله‌ها ممکن نخواهد بود، با این دو لوله می‌توان از آب محافظت کرد و آب به تالاب گاوخونی خواهد رسید.

استاندار اصفهان صحبت‌های برخی مسؤولان درباره قیاس شرق و غرب استان را غلط دانست و اذعان داشت که با اجرای این طرح که دائمی هم نخواهد بود، همه باغ‌های در طول مسیر به اندازه سهم‌آبه‌شان برداشت دارند و به اندازه‌ای که آب موجود باشد به شرق نیز آب خواهد می‌رسد، در شمال و جنوب استان نگرانی‌های مشکلات ریزگردها در مورد تالاب گاوخونی و فرونشست زمین کاهش پیدا می‌کند.

مهرعلیزاده به مردم اصفهان نوید جاری شدن آب در بستر رودخانه، حفظ پل‌های اصفهان و رونق گردشگری را هم داده است.

رسانه‌ها کمی موافق کمی مخالف

با این حال رسانه‌های استان نیز از زمان مطرح شدن طرح امروز با انتشار گزارش و گفت‌وگو با نمایندگان مجلس، مدیریت‌های مربوط به حوزه آب و کارشناسان در این خصوص موضع‌گیری کرده‌اند، موج حاصل شده از این اخبار حاکی از گارد محکم برخی رسانه‌ها در برابر این طرح و حمایت بخشی دیگر از نکات مثبت این اتفاق است.

به نظر می‌رسد با توجه به خشکی‌های طولانی‌مدت رودخانه زاینده‌رود، خشکسالی و شرایط جوی و دیگر موارد دخیل در جاری نبودن رودخانه، می‌توان وجود طرح کارشناسی و مطرح شده را نقطه مثبتی نسبت به بی‌عملی و عدم فعالیت دانست که نیازمند بررسی دقیق‌تری برای تعیین کیفیت اجرایی شدن آن است.

انتهای پیام/ فارس