به گزارش اصفهان شرق، مهدی جعفرزاده، متخصص دندانپزشکی کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان دربرنامه «یک خانه یک زندگی» رادیو اصفهان پیرامون تکنیک‌های نوین جلوگیری از پوسیدگی دندان به سوالاتی مردم پاسخ داده که متن صحبت های وی در ذیل می آید:
فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان چه نقشی دارد؟
فلوراید یکی از عناصری است که در طبیعت وجود دارد و با مکانیزم‌های مختلف، مانع از پوسیدگی دندان می‌شود؛ اصلی ترین کاری که فلوراید انجام می‌دهد این است که وقتی در مجاورت سطح مینای دندان قرار می‌گیرد، با تغییرات شیمیایی سطح دندان را مقاوم‌تر می کند، به عنوان مثال می‌بینیم که در سطح فلزات یا سرامیک ها شیارهایی ایجاد می‌کنند تا سطح آن مقاوم یا ضدخش شود، فلوراید هم همین کار را انجام داده و مقاومت مینای دندان را افزایش می‌دهد. اقدام همچنین فلوراید یاعث می شود چنانچه دندانی در مراحل اولیه پوسیدگی باشد، تخریب دندان را ترمیم کند.
روند پوسیدگی دندان چگونه است؟
بعضی باکتری‌ها داخل دهان وجود دارند، این باکتری ها از قندی که ما می‌خوریم مصرف کرده و اسید تولید می‌کنند که این اسید باعث خوردگی دندان می‌شود، فلوراید اثر تولید اسید باکتری‌ها را کم می‌کند، یعنی فعالیت باکتری‌هایی که وظیفه تخریب بافت سالم دندان را بر عهده دارند، بلوکه کرده و اثربخشی آنها را کم می‌کند.
فلوراید از فعالیت باکتری‌های مخرب جلوگیری می‌کند؛ در واقع اگر فلوراید را از دید مثبت نگاه کنیم کاری شبیه معجزه انجام می‌دهد، هم از پوسیدگی دندان جلوگیری کرده و هم در مراحل اولیه پوسیدگی دندان، فرایند تخریب دندان ها را بازمی‌گرداند. دلیل عمده پوسیدگی دندان تغذیه و بهداشت است، گاهی افراد گمان می‌کنند کاکائو باعث پوسیدگی دندان می‌شود در حالی‌که کاکائو پوسیدگی به همراه ندارد اما وقتی با ترکیبات شیرین کننده در هم آمیخته می‌شود، پوسیدگی زا می‌شود.
فلوراید را چگونه می‌توان استفاده کرد؟
در هر جرعه آبی که می نوشیم مقدار کمی فلوراید وجود دارد، در برخی از جوامع که حتی جنبش‌های فلوراید راه افتاد در دهه ۷۰ میلادی به منابع آب فلوراید اضافه کردند، این اقدام باعث کاهش ۵۰ درصدی پوسیدگی دندان افراد در آن جوامع شد؛ اما گاهی برخی بر این باور هستند فلوراید مضراتی دارد که البته اشتباه هم نمی گویند زیرا چنانچه فلوراید بیشتر از حد مجاز استفاده شود، همچون داروهای دیگر می‌تواند خسارت‌هایی نیز همراه داشته باشد اما اگر فرمولاسیون مصرف آن رعایت شود فواید آن ملموس خواهد بود.
گاهی از فلوراید استفاده موضعی می‌کنیم، می‌توان در دهان‌شویه، داخل خمیردندان، فلوراید مورد استفاده در منازل و برخی هم موادی است که در دندانپزشکی به عنوان فلوراید تراپی استفاده می‌کنیم و اخیراً در مدارس طرح ملی فلورایدتراپی انجام می‌شود تا افزایش مقاومت مینای دندان را رقم بزند.
امروزه مصرف آب‌های آشامیدنی بسته بندی شده در جامعه رواج پیدا کرده، آیا این آب‌ها فلوراید دارند؟
تمام آب‌های آشامیدنی به اندازه مشخص و یکسان فلوراید ندارند، اگر کسی حساس باشد در ترکیبات آنها میزان فلوراید موجود در آب ذکر شده است اما تحقیقات ثابت کرده میزان فلوراید موجود در آب‌های بسته‌بندی شده کمتر از میزان مورد نیاز بدن است.
