اصفهان شرق– يادداشت مهدي شفيعي حسن آبا دي دانشجوي رشته گياهپزشكي

بمناسبت روز جهانی آ ب

امروزه يكي از اصلي ترين گزينه ها براي مصرف آب غيرازآشاميدن مصرف دربخش كشاورزی است و با ميزان رشد فعلي آب و هم چنين كاهش منابع اب بدون ترديد در سالهاي آتي دنيا با بحران شديد و تهديد ي جدي روبرو خواهد شد و شعار امسال روز جهاني آب (آب و انرژي ) مي باشد و هدف از نامگذاري اين روز اين است كه كليه وزارتخانه ها با همكاري مردم به سمت امنيت انرژي و استفاده پايدار از آب در يك اقتصاد سبزو فرهنگ صحيح استفاده از آب  حركت كنند .

امنيت غذايي انسانها در تمامي كشورهاي دنيا بستگي  زيادي به بخش كشاورزی دارد و بخش بسيار حياتي در  هر كشوري تامين كننده غذا براي ميلياردها انسان دراين كره خاكي است. حال اين سوال براي هر شخصي بوجود مي آيد كه تامين اين موادغذايي كه عمده آن منحصربه بخش كشاورزي است به چه مقدار آب نيازدارد.

با توجه به وضعيت اقتصادي كشورمان و فرمايشات مقام معظم رهبري مبني بر جهاد اقتصادي و فرهنگسازي مساله صرفه جويي در مصرف آب در تمام بخش ها بويژه بخش كشاورزي اهميت ويژه اي پيداميكند وما را به سمت فرهنگ سازي مناسب در الگوي مصرف آب سوق ميدهد.

صرفه نظر از اعداد و ارقام موجود و با توجه به مسآله جهاني كمبود آب بايد به فكر راهكارهايي براي كاهش هدر رفت آب در بخش كشاورزي بود.

يكي از جالب ترين اين راهكار ها استفاده از آبياري قطره اي ميباشد كه بعلت سنتي بودن كشاورزي ما اين امر براي كشاورزاني كه ساليان سال به روش غرقابي محصولات خود را آبياري كرده اند نكته اي غير قابل هضم است.

درآبياري غرقابي علاوه براينكه حجم آب مصرفي بسيار بالاست و همه آب در دسترس گياه، توسط  آن جذب نميشود مشكلاتي ازقبيل آب شويي خاك، شيوع برخي آفات و بيماريهاي گياهي و… بوجود مي آيد.

يكي ازسوالاتي كه ممكن است با توجه به وضعيت نا بسامان بسياري ازكانال هاي انتقال آب از منابع اصلي به زمينهاي كشاورزي براي كشاورزان بوجود مي آيد اينست كه چه مقدار آب درمسيرانتقال به زمين اصلي هدر ميرود؟؟؟؟

علاو ه بر تبخير و تعرق آب در زمين اصلي كه هدررفت  آب را زياد ميكند ميزان نفوذ آب به اعماق زمين در مسير انتقال نيز از عوامل عمده هدررفت آب است كه اين معضل  را ميتوان با انتخاب بستر مناسب براي كف وبدنه كانال ها كاهش داد ودرنتيجه از بخش ديگري از عوامل هدر رفت جلوگيري كرد.

ازجمله ديگرعوامل انتخاب زمان مناسب براي آبياريست البته در بخش جرقويه عليا اين امر مورد توجه قرار گرفته وكشاورزان زمين هاي خود را درساعات اوليه صبح يا نيمه هاي شب كه تبخير وتعرق به حد اقل ممكن ميرسد وميزان جذب آب توسط گياه به حداكثرميرسدانجام ميدهند.

در بحث كنترل برخي از آفات كشاورزي مقدار آب مصرفي نقش تعيين كننده اي در كاهش جمعيت آفت وبه تبع آن كاهش خسارت ودرنتيجه آن كاهش مصرف سموم كشاورزي دارد كه درنهايت همگي منجر به صرف هزينه كمتر ونرخ سود آوري بيشتر ميشود.

يكي از آفات مهم درمناطق پنبه كاري ايران كرم قوزه پنبه است كه با مديريت مصرف آب ميتوان از بخش قالب توجهي از خسارت آن كاست.اين آفت مصادف با قوزه دادن گياه به مزارع حمله ميكند ويكي از روش هاي كنترل زراعي آن كاهش دفعات آبياريست .بدين گونه كه باكاهش دفعات آبياري فاز رويشي گياه دچارتنش شده و گياه با صرف انرژي خود براي قوزه دهي سريعتر از موعد به فاز زايشي ميرودودرنتيجه زمان قوزه دهي جلوافتاده واين زمان تقارن كمتري با زمان اوج جمعيت آفت داشته و در نتيجه علاوه بر اينكه خسارت كمتري به گياه وارد ميشود وعملكرد را افزايش ميدهد باعث عدم مصرف بي رويه  آب وسموم وكاهش خطرات ناشي از آلودگي آبهاي زير زميني بوسيله سموم كشاورزي ميشود.

كشت گياهان مقاوم به شوري وخشكي،تغييرالگوي كشت،تنظيم زمان مناسب كشت،انتخاب بستر وعمق مناسب كشت،مديريت زمان آبياري استفاده بهينه وهدفمند ازبارش نزولات آسماني  و……….ازديگر نكاتيست كه كشاورزان بايد آنها را مورد توجه خود قرار داده تا الگوي مصرف آب به بهترين شكل ممكن دربخش كشاورزي فرهنگ سازي شده ونسل آينده ي اين مرز وبوم ازخطرات ناشي از بحران كم آبي درامان بمانند.

در منطقه شرق اصفهان خصوصا جرقويه با وجود كمبود نزولات جوي و آب و هواي گرم و خشك با صيانت از منابع آبي موجود و جلوگيري از آلودگي آن و مديريت صحيح  فرهنگ صحيح مصرف  مي توان بحران آب را در سالهاي آتي اسانتر پشت سر گذاشت .