به گزارش اصفهان شرق؛ نخستين ماه پاييز سال 94 بمب خبری سال ترکید. در مهر ماه سال 94 بود كه چهار وزير كابينه نامه‌اي بلند بالا به روحاني رييس‌جمهور نوشتند و در آن از اوضاع و احوال اقتصادي كشور گفتند. وزراي اقتصاد، صنعت، كار و دفاع در نامه‌اي مشترك به رييس‌جمهور با انتقاد از برخي تصميمات و سياست‌هاي ناهماهنگ دستگاه‌ها، هشدار دادند اگر تصميم ضرب‌الاجل اقتصادي گرفته نشود، ركود تبديل به بحران خواهد شد.

در نامه مشترك علي طيب نيا، محمدرضا نعمت زاده، علي ربيعي و حسين دهقان وزراي اقتصاد، صنعت، كار و دفاع به حسن روحاني رييس‌جمهور آمده بود: «همان‌طور كه مستحضريد از دي ماه ۱۳۹۲ تاكنون بازار سرمايه متاثر از تحولات و متغيرهاي كلان بين‌المللي و داخلي از جمله كاهش بهاي نفت و كالاي اساسي از جمله فلزات و همچنين تحريم‌ها و برخي تصميمات و سياست‌هاي ناهماهنگ دستگاه‌ها در داخل كشور شاهد افتي كم سابقه شده است به نحوي كه از دي ماه سال ۱۳۹۲ تاكنون ظرف مدت ۱۹ ماه ارزش بازار بر اساس شاخص قيمت ۴۲ درصد كاهش يافته و به لحاظ افت ارزش، بازار كاهشي معادل ۱۸۰ هزار ميليارد تومان را شاهد است. (ارزش بازار از ۵۱۱ هزار ميليارد تومان در دي ماه ۱۳۹۲ امروز به عدد ۳۳۰ هزار ميليارد تومان رسيده است) و امروز در پي دستاورد بسيار ارزشمند و بزرگ هسته‌اي ملت ايران و در عين وجود پيامدهاي مثبت اقتصادي فراوان آن ابهاماتي نيز در بازار ايجاد شده كه بايد سريعا واكنش نشان داد.»

انتشار این نامه، آب سردی بود بر تمام تلاش دولت یازدهم برای رو به راه نشان دادن اوضاع اقتصادی کشور در نتیجه تدابیر دولت تدبیر و امید.

این نامه بی‌سابقه در تاریخ سیاسی-اقتصادی انقلاب اسلامی با واکنش‌های عجیب و غریب داخل و خارج دولت، همراه شد که در ادامه به نمونه‌ای از آنها اشاره می‌شود.

چهار وزیر اپوزیسیون دولت شده‌اند

چند روز بعد از انتشار نامه فوق، موسی غنی‌نژاد از چهره‌های مشهور حامی اقتصاد لیبرال و از نزدیک‌ترین همفکران مسعود نیلی مشاور اقتصادی دولت، به شدت به 4 وزیری که نامه به روحانی نوشتند، انتقاد کرد.

غنی‌نژاد گفته بود: چهار وزیری که به رئیس جمهور نامه نوشته‌اند در مقام اپوزیسیون به ایفای نقش در هیات دولت پرداخته‌اند و عملکرد مافوق خود در بخش اقتصاد را زیر سؤال برده‌اند. در هیچ کجای دنیا رسم نیست که وزیرانی با نوشتن نامه مشکلات اقتصادی را نزد افکار عمومی ببرند و به رئیس جمهور خود هشدار دهند که اوضاع بحرانی است. معمولاً در مواقعی که فردی خود را هماهنگ با دولت نمی‌داند استعفا می‌دهد تا فردی جایگزین او شود که بتواند در راستای سیاست‌های دولت بخش‌های مختلف اقتصادی را مدیریت کند.

او گفت: رئیس‌جمهور بارها در سخنان خود گفته که دولت سیاست تک رقمی کردن تورم را ادامه می‌دهد و خط قرمزش استقراض از بانک مرکزی است. این کلام عالی‌ترین مقام قوه مجریه در حقیقت مانیفست اقتصادی دولت است که اگر افرادی نمی‌توانند خود را با آن هماهنگ کنند بهتر است استعفا دهند.

غنی‌نژاد افزود: در اینکه چرا چهار وزیر صنعت، اقتصاد، دفاع و کار اقدام به نگارش این نامه کرده‌اند و به رئیس جمهور هشدار داده‌اند که شما خوب عمل نمی‌کنید ابهام‌های زیادی وجود دارد که اگر از منظر سیاسی نگاه کنیم این نامه معنی استعفا یا برکناری وزرا را می‌دهد.

او گفت: معمولاً چنینی نقدهایی در داخل هیات دولت مطرح می‌شود نه اینکه مسائل تخصصی را به سطح جامعه بکشانند و نزد افکار عمومی جار بکشند که کشور در وضعیت بحرانی قرار گرفته است. مگر افکار عمومی وظیفه دولت را می‌توانند انجام دهند که آنان را در جریان این مشکلات قرار می‌دهند. از این رو نمی‌دانیم چه اتفاقی رخ داده که برخی از دولتمردان به جای هشدارهای درونی آن را بیرونی کرده‌اند.

غنی‌نژاد گفت: اینکه وزرای نفت و مسکن و هم‌چنین رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی پای این نامه را امضا نکرده‌اند بر ابهامات می‌افزاید و نشان می‌دهد که برخی وزرا تاب اصلاح ساختار اقتصادی کشور را ندارند و می‌خواهند با فشار افکار عمومی دولت را به سمتی ببرند تا سیاست‌های انبساطی در پیش گیرد و با تزریق منابع به طور موقت بخش تولید را راه بیاندازد.

مقصریابی برای نامه چهار وزیر

به دنبال بالا گرفتن انتقادات از نامه چهار وزیر به روحانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت که یکی از امضاکنندگان این نامه بود، گفت: رئیس‌جمهور از وزیر امور اقتصاد و دارایی گزارشی خواسته بود و ایشان گزارشی را آماده کرد که ما نیز به‌عنوان بخشی از اقتصاد آن را امضا کردیم.

نعمت‌زاده در خصوص علل امضای نامه توسط وزیر دفاع نیز گفت: در گذشته برخی از شرکت‌ها را بابت رد دیون به وزارت دفاع واگذار کردند بنابراین بسیاری از شرکت‌های زیرمجموعه وزارت دفاع و سازمان‌های بازنشستگی نیروهای مسلح از سهامداران عمده بورسی هستند. وی ادامه داد: در رابطه با برنامه‌های در دست اقدام، رییس‌جمهور جلساتی را با همکاران اقتصادی گذاشته است که امیدواریم به نتایج مثبت و تحولی جدید با توجه به شرایط موجود برسیم.

بهتر بود نامه مُهر محرمانه می‌داشت

در روزهایی که حواشی نامه چهار وزیر به اوج رسیده بود، محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت در نشست هفتگی خود گفت: انتشار نامه چهار وزیر در فضای رسانه‌ای باعث تعجب همه شد البته این نامه فراتر از یک گزارش نیست و اگر چهار وزیر از من نظر می‌خواستند توصیه می‌کردم یک مهر محرمانه به آن بزنند. قطعاً اگر چیزی خلاف مسیر خود رسانه‌ای شود باعث تعجب می‌شود.

نوبخت با اشاره به نامه چهار وزیر دولت به رئیس‌جمهور در مورد مسائل اقتصادی کشور گفت: این نامه دارای متن و پیامی است و ظرف روزهای گذشته تحلیل‌های مختلفی درباره آن در فضای رسانه‌ای مطرح شد که برچند مسئله متمرکز بود.

وی با اشاره به برخی از این تحلیل‌ها خاطرنشان کرد: یک تحلیل این بود که اساساً چهار وزیر محترم دولت اعلام نگرانی از وضعیت کشور کردند و اینکه این وضعیت باعث تبدیل رکود اقتصادی به یک بحران می‌شود.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی ادامه داد: نکته دیگری که از این نامه جمع‌بندی شد این بود که اساساً اگر این نمایندگان دولت دسترسی به رئیس جمهور ندارند که مطالب خود را به او اعلام کنند و آن را به شکل مکتوب و به این شکل اعلام می‌کنند.

نوبخت با اشاره به اینکه هر اقدام هرچقدر هم مثبت باشد مخالفت‌هایی را با خود همراه خواهد داشت، گفت: بنده برای روشن شدن افکار عمومی و قضاوت وجدان عمومی این سخنان و گزارش را مطرح می‌کنم. این نامه به مسئله کلیت اقتصاد ایران معطوف نیست و به فضای بازار سرمایه و بورس اشاره می‌کند.

وی تصریح کرد: همکارانی که از دولت این نامه را امضا کردند به نوعی با بازار سرمایه مرتبط می‌شوند. حضور سردار دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی به دلیل شرکت سرمایه گذاری غدیر و بازنشستگی نیروهای مسلح در بورس، آقای نعمت زاده و ربیعی نیز به دلیل شرکت‌های مختلفی که شستا در بورس دارد آن را امضا کردند. آقای طیب‌نیا نیز وزیر اقتصاد به عنوان کسی که رئیس شورای عالی بورس است این نامه را امضا کرده است بنابراین نامه مذکور معطوف به کل اقتصاد ایران نیست.

سخنگوی دولت با بیان اینکه برخی پس از صدور این نامه اینگونه برداشت کردند که پیام و وعده‌ای که رئیس جمهور از وضعیت اقتصادی کشور درباره خروج از رکود درست نبوده و این وضعیت برای کشور ایجاد نشده است، گفت: این نامه معطوف به بازار سرمایه است. فعالیت دولت در خصوص رکود و سیاست‌های دیگر برای رفع تورم مورد تأیید همه افکار عمومی و این وزرا است. مسئله‌ای که مقام معظم رهبری نیز در دیدار با اعضای کابینه از آن به عنوان نقطه مثبت دولت یاد کردند.

نوبخت با طرح این سؤال که آیا براساس این نامه دسترسی به رئیس جمهور محترم وجود ندارد و یا اینکه آیا ایشان آنقدر مشغله برجام و مسائل آن را دارند که از مسائل داخلی و رکود اقتصادی مغفول مانده‌اند، گفت: رئیس جمهور هفته‌ای چند روز با تیم اقتصادی دولت جلسه دارد. یک شنبه و پنج شنبه از اول وقت تا ظهر ایشان با اعضای ستاد اقتصادی جلسه داشته و برنامه‌های ستاد اقتصادی را جویا و پیگیری می‌کنند.

رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی با بیان اینکه رئیس جمهور همواره بر لزوم برنامه دربازار سرمایه تأکید دارند، گفت: هیچ یک از وزرا نمی‌توانند ادعا کنند که طرح و برنامه‌ای برای اجرای سیاست‌های مبتنی بر خروج رکود و تورم داشته اما رئیس جمهور به آن وزیر وقت برای بررسی این طرح را ندادند. در جلسات ستاد اقتصادی با رئیس جمهور طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی به ایشان منتقل و مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.

انتقاد ربیعی از انتشار نامه بحث برانگیز چهار وزیر روحانی

وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی انتشار نامه چهارتن از وزرا به رییس جمهور را اوج بدخلاقی سیاسی دانست و گفت: تصورم نمی‌کردم که عده‌ای تا این حد به هر بهانه‌ای به دنبال زمین‌گیر کردن دولت باشند.

علی ربیعی که یکی از امضاکنندگان نامه مذکور بود، گفت: برای درک این نامه وکوهی که از کاه ساخته شد باید نکاتی را عرض کنم. دو جور به نامه نگاه شد. عده‌ای با توهم اختلاف شروع به حرف زدن کردند و عده‌ای گفتند فکر می‌کردیم که رکود بوده که با این نامه به یقین رسیده‌ایم.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تاکید بر اینکه موضوع نامه فوق العاده ساده بود، ادامه داد: از این دست نامه‌ها بارها نوشته‌ام. مثل نامه در مورد صندوق‌های بازنشتگی. ما زمانی پیش بینی می‌کنیم که حدود بیست سال آینده کشور دچار بحران خواهد شد و در ده سال آینده، کشور باید کل درآمدهای خود را به صندوق بدهد از این رو نامه می‌نویسیم.

وی در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه وزرا هفته‌ای دوبار رییس جمهور را از نزدیک می‌بینند پس چرا حضوری این مسئله را به ایشان اعلام نکردند، گفت:‌ مشی رییس جمهور این است که حتی وقتی شفاهی هم صحبت می‌کنیم برای اینکه بتواند تصمیم گیری کرده و دستور بدهد، مسائل کتبی شود. وزرا در هیات وزیران مثل ژنرال هستند و تمام حرف‌های خود را می‌زنند اما در عمل همه سرباز هستند و تصیم‌ها را اجرایی می‌کنند. این حسن دولت آقای روحانی است که کار کارشناسی صورت می‌گیرد. اما متاسفانه به بداخلاقی قضیه کمتر توجه می‌شود.

