اصفهان شرق_ مهدی نجفی، تلاش برای کسب معارف ناب شیعی از جمله مهمترین خصایص ذاتی مردم متدین و مسلمان ایران است که به انحای مختلف و در مناسبت های دینی مورد توجه قرار گرفته است؛ حال وقتی مردم اینگونه به فهم عقاید دینی و اسلامی اهتمام می ورزند از مسئولان این مرزو بوم انتظار می رود در فهم صحیح مسائل اعتقادی و اسلامی از دیگر آحاد جامعه پیشی گیرند لیکن در عمل با زنجیره ای از مواضع دو پهلو و شبهه ناک در میان برخی از مسئولان مواجهیم که نشان می دهد نه تنها دولت باید برای استانداران خود کلاس اسلام‌شناسی بگذارد[1] بلکه پس از افاضات اخیر رئیس محترم جمهور؛ شاید برگزاری دوره ای برای شناخت هر چه بهتر عقاید ناب شیعی برای مقامات ارشد دولتی نیز دور از انتظار نباشد.

گفتنی است رئیس جمهور در دیدار با وزیر و معاونان وزارت امور اقتصادی و دارایی در صحبت‌هایی گفته بود«همه باید انتقاد شوند و استثناء ندارد. تمام مسئولین در کشور قابل نقداند. ما در کشور معصوم نداریم مگر اینکه یک‌وقت امام دوازدهم ظهور کرد که‌ آن وقت هم می‌شود نقد کرد. پیغمبر هم اجازه نقد می‌داد بالاتر از پیغمبر که در تاریخ نداریم. وقتی پیغمبر صحبتی می‌کرد یک نفر بلند می‌شد و می‌گفت «أ من الله ام منک؟؛ حرف خودت است یا خدا وحی کرده است؟ اگر می‌گفت «من الله» که هیچ امر خداست اما اگر می‌گفت «منّی» طرف مقابل می‌گفت قبول ندارم و نقد می‌کرد. ما در زمان حکومت معصوم هم نقد را داریم.[2]

به یاد داریم در اوایل پیروزی شکوهمند انقلاب اسلانی، شور همگانی در کسب معارف اعتقادی در کشور طنین انداز شد و مساجد، هیئات و مدارس و فضای عمومی جامعه، به محفلی برای کسب آموزه های دینی و اعتقادی تبدیل شد، البته جریان های ضد دین نیز از همۀ توان خود برای تضعیف اعتقادات مردم بهره جستند که اوج آن را می توان در دوران اصلاحات مشاهده کرد؛ البته بررسی توهین‌ها به مبانی اسلام و اعتقادات مردم در دوره دوم خرداد و مقایسه آن با توهین در دولت یازدهم و دوازدهم، حاکی از آن است که توهین‌ها در این دوران، مثل جواز انتقاد از معصومان، مشابهت بسیاری با توهین‌های دوره دوم خرداد[3] دارد.

لازم به ذکر است معنای نقد و انتقاد در کتب لغت به معنای  خالص کردن؛جدا کردن خوب از بد؛ خرده گرفتن؛ برشمردن درستی‌ها و نادرستی‌های یک اثر[4] است .در حال که  امامان اهل بيت عليهم السلام هم چون پیامبر(ص) از هر گونه‏ خطا و گناه معصوم هستند، همان گونه كه در قرآن مجيد آمده است: «إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرا؛خداوند اراده فرموده است که هرگونه رجس و پلیدی را از شما اهل بیت برطرف کند و شما را پاک و مطهر گرداند ».[5]

حال کسی که از هر اشتباه و خطایی (چه کوچک و چه بزرگ) مبرّاست، هرگز اشتباهی ندارد تا بشود به او نقد وارد کرد.بلکه اطاعت از امام بدون هيچ قيد و شرطى بر همه واجب است؛ زیرا معصوم کسی است که خدای متعال دستور اطاعت محض از ایشان را صادر کرده و فرموده است: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا أَطيعُوا اللَّهَ وَ أَطيعُوا الرَّسُولَ وَ أُولِي الْأَمْرِ مِنْکُمْ؛ [6] ای کسانی که ایمان آورده اید ، خدا را اطاعت کنید و پیامبر و اولیای امر خود را [نیز] اطاعت کنید».

با این تفاسیر ماهیت مواضع دو پهلوی روحانی نشان می دهد اعتقاد به نقد پذیری پیامبر و ائمه اطهار(ع) تالی فاسد های فراوان به همراه خواهد داشت که اصول اولیه عقاید شیعی را به شدت نفی خواهد کرد.

