به گزارش اصفهان شرق: تالاب گاوخونی یکی از تالاب‌های مشهور در جلگهٔ مرتفع مرکزی ایران به‌شمار می‌آید. این تالاب حیاتی منطقه‌ای به وسعت ۴۷۶ کیلومتر مربع را پوشانده و در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه و در مجاورت تپه های شنی واقع شده‌است.
با تخصیص بی رویه آب به صنایع و باغات، آب ورودی این تالاب مدتهاست به صفر رسیده و عملاً این تالاب نابود شده است. این در حالی است که کشور ایران عضو کنوانسیون بین‌المللی رامسر است و طبق آن حق ندارد قوانینی تصویب کند که بر اثر آن قوانین تالابها خشک شوند.
مسائل و مشکلات بسیاری به خشک شدن تالاب بین‌المللی گاو‌خونی دامن زده است که نبود آب، تغییر شرایط اقلیمی، کاهش نزولات آسمانی، برداشت‌های بی‌رویه آب از بالا‌دست زاینده‌رود، بی‌توجهی مسئولان و عدم مدیریت صحیح در راستای رسیدگی به وضعیت این تالاب از مهم‌ترین دلایل خشک شدن تالاب بین‌المللی گاوخونی محسوب می‌شود و از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه و چرای بی‌ریه دام نیز سبب تخریب بیش از پیش این تالاب شده است و در صورتی که این وضعیت ادامه پیدا کند، تالاب بین‌المللی گاوخونی حیات خود را به صورت کامل از دست می‌دهد و مرگ تالاب گاوخونی در شناسنامه ