به گزارش اصفهان شرق، سلامت انسان متأثر از هزاران مسأله در زندگی روزمره اوست، یکی از این موارد که از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و در عین حال توجه کمی به آن می‌شود تغذیه است و در بین گروه‌های تغذیه‌ای، نوشیدنی‌هایی که برای رفع تشنگی مصرف می‌شود اگر صحیح و عاقلانه انتخاب شود، می‌تواند بسیار سودمند و اگر فقط بر حسب طعم و مزه انتخاب شود، می‌تواند تهدیدکننده سلامتی باشد.

از آن‌جایی که انسان امروزی در دنیای پر از محصولات متنوع، رنگارنگ و وسوسه‌انگیز زندگی می‌کند، انتخاب نوشیدنی‌های مفید و سالم هم مثل بقیه انتخاب‌های او به تحقیق و تأمل بیشتری نیاز دارد، در این راه اگر مزایا و مضرات نوشیدنی‌های مختلف را بداند شاید انتخاب عاقلانه‌تر و سالم‌تری داشته باشد و در عین حال از تمام طعم‌های دلچسب و سالمی که خداوند در اختیار او قرار داده است، بهره‌مند شود.

با وجود این‌که همه انسان‌ها می‌دانند آب، سرچشمه زندگی بوده که وجود انسان به آن وابسته و بهترین و سالم‌ترین نوشیدنی است ولی به اندازه کافی آن را مصرف نمی‌کنند، بعد از آب شاید بهترین نوشیدنی سالم، شیر یا فرآورده‌های آن باشد که برای همه گروه‌های سنی مناسب است.

پروانه صانعی در این مورد می‌گوید: نوشیدنی‌های مفید عبارتند از آب، دوغ، شیر کم‌چرب، عرقیجات گیاهی مثل بیدمشک، عرق نعنا، بهارنارنج، خاکشیر، تخم شربتی، اسفرزه‌ای که به صورت شربت کم‌شکر درست شده باشد، آبمیوه‌های طبیعی مثل آب‌ هویج، آب سیب و چای‌ها از جمله چای سیاه، چای سبز، چای دارچین، چای به، چای زنجبیل و چای سیب به شرط این‌که با شیرینی‌های زیاد مصرف نشوند.

وی می‌افزاید: نوشابه، دلستر، ماءالشعیر، انواع شربت‌ها، آبمیوه‌های صنعتی مثل رانی، ساندیس و آبمیوه‌های پاکتی، نوشیدنی‌های انرژی‌زا مثل هایپ، شیرکاکائو و شیرموزی که با شکر فراوان تهیه شده باشد مثل انواع آماده آن، شیک‌ها و نوشیدنی‌هایی که با اسانس‌ها در مکان‌های مختلف آماده می‌شود، چای نبات و آبجوش پر نبات و همه چایی‌های شیرین جزو نوشیدنی‌های مضر هستند.

* شیر غنی از پروتئین و کلسیم

متخصص تغذیه و رژیم درمانی مطرح می‌کند: شیر یک نوشیدنی بسیار مفید است به شرط این‌که انواع کم‌چرب آن استفاده شود، چون چربی انواع پرچرب آن از نوع حیوانی است و می‌تواند برای سیستم قلب و عروق مضر باشد، در پروسه‌ای که چربی شیر گرفته می‌شود هیچ پروتئین و کلسیمی از شیر جدا نخواهد شد، در نتیجه میزان کلسیم و پروتئین شیر کم‌چرب و پرچرب تفاوت آن‌چنانی با هم ندارند، به همین دلیل توصیه به مصرف انواع شیر کم‌چرب می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: پروتئین موجود در شیر بسیار قابل توجه است، هر لیوان شیر حدود 8 گرم پروتئین دارد، به عنوان مقایسه هر 30 گرم یا یک قوطی کبریت گوشت مصرفی 7 گرم پروتئین دارد در حالی که هر لیوان شیر حاوی 8 گرم پروتئین عالی است، پروتئینی که با بدن انسان تطابق دارد و بدن به خوبی می‌تواند برای ساخت ماهیچه‌ها و بقیه مواردی که نیاز دارد از آن استفاده کند.

صانعی عنوان می‌کند: نیاز به پروتئین نسبت به سن و وزن فرد متفاوت است، به عنوان مثال یک کودک روزانه حدود 15 گرم و یک فرد بزرگسال بین 50 الی 60 گرم پروتئین نیاز دارد و اگر قرار باشد همه پروتئین روزانه از شیر تأمین شود، برای کودک با مصرف 2 لیوان شیر امکان‌پذیر است ولی برای فرد بزرگسال حتماً لازم است که علاوه بر دو لیوان شیر از گوشت یا مواد دیگری هم استفاده کند تا پروتئین مورد نیاز روزانه‌اش تأمین شود.

وی خاطرنشان می‌کند: شیر منبع خیلی خوبی از کلسیم است و هر لیوان آن حدود 300 میلی‌گرم کلسیم دارد، کلیسم از نیازهای روزانه بدن است و تقریباً مصرف هر سه لیوان شیر یا جایگزین‌های آن به صورت روزانه، می‌تواند کل نیاز کلسیم بدن را پوشش دهد.

متخصص تغذیه و رژیم درمانی در ادامه می‌گوید: شیر بسیاری از ویتامین‌های دیگر را هم دارد، ویتامین B2 یا ریبوفلاوین که در شیر موجود است، ماده بسیار مغذی برای بدن است، همچنین مقدارهای کمتری از منیزیم و مواد معدنی دیگری هم در شیر موجود است و به همین خاطر شیر به عنوان یک نوشیدنی بسیار مفید شناخته می‌شود.

* مصرف شیر راهکاری برای مبارزه با تأثیرات آلودگی هوا

وی متذکر می‌شود: در زمان‌هایی که آلودگی هوا زیاد می‌شود، شیر یکی از مواردی است که به خاطر کلسیم فراوان خود به کمک انسان می‌آید و مصرف آن می‌تواند جذب آلاینده‌های سربی در بدن را کاهش دهد.

صانعی می‌افزاید: درصد بسیار کمی از افراد با خوردن شیر ترش می‌کنند و مشکل عدم تحمل لاکتوز(قند داخل شیر) را دارند ولی اغلب افراد به خاطر این‌که زمان طولانی شیر نخوردند شاید در شروع خوردن آن با مشکلات کمی مواجه شوند که برای رفع مشکل این افراد توصیه می‌شود، در ابتدای شروع کردن مصرف شیر، با مقدار کم و در حد نصف لیوان استفاده کنند و به یک‌باره مقادیر زیاد شیر را مصرف نکنند، اگر این افراد باز هم مشکل داشتند، می‌توانند مقدارهای کمی از چای را به شیر مصرفی خود اضافه کنند تا مشکل‌شان را کمتر کند.

وی در رابطه با زمان مناسب برای مصرف شیر بیان می‌کند: زمان مصرف شیر بستگی به خود فرد دارد، بعضی از افراد در وعده صبح و بعضی از افراد در آخر شب شیر را راحت‌تر تحمل می‌کنند؛ برخی شیر گرم و برخی هم شیر سرد را بهتر می‌خورند پس هر فردی باید وضعیت خود را بسنجد که کدام یک از این‌ها برای او مناسب‌تر است.

* فواید شیر گرم و شیر سرد یکسان است

متخصص تغذیه و رژیم درمانی مطرح می‌کند: هیچ تفاوتی در میزان املاح و مواد مغذی شیر گرم و شیر سرد نیست، مگر این‌که شیر جوشیده مصرف کنند، زمان طولانی جوشاندن شیر مطمئناً مواد مغذی آن از گروه ویتامین‌ها را کم می‌کند و به همین دلیل توصیه به این کار نمی‌شود، شیر پاستوریزه که از مغازه خریداری می‌شود نیازی به حرارت دیدن ندارد زیرا میکروب‌هایی که می‌توانستند بیماری‌زا باشند، از بین رفته و تا زمانی که شیر تاریخ مصرف دارد، بدون این‌که نیازی به حرارت دیدن داشته باشد، قابل مصرف است.

* افراد مبتلا به IBS و IDB از شیر بدون لاکتوز استفاده کنند

وی در مورد بعضی از افراد که مشکل عدم تحمل لاکتوز دارند، چنین عنوان می‌کند: به عنوان مثال افراد مبتلا به بیماری IBS، سندروم روده تحریک‌پذیر یا بیماری IDB ، بیماری التهابی روده، مشکل عدم تحمل لاکتوز دارند و به راحتی شیر را تحمل نمی‌کنند، ولی دیده شده است اغلب این افراد وقتی از شیرهای بدون لاکتوز که لاکتوز آن جدا شده است، استفاده کردند، توانستند به سهولت آن را تحمل کنند، با توجه به اهمیت زیاد مصرف شیر، به این افراد توصیه می‌شود از شیر بدون لاکتوز استفاده کنند.

* شیر گیاهی نمی‌تواند تمام مواد مغذی شیر را داشته باشد

صانعی در رابطه با شیرهای گیاهی تصریح می‌کند: در شیرهای گیاهی از شیر استفاده نمی‌شود و چون ظاهر آن‌ها شباهت به شیر دارد فقط اسم‌شان شیر گیاهی است و گرنه در شیر سویا به هیچ‌وجه شیر وجود ندارد، پس در این شیرهای گیاهی ترکیب پروتئینی که در یک لیوان شیر به مقدار 8 گرم وجود دارد موجود نیست، شیر سویا عصاره‌ای از سویا است که می‌تواند مقدار کمی از کلسیم بدن را تأمین کند اما نه به اندازه شیر ولی به هر حال می‌تواند یک جایگزین برای کسانی که واقعاً نمی‌توانند شیر معمول را تحمل کنند، باشد.

* ایرانی‌‌ها از شیر غنی‌شده با ویتامین D استفاده کنند

وی اذعان می‌دارد: شیرهای غنی‌شده با ویتامین D موارد خوبی برای مصرف هستند زیرا در جامعه ایرانی میزان کمبود ویتامین D بسیار زیاد است و زمانی که شیر با ویتامین D غنی شده باشد می‌تواند این کمبودها را در جامعه رفع و رجوع کند.

* مصرف شیر همراه میوه‌‌ مشکلی ایجاد نمی‌کند

متخصص تغذیه و رژیم درمانی می‌افزاید: خیلی از والدین از این‌که فرزندشان شیر ساده را دوست ندارد و نمی‌خورد، شکایت دارند، به خاطر اهمیت فراوان مصرف شیر برای همه و به خصوص کودکان، به این دسته از والدین توصیه می‌شود تکه‌ای موز یا انبه و یا چند عدد توت فرنگی به شیر اضافه کنند تا فرزندشان شیر مورد نیاز خود را مصرف کند، مهم مصرف شیر است و مخلوط شدن مقداری میوه با آن مشکلی ایجاد نمی‌کند و تأثیر مثبت میوه و خواص شیر هم از بین نمی‌رود.

* مصرف مداوم شیرکاکائو مناسب نیست

وی تذکر می‌دهد: شیرکاکائو نمی‌تواند به صورت دائمی جایگزین شیر شود زیرا شیرکاکائو حاوی موادی است که مقدار جذب کلسیم را کم می‌کند، در صورت تمایل به مصرف شیرکاکائو ترجیحاً از شیرکاکائوی خانگی که با مقدار کمی نسکافه یا کاکائو و مقدار بسیار کم شکر تهیه شده است، استفاده شود.

* شیر شتر یک نوشیدنی پروبیوتیکی مفید

صانعی بیان می‌کند: شیر شتر در بازارهای ایران عرضه می‌شود که طعم آن مثل دوغ و کشک است، شیر شتر حاوی میزان زیادی پروبیوتیک مفید است که به عنوان یک نوشیدنی بسیار مفید می‌تواند استفاده شود، این نوشیدنی برای افراد مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر هم قابل استفاده است.

