به گزارش اصفهان شرق، هوای پاک اولین و مهمترین نیاز انسان در جوامع مختلف و اولین رکن رفاه اجتماعی و اولین رکن در توسه پایدار محسوب می‌شود.

وقتی هوای یک جامعه آلوده می‌شود، آسایش اجتماعی و میزان رضایت شهروندان نیز کاهش پیدا می‌کند؛ آلودگی هوا امروز در کشور ما به یک چالش بسیار خطرناک تبدیل شده، به طوری که جزو 5 مشکل اصلی است که هر دولتی با هر نوع نگرشی با این چالش روبروست.

کنترل کیفیت و کاهش آلودگی هوای شهرها نیز امروزه یکی از اولویت‌های مهم دولت‌های مرکزی و دولت‌های شهری در حوزه استانداری‌ها و شهرداری‌هاست. راهکارهای متنوعی از جمله کاهش میزان تردد خودروهای سواری، کاهش خروجی دودکش کارخانجات، تنظیم قوانین و مقررات جدید و… برای کاهش آلودگی هوا ارائه شده است اما به دلیل آنکه از ابتدا به صورت علمی و آکادمیک طرح نشده، اقداماتی بوده که به اندازه کافی ثمربخش واقع نشده است؛ اگرچه راهکارهای کاهش آلودگی هوا در برخی مقاطع نتیجه داشته و آلودگی هوا تاحدودی کاهش پیدا کرده است.

اصفهان بزرگ یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران است، از این روی برنامه جامع کنترل کیفیت هوای شهر اصفهان از دیرباز مورد توجه مدیران ارشد استان و شهر بوده چراکه آلودگی هوای اصفهان از منظر ترکیب‌های شیمیایی و غلظت آلاینده‌ها با شهرهای دیگر کشور متفاوت است.

اصفهان بزرگ‌ترین قطب صنعتی کشور با کارخانجات و صنایع متنوعی است که فاصله‌شان تا مرکز شهر کمتر از 50 کیلومتر است، این مهم در کنار تردد تعداد چشم‌گیری خودروی سواری و ریزگردهای منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای وضعیت هوای این شهر تاریخی را دگرگون ساخته است.

*حل معضل آلودگی هوا نیازمند بارش افکار محققان علوم مختلف

اولین گام عملیاتی کردن برنامه جامع کنترل کیفیت هوای اصفهان تعیین سیاهه انتشار آلودگی هوای اصفهان است، سیاهه انتشار آلاینده‌ها سهم هریک از منابع آلاینده در آلودگی هوای شهر است؛ به عنوان مثال این شاخص نشان می‌دهد که تأثیر منابع ثابت و متحرک در آلودگی هوا چقدر است.

برای برداشتن نخستین گام اجرای برنامه جامع کنترل کیفیت هوا، باید میزان آلودگی منابع آلاینده به تفکیک مشخص شده و نحوه سرمایه‌گذاری برای کاهش آلودگی‌ها نیز مشخص شود؛ آلودگی هوا هم یک بحث بین ‌رشته‌ای و هم یک بحث اجتماعی است که این موضوع از طرفی مزیت و از طرف دیگر چالش محسوب می‌شود، بنابراین حل مسأله آلودگی هوا در هر جامعه نیازمند بارش افکار محققان و دانشمندان علوم مختلف در کنار یکدیگر است.

* تکرار مدام آماری غلط از زبان مسؤولان در اصفهان

تعیین سهم آلایندگی خودروها و صنایع در شهر اصفهان آماری غلط است که دائماً از زبان مسؤولان محلی تکرار می‌شود و گویی همه مراجع به جای رفع مشکل آلودگی هوا به صورت علمی و آکادمیک به دنبال مقصر می‌گردند و به جای حل مسأله به دنبال پاک کردن صورت مسأله هستند.

براساس گفته منصور شیشه‌فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان منابع آلودگی هوا مختلف است و آمارها حدود 60 الی 70 درصد را به خودروها نسبت می‌دهند که در مرتبه بعد هم صنایع و نهایتاً نیروگاه ها در این فهرست قرار دارند.

علیرضا صلواتی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری اصفهان نیز در مصاحبه‌ای اعلام کرده که بر اساس مطالعات انجام شده بین 60 تا 70 درصد عوامل آلودگی هوای شهر اصفهان مربوط به منابع آلاینده متحرک از جمله خودروها و موتورسیکلت‌هاست؛ البته محمد کوشافر سخنگوی کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان نیز در سخنانی به سهم 88 درصدی صنایع و نیروگاه‌های اصفهان در آلودگی هوا اشاره کرده بود.

این آماردهی توسط مسؤولان در جایگاه‌های مختلف به نحوی گاهاً دقیق اعلام می‌شود که جای بسی تأمل و سؤال را برای محققان و پژوهشگرانی ایجاد کرده که هنوز در ابتدای مراحل تحقیقاتی خود برای تعیین شاخصه‌های آلودگی هوا هستند.

اظهار نظر در رابطه با مبحث آلودگی هوا در میان مردم، رسانه‌ها و مسؤولان بسیار رایج است، برای مثال یک راننده تاکسی به راحتی می‌تواند یکی از صنایع را زیر سؤال برده و کل آلودگی هوای شهر اصفهان را ناشی از وجود یک صنعت بداند، در حالی که هیچ سند علمی برای اظهار نظر خود ندارد.

* تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌ها راه حل علمی جلوگیری از آمار غلط مسؤولان

طبق بررسی‌های به عمل آمده توسط گروه پژوهشی آلودگی هوای پژهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان، میزان تولید آلایندگی هر خودرو در واحد زمان به صورت دقیق مشخص نیست و هیچ‌یک از کارخانجات تولیدکننده خودرو این میزان را به صورت رسمی اعلام نمی‌کنند.