منابع غذایی و آبی که در جامعه مدرن امروز مصرف می‌شود، به عنوان مثال رب گوجه، دوغ و آبی که از یک استان دیگر وارد اصفهان شده باشد و ما آنها را مصرف می‌کنیم، اثری که از موادغذایی جغرافیای مختلف استفاده می‌کنیم باعث شده میزان فلوراید مورد نیاز بدن را دریافت کنیم و احتیاجی به اضافه‌کردن فلوراید به منابع آب شهری شاید وجود نداشته باشد.
مصرف فوراید خانگی هم باید با دقت انجام شود، به خصوص در کودکان زیر سه و نیم سال که در بلعیدن، خودکنترلی ندارند و آب دهان را قورت می‌دهند، نباید بر روی مسواک خمیردندان استفاده کرد چون خمیردندان ضررهای زیادی دارد، برس مسواک با آب تنها هم برای تمیز کردن دندان کودکان کافی است.
برای حفاظت از دندان ها از تکنیک شیارپوش نیز استفاده می شود، شیارپوش چیست؟
تکنیک شیارپوش نوعی مداخله فیزیکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است، این تکنیک شبیه بندکشی آجر یا سرامیک ساختمان است که اگر بندکشی انجام نشود همه مواد وارد شیارها می‌شود، در سطح دندان‌ها هم شیارهای عمیقی وجود دارد که وقتی دندان تازه رویش پیدا می‌کند با تکنیک شیار پوش قبل از اینکه شیارها پوسیده شوند بدون اینکه چیزی از روی دندان ها برداشته شود، شیارها با ماده همرنگی پوشانده می‌شود؛ این تکنیک در دنیا برای کنترل پوسیدگی دندان بسیار موفق عمل کرده است.
برای کودکان از چه سنی می‌توان شیارپوش را انجام داد؟
شیارپوش را برای هر دندانی می‌توانیم انجام دهیم، اما این شیوه برای دندان‌های دائمی مفیدتر از دندان‌های شیری است، از این رو بعد از شش سالگی برای دندان‌های شماره شش افراد انجام می‌شود.
یکی از مشکلاتی که خانواده ها دارند، متقاعد کردن کودکان مبتلا به برخی بیماری‌هایی همچون اوتیسم برای مراجعه به دندانپزشکی است، در این ارتباط چگونه خانواده‌ها را یاری می‌دهید؟
یکی از آموزش‌هایی که دندانپزشکان می‌بینند، آموزش‌هایی در ارتباط با افرادی با نیازهای خاص ازجمله کودکان مبتلا به اوتیسم، سندرم داون یا هر بیماری دیگری که می‌تواند جسمی یا روحی باشد، ارائه می‌شود. اولین تلاش این است که با توجه به اینکه درمان دندان آنها فرقی با سایر کودکان ندارد اما به خاطر سبک زندگی و رژیم غذایی ممکن است مشکلات دندان بیشتری داشته باشند، جلساتی را برای متقاعد کردن آنها برای حضور در دندانپزشکی انجام شود.
به طور معمول با کودکان اوتیسم حدود سه جلسه باید صحبت شود تا برای ترمیم دندان آماده شوند اما کودکانی که پوسیدگی دندان بسیار بالایی دارند و در ناحیه دهان درد شدیدی را تحمل می‌کنند، باید با تکنیک بیهوشی کامل درمان دندان را انجام داد. سایر کودکانی که با دندانپزشک همکاری نکنند با استفاده از تکنیک بیهوشی دندان آنها را درمان می‌کنیم، اما بیهوشی اولین انتخاب نیست به خصوص برای کودکان اوتیسم!
توصیه پایانی به خانواده ها..
به والدین توصیه می کنم با توجه به اینکه در زمانی زندگی می‌کنیم که کیفیت زندگی بسیار مهم است و در مقابل سلامتی کودکان مسئولیت داریم، مسواک و تغذیه آنها را نظارت و کنترل کنیم، پوسیدگی دندان آغاز مشکلاتی در زندگی فردی، روابط اجتماعی، اعتماد به نفس کودک و زیبایی خواهد بود. مراقبت از دندان باعث می‌شود بیشتر از زندگی لذت ببریم و لحظات زندگی برایمان زجرآور نشود، پس منتظر دندان درد نباشیم و به دندان‌های خود در هر سن و هر شرایطی اهمیت دهیم.
انتهای پیام/ایمنا