ربیعی با تاکید براینکه عده‌ای به دنبال زمین خوردن دولت هستند، اظهار کرد: این همه بی اخلاقی سیاسی را به هر بهانه‌ای برای زمین گیر کردن دولت را تصور نمی‌کردم. واقعاً نامه ساده‌ای بود. کل بورس 5 درصد اقتصاد کشور است. من نگران سهام کارگران در بورس کشور هستم. همین طور امکان دارد وزرای دیگر چنین نگرانی‌هایی را در بخش‌های خود داشته باشند و از این رو برای رفع نگرانی نامه به رییس جمهور می‌نویسند.

وی در پاسخ به این پرسش که‌آیا بعد از انتشار نامه در رسانه‌ها، در دولت اعتراضی به نامه صورت گرفت، گفت: خیر. یک ماه پیش این نامه نوشته شده بود. این که برخی سازمان‌ها از دولت بودجه می‌گیرند و بعد رسانه‌ای تأسیس می‌کنند و در آن نامه ساده اداری را علیه دولت منتشر می‌کنند، بداخلاقی است.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: در بند 5 منشور اخلاقی دولت آمده که وزرا از دروغ پرهیز کرده، به شعور مردم احترام بگذارند و از دستکاری آمار اجتناب کنند. وظیفه ما این بود که پیش‌بینی‌های لازم را انجام و نتایج آن را بگوییم.

ربیعی تصریح کرد: این نامه اکیداً علامت رکورد مزمن نبود. کما اینکه تنها معطوف به بازار بورس بود. وقتی قیمت نفت و بسیاری از مسائل تغییر می‌کند طبیعی است که سیاست گذاری‌ها نیز باید تفاوت کند.

چهار وزیر  از نوشتن نامه پشیمان شدند

در ادامه انتقادات از چهار وزیر، مشاور حاشیه‌ساز روحانی به چهار وزیر کابینه وی که طی نامه‌ای از وضعیت اقتصادی کشور اظهار نگرانی کرده بودند، حمله کرد.

اکبر ترکان با اشاره به نامه اخیر چهار وزیر کار، صنعت، دفاع و اقتصاد به رئیس‌جمهور مدعی شد این وزرا هم‌اکنون از نوشتن و امضای چنین نامه‌ای پشیمان شده‌اند، چرا که درخواست نابجایی از رئیس‌جمهور داشتند.

او بدون اینکه برای ادعای خود مبنی بر پشیمانی چهار وزیر از نگارش نامه دلیلی بیاورد به هجمه علیه آنها ادامه داد و درباره انگیزه چهار وزیر در نوشتن این نامه ادعا کرد: آن‌ها به دنبال رانت‌ خوراک ارزان برای پتروشیمی بودند و هر کدامشان به یک دلیلی این نامه را امضا کردند.

او افزود: انگیزه آقای طیب‌نیا این بود که شاخص بورس بالا برود و تصور می‌کرد که اگر به پتروشیمی‌ها خوراک ارزان بدهند، سودشان بالا می‌رود و شاخص بهتری برای بورس به ارمغان می‌آورد.

مشاور روحانی افزود: اما در این میان سؤال پیش می‌آید که انگیزه آقای دهقان، وزیر دفاع و آقای ربیعی، وزیر کار چه بود؟ 90 درصد پتروشیمی‌ها برای این دو وزارتخانه و تحت مدیریت این دو وزیر است. پس دوست دارند خوراک ارزان بگیرند. مگر چه کسی از پول مفت بدش می‌آید؟ همه خوششان می‌آید. بنابراین آنها با این انگیزه‌ها نامه را امضا کردند.

ترکان درباره انگیزه وزیر صنعت از امضای این نامه گفت: وزیر صنعت قبلاً در پتروشیمی بوده است و مثل من که قبلاً جاهایی بوده‌ام و همیشه به آنجاهایی که بوده‌ام، علاقه دارم، ایشان هم تعلق خاطر به پتروشیمی‌ها داشته‌اند و دلشان می‌خواست که خوراک ارزانی گیر آنها بیاید. بنابراین همه این وزرا در این نامه به دنبال خوراک ارزان برای واحدهای پتروشیمی بودند و با این انگیزه نامه را امضا کردند. بعد هم همه‌شان پشیمان شدند چون به نظرم درخواست نابجایی داشتند.

او در پاسخ به این پرسش که واکنش روحانی به آنان چه بود، مدعی شد: رئیس‌جمهور بسیار پرظرفیت هستند و به همه آنها لبخند زدند!

مشرق