به گزارش اصفهان شرق،  فشارهای اقتصادی که طی چندسال گذشته علیه ملت ایران تشدید شده است، مساله حمایت از تولید داخلی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است؛ اما عملکرد دولت یازدهم در حوزه صنعت و کشاورزی به نحوی بوده است که بسیاری معتقدند تیم اقتصادی دولت توان و خواستی جهت حمایت از تولید داخلی ندارد.

تولید داخلی و اقتصاد درون زا از جمله کلید واژه هایی است که در بیانات رهبر معظم انقلاب بارها و بارها تکرا شده است و هرگاه ایشان از اقتصاد مقاومتی صحبت به میان آورده اند، تولید داخلی را نیز مطرح کرده اند.

ایجاد شرایط مناسب برای کار و تولید ملی و ایجاد فرصت های برابر جهت حمایت از تولید داخلی در مقابل واردات کالاهای خارجی، از جمله سیاست هایی بوده است که دولت تدبیر و امید در ایام انتخابات بدان پرداخته است. اما عملکرد دولت یازدهم در عرصه تولیدات داخلی با آنچه دکتر روحانی در ایام انتخابات بیان می کردند، تفاوت فاحشی دارد.

این مساله را می توان در سخنان دیروز وزیر صنعت، معدن و تجارت در صحن علنی مجلس نیز مشاهده کرد که گفته است: در صنعت شاهد فاجعه هستیم.

سخنگوی دولت نیز مهر تائیدی بر این فاجعه زده و اعلام کرده است: از میان ۳۶ هزار واحد تولیدی در شهرها و نواحی صنعتی حدود ۷ هزار واحد راکد هستند. البته همین آمار آقای سخنگو هم انتقاد تولیدکنندگان را به دنبال داشت؛ زیرا به اعتقاد آنها امروز در خوشبینانه ترین حالت ۱۰ هزار واحد صنعتی تعطیل شده‌اند و بخش تولید برای احیاء خود نیازمند یک برجام داخلی برای تغییر رویه و تفکر دولت است.

تاکیدات رهبری نادیده گرفته می شود؟

با مروری سریع و اجمالی بیانات اخیر مقام معظم رهبری می توان دریافت که ایشان در اکثر سخنرانی های خود با تذکر جدی به دولت و دست اندرکاران اقتصادی، مساله حمایت از تولید داخلی و عدم وابستگی به خارج را مورد تاکید قرار داده اند.

ایشان در بیانات خود در دیدار عیدانه با جمعی از مسئولان کشور فرمودند: “اقتصاد مقاومتی این چیزها را نفی می‌کند. اقتصاد مقاومتی اثباتی دارد و نفی‌ای. اثباتش همین است که ما یاد بگیریم که به سمت تولید داخلی رو بیاوریم. عمده تولید است” (۱).

رهبر معظم انقلاب روز نخست سال ۹۵ در حرم مطهر رضوی نیز فرمودند: “ما بالاخره تجارت خارجی داریم، واردات داریم، به یک چیزهایی احتیاج داریم که از خارج وارد کنیم، مجبوریم اینها را بخریم، اشکالی هم ندارد، لکن توجّه کنیم که این خریدهای ما، قدرت تولید داخلی ما را تضعیف نکند. فرض بفرمایید ما میخواهیم مثلاً هواپیما وارد بکنیم یا خریداری بکنیم؛ به ما گفته میشود -خود مسئولین دولتی میگویند- که اگر چنانچه فلان درصد از این قیمت را ما در صنایع داخلی هواپیما سرمایه‌گذاری کنیم، بیشتر از آنکه از خارج بخریم استفاده خواهیم کرد و تولید داخلی هم رشد پیدا میکند. اینکه ما همه‌چیز را از خارج وارد کنیم و نگاه نکنیم که این خرید ما، این واردات ما چه بلایی سر تولید داخلی می‌آورد خطا است؛ پس بنابراین در خریدها کاری کنیم که تولید داخلی تضعیف نشود” (۲).

“دوّمین مسئله در این «اقدام و عمل» ای که ما گفتیم باید مورد توجّه قرار بگیرد، زنده کردن تولید داخلی است. آن‌طوری که به من گزارش کرده‌اند، امروز حدود شصت درصد از امکانات تولید ما معطّل است، تعطیل است؛ بعضی‌ها به کمتر از ظرفیت کار میکند، بعضی‌ها کار نمیکند؛ بایستی ما تولید را زنده کنیم، تولید را احیاء کنیم. [البتّه این]، راه دارد؛ این راه را خیلی از اقتصاددان‌های متعهّد بلدند. من به مسئولین محترم دولتی مکرّر گفته‌ام این منتقدینی را که هستند بخواهید، حرفهایشان را بشنوید؛ گاهی پیشنهادهای خوبی دارند؛ میتوان تولید را احیاء کرد و در کشور به حرکت درآورد” (۳).

“به فکر اقتصاد باشید. منابع را به سمت آنجایی هدایت کنید که باید هدایت کرد؛ یعنی به سمت تولید؛ چه تولید کشاورزی، چه تولید صنعتی. کشورِ با این عظمت، با این بزرگی، با این‌همه محصولات متنوّع، آدم خجالت میکشد وقتی میبیند -حالا بنده در روزنامه میبینم، شماها در خیابان می‌بینید- انواع و اقسام میوه‌ی خارجی را در خیابان! پرتقال ما، سیب ما روی درخت میماند، آن‌وقت برویم میوه‌ی خارجی وارد کنیم؟ اینها را باید فکر کرد، اینها را باید کار کرد. ببرند منابع کشور را به سمت تولید، نه به سمت وابستگی بیشتر، نه به سمت واردات” (۴).

حل مشکلات اقتصاد کشوری در گرو مذاکرات ژنو، لوزان و برجام

با توجه به آمار منتشر شده از سوی نهادهای رسمی، ورود کشور به رکود را می توان از سال ۱۳۹۱ دانست. این رکود طی چهار سال گذشته به شدت افزایش یافته و تقریبا کارخانجات تولیدی با ظرفیت ۳۰ درصدی در حال فعالیت می باشند.

وضعیت بحرانی تولید در کشور در سال ۱۳۹۳ با شروع مذاکرات ژنو شکل حادتری به خود گرفت. دولت که تمام تخم مرغ های خود را در سبد مذاکرات گذاشته و نگاه به دست خارجی ها را سرلوحه کار خود قرار داده بود، توجهی به این وضعیت بغرنج نداشت. این موضوع تا جایی پیش رفت که همان میزان اندک سرمایه گذاری در اقتصاد نیز کاهش یافته و وضعیت تولید بدتر شد. در این شرایط به دلیل کمبود بودجه‌های عمرانی واحدهای مختلف صنعتی از جمله فولاد، سیمان با مشکلات زیادی روبه رو بودند، از آن طرف افزایش هزینه‌ها واحدهای تولیدی را ملزم را به تولید برای تأمین نقدینگی خود می‌کرد؛ اما متأسفانه خریداری در بازار داخلی وجود نداشت و آنها باید مسیر سخت صادرات محصولات را طی می‌کردند.

بسیاری چشم به تغییر رفتار دولت در سال ۱۳۹۴ داشتند؛ اما تفکرات لیبرالی که بر تمام بدنه دولت نفوذ کرده و کلید همه مسایل را در توافق با ۵+۱ می دانست، نگذاشت دولت رویه غلط گذشته را تغییر داده و به سمت حمایت از تولید پیش برود. با تصویب برجام نیز این مساله تا حد زیادی موکول به اجرای آن در دی ماه ۹۴ شد. اما شرایط اقتصادی کشور بعد از برجام نیز تغییری نکرد و وضعیت تولید به وضعیتی بدتر از زمان تحریم‌ها تبدیل شد و بنگاه‌های تولیدی قادر به هیچ نوع برنامه‌ریزی برای مدیریت تولید و عرضه نبودند.

تفکرات لیبرالی دولتمردان، مانعی برای حمایت از تولید

بیش از آنکه انتظار بیش از حد از برجام و نتایج آن را مقصر وضعیت فعلی بدانیم، می بایست تفکرات حاکم بر دولتمردان را بازیگر اصلی صحنه رکود عمیق در اقتصاد بدانیم. مردان اقتصادی دولت یازدهم به دنبال حل مشکلات اقتصادی از طریق تزریق منابع بلوکه شده از خارج به کشور بوده و هستند. لیکن این منابع نه تنها به صورت کامل به کشور وارد نشده است، بلکه دردی از مشکلات جامعه از قبیل اشتغال و بیکاری و وضعیت تولید را نیز حل ننموده است. اقتصاددانان لیبرالی که همه جای دولت را تسخیر کرده اند اعتقادی به حمایت از تولید داخلی نداشته و چشم به حل مشکلات اقتصادی کشور از آن سوی مرزها دارند.

به نظر می رسد تنها راه خروج از وضعیت فعلی آن است که دولت در سال اخر خود تاکیدات مقام معظم رهبری را سرلوحه خود قرار داده و حمایت از تولید داخلی را در دستور کار خود قرار دهد.

پی نوشت:
۱- بیانات در دیدار عیدانه جمعی از مسئولان کشور /۱۳۹۵/۰۱/۲۴
۲- بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم رضوی/ ۱۳۹۵/۰۱/۰۱
۳- بیانات در اجتماع زائران و مجاوران حرم رضوی/ ۱۳۹۵/۰۱/۰۱
۴- بیانات در دیدار فرماندهان و کارکنان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش/  ۱۳۹۴/۱۱/۱۹

/ جهان نیوز