با توجه به نبود یک سیاهه انتشار قابل اعتماد در شهر اصفهان،  شورای اسلامی دوره قبلی اصفهان براساس مصوبه دولت از دانشگاه‌های برتر استان دعوت کرد تا به این موضوع شوند ورود کنند؛ همچنین شهرداری اصفهان به عنوان کارفرما وظیفه تعیین منابع مالی این پروژه و اداره کل محیط زیست استان اصفهان نیز نقش ناظر اصلی را عهده دارد شدند؛ در این راه مقرر شد دو پروژه «تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌های شهر اصفهان» و «منشأیابی ذرات معلق هوای شهر اصفهان» در فرآیندی 15 ماهه به ترتیب توسط دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان عملیاتی شوند.

با ابلاغ پروژه تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌ها به گروه پژوهشی آلودگی هوای پژهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان، حدود 5 ماه از عملیاتی شدن این پروژه می‌گذرد تا سهم منابع آلاینده در تولید آلاینده‌های گازی مشخص شود؛ گازهای co، co2، اکسیدهای گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و v.o.c  جزو 5 شاخصه‌های آلودگی هوا هستند.

* سامانه اندازه‌گیری آلودگی که بر روی خودرو نصب می‌شود

منابع آلاینده به دو دسته متحرک و ساکن تقسیم می‌شوند که منابع متحرک شامل درون‌جاده‌ای (خودروهای سبک و سنگین، موتورسیکلت‌ها، تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها) و برون‌جاده‌ای (قطارها و هواپیماها)؛ همچنین منابع ساکن شامل منازل مسکونی، صنوف تجاری و صنایع بزرگ هستند که در پروژه تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌های شهر اصفهان، تمامی منابع آلاینده متأثر در مناطق 15گانه شهر اصفهان بررسی می‌شود.

براساس اعلام گروه پژوهشی آلودگی هوای پژهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان، داده‌برداری برای اجرای تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌های شهر اصفهان یکی از بزرگترین چالش‌های مجریان پروژه بوده است چراکه بسیاری از ادارات و صنایع زیر بار همکاری برای ارائه اطلاعات لازم نمی‌رفتند اما دانشگاه اصفهان با همکاری شهرداری و اداره کل حفاظت از محیط زیست استان با پیگیری و انجام مذاکرات متعدد تا حدود زیادی آن‌ها را با خود همراه کرده است.

برای نخستین بار در ایران، میزان دقیق آلایندگی خودروها با سامانه اندازه‌گیری سیار «همراه» در اصفهان که توسط گروه پژوهشی آلودگی هوای دانشگاه اصفهان طراحی شده است اندازه‌گیری خواهد شد به طوری خودروی مربوطه 6 وضعیت اندازه‌گیری را در 60 دقیقه تجربه می‌کند که با توجه به الگوی ترافیکی موجود در شهر اصفهان، میزان آلایندگی منابع متحرک به تفکیک مکان و زمان تعیین خواهد شد.

* مراجعی که از ارائه آمار خودروها در اصفهان اجتناب می‌کنند

در این شیوه اندازه‌گیری تأثیر متغیرهای مختلفی همچون میزان ‌باد لاستیک خودرو، میزان استهلاک فیلتر هوای خودرو و میزان کارکرد خودرو مد نظر قرار می‌گیرد که در حال حاضر روی 2 مدل خودروی ایران توسط گروه پژوهشی آلودگی هوای پژهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان تست  شده است.

گروه پژوهشی آلودگی هوای پژهشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان برای اجرای پروژه تعیین سیاهه آلاینده‌های شهر اصفهان پس از چندین ماه هنوز موفق به کسب اطلاعات آمار و تعداد خودروهای در حال تردد در سطح شهر اصفهان نشده است؛ با اطلاع از میزان تعداد خودروها در شهر اصفهان اندازه‌گیری سیاهه ناشی از خودروها به مراتب دقیق‌تر صورت می‌گیرد.

پروژه تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌های شهر اصفهان در چهار فاز تعریف شده که فاز نخست آن تعیین سیاهه منابع آلاینده برون‌جاده‌ای شامل قطارها، هواپیماها، ماشین‌های راهسازی و ماشین‌های خاکبرداری بوده و فاز بعدی آن شامل خودروهای سبک است که اواخر اردیبهشت‌ماه سال آینده به پایان می‌رسد.

در فاز سوم پروژه تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌های منابع ساکن شهر اصفهان تعیین خواهد شد؛ تأمین داده‌های مورد نیاز، بزرگترین مشکل و چالش پیش روی مجریان پروژه تعیین سیاهه انتشار آلاینده‌های شهر اصفهان محسوب می‌شود که در صورت پیشرفت این پروژه بدون هیچ مشکلی، میزان سیاهه انتشار آلاینده‌های شهر اصفهان تا پاییز سال آینده مشخص خواهد شد.

در سال‌های گذشته مراجع غیر آگاه با ارائه آمارهایی درصدد اعلام سهم هر منبع آلاینده در آلودگی هوا بوده‌اند که هیچ کدام مبتنی بر شیوه های علمی نبوده است؛ سیاهه انتشار آلاینده های جوی تا کنون در شهر اصفهان تعیین نشده است، البته این سیاهه در شهر تهران از 2 دهه قبل تا کنون با صرف میلیاردها تومان براورد شده که بر روی شاخص آن نیز همچنان نقدهایی وجود دارد.

انتهای پیام/فارس