* دوغ یک نوشیدنی سالم و خوشمزه

وی ادامه می‌دهد: هر دو لیوان دوغ به اندازه یک لیوان شیر مواد مغذی دارد، یک لیوان دوغ حاوی 150 میلی‌گرم کلسیم و 4 گرم پروتئین است، البته میزان مواد مغذی دوغ بستگی به غلظت آن هم دارد، نکته مهم دیگر این است که جذب کلسیم از طریق شیر به خاطر لاکتوزی که دارد بهتر از دوغ انجام می‌شود، زمانی‌ که شیر تبدیل به ماست و در ادامه تبدیل به دوغ می‌شود لاکتوز موجود در آن تبدیل به اسیدلاکتیک شده و این تغییر شکل باعث کم‌شدن جذب کلسیم در دوغ می‌شود.

* مصرف دوغ همراه غذاهای گوشتی باعث کاهش جذب آهن می‌شود

متخصص تغذیه و رژیم درمانی اضافه می‌کند: افرادی که مشکل کم‌خونی یا فقر آهن دارند، کودکان و خانم‌هایی که در سن باروری هستند، در وعده‌های غذای گوشتی نباید از دوغ استفاده کنند زیرا جذب آهن را کاهش می‌دهد ولی در بقیه افراد مثل آقایان که از دست‌دهی خون و افرادی که کم‌خونی ندارند و خانم‌های یائسه، مصرف دوغ همزمان با غذاهای گوشتی مشکلی ایجاد نمی‌کند.

* دوغ گازدار باعث مشکل گوارشی می‌شود

وی عنوان می‌کند: دوغ‌های گازدار برای کسانی که مشکل گوارشی دارند به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود، برای عامه جامعه هم دوغ گازدار به صورت معمول و به مقدار زیاد مناسب نیست، فقط می‌توانند برای تنوع هر دو ماه یک‌بار از دوغ گازدار استفاده کنند ولی مصرف آن هر روز یا با فواصل کم فرد را دچار مشکلات گوارشی جدی می‌کند.

صانعی اظهار می‌کند: اگر در پروسه تهیه دوغ در کارخانه مشکلی برای آن به وجود نیاید و مواد نگهدارنده کنترل شده به آن اضافه شود و همچنین مهر استادارد ایران را داشته باشد، دوغ بسته‌بندی آماده می‌تواند استفاده شود و تفاوت آن‌چنانی با دوغ خانگی نخواهد داشت.

* همراه با دوغ، نعنا خشک و عرق نعنا استفاده شود

وی خاطرنشان می‌کند: دوغ حالت سردی دارد و بسیاری از مردم به خاطر این حالت کمتر از آن استفاده می‌کنند، شاید بهتر باشد مقداری نعنا خشک یا عرق نعنا که حالت گرمی دارد، به آن اضافه شود که حالت سردی دوغ را می‌گیرد و تعادل در آن ایجاد می‌کند و باعث استقبال بیشتر افراد از دوغ می‌شود.

* دوغ کفیر، بهترین دوغ برای مصرف روزانه

متخصص تغذیه و رژیم درمانی در پایان می‌گوید: دوغ کفیر بهترین نوع از دوغ است که به شکل خاصی تهیه می‌شود و فرآیند تهیه شدن آن باعث می‌شود میکروب‌های مفید آن زیاد شود، این میکروب‌های مفید پس از مصرف و زمانی که به روده فرد می‌رسند، می‌توانند با میکروب‌ها و فلور طبیعی که در روده وجود دارند، رقابت و انواع آن‌هایی که بیماری‌زا هستند را دفع کنند و خود جایگزین آن‌ها شوند، دوغ کفیر می‌تواند مورد خوبی برای مصرف باشد و به عنوان یک نوشیدنی مفید شناخته شده است، همچنین برای افرادی که سندروم روده تحریک‌پذیر دارند هم مفید است.

در بین همه نوشیدنی‌ها نیاز اصلی انسان آب است و باید روزانه حدود 8 لیوان مصرف شود، ولی پس از آب، شیر به عنوان مفیدترین و سالم‌ترین نوشیدنی در دسترس انسان قرار دارد که باید همه از آن استفاده کنند و به خصوص کودکان که در سنین رشد هستند برای استحکام استخوان‌ها و رشد قدی مناسب، باید از این نوشیدنی سرشار از مواد مغذی استفاده کنند.