حقیقت آن است که عدم معرفت نسبت به مقام پیامبر(ص) و ائمۀ اطهار(ع) منشأ نقد و اعتراض برخی افراد به شمار می آید نه اینکه پیامبر(ص) و ائمه(ع) قابل نقد باشند؛ زیرا اعتقاد به این خبط سنگین با عصمت و ولایت پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) ناسازگار است. همانگونه که کلام نورانی رسول اکرم(ص) و امامان معصومین(ع) در پاسخ به منتقدین این مدعا را اثبات می کند.

به عنوان نمونه هنگامى كه «طلحه» و «زبير» پس از بيعت به امام (ع) اعتراض كردند كه چرا در امور با آنان مشورت نكرده و از آنها كمك نگرفته است، امام (ع) در پاسخ آنها فرمود:«…و آن گاه كه حكومت و زمامدارى به من رسيد من در كتاب خدا نظر انداختم، هر دستورى كه داده و هر امرى كه فرموده بود متابعت كردم. به سنت و روش پيامبر صلى اللّه عليه و آله و سلّم توجه نموده، به آن اقتدا نمودم، لذا هيچ نيازى به حكم و رأى شما و ديگران پيدا نكردم. هنوز حكمى پيش نيامده كه آن را ندانم و نياز به مشورت شما و برادران مسلمان خود پيدا كنم… و اما در پاسخ به  (اعتراض‏) شما در مورد اين كه (چرا بين شما و سائر مسلمانان) به تساوى رفتار كرده‏ام اين حكمى نبوده كه من به رأى خود صادر كرده و بر طبق خواسته دلم انجام داده باشم، بلكه من و شما مى‏دانيم كه اين همان دستور العملى است كه پيامبر (ص) آورده و انجام داده است. و در آنچه خداوند سهم بندى آن را مشخص نموده و فرمان آن را صادر كرده، به شما نيازى نداشتم. پس به خدا سوگند نه شما و نه ديگرى نمى‏تواند. به من اعتراضى داشته باشد.».[7]

نکته جالب در این فراز تاریخی این است کلام نورانی حضرت علی(ع) مبنی بر اینکه « هيچ نيازى به حكم و رأى شما و ديگران پيدا نكردم. هنوز حكمى پيش نيامده كه آن را ندانم و نياز به مشورت شما و برادران مسلمان خود پيدا كنم…  پس به خدا سوگند نه شما و نه ديگرى نمى‏تواند. به من اعتراضى داشته باشد» خبط تئوری نادرست نقد پذیری پیامبر(ص) و ائمه اطهار (ع)را آشکار می سازد ؛ زیرا در آن صورت عصمت و ولایت پیامبر(ص) و امام (ع) خدشه دار خواهد شد.

بدیهی است طرح برخی شبهات دینی در وهلۀ نخست نشان دهندۀ ضعف برخی مسئولان در فهم اعتقادات اسلامی است که باید برای ترمیم آن معایب فکری تلاش کنند؛ از سوی دیگر تلاش برای  شالوده شکنی در مقدسات و عقاید اسلامی به هیچ عنوان قابل قبول نیست و در عمل تبعات فراوانی در جامعه به همراه خواهد داشت.

بی شک مردم متدین تحت هیچ عنوانی ساختار شکنی دینی بر نخواهند تابید لذا دولت محترم باید به جای حاشیه سازی و تحریف افکار عمومی از مطالبات اقتصادی و اجتماعی مردم، به وعده های چند سالۀ خود جامۀ عمل پوشد و در راستای پاسخگویی به وعده وعیدهای خود به ملت برآید.

منابع:

[1] بیانات حضرت آیت الله مکارم شیرازی؛25/12/1395.
[2] www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/23/1626885
[3] عزت الله سحابی،روزنامه فتح، ۵/۱۰/۷۸ :  طیف ملی- مذهبی برای افراد مقام مقدس قائل نیست، تنها خداوند مقدس است، حتی پیامبر(ص) و امام علی(ع) هم خود را از انتقاد و نقد مصون نمی¬دانستند.
[4] ر.ک: فرهنگ لغت دهخدا و فرهنگ لغت معین، در ذیل واژه «انتقاد».
[5] سورۀ احزاب، آيه 33.
[6] سورۀ نساء؛آیۀ59.
[7] نهج البلاغه؛خطبه 205.

انتهای پیام/ اصفهان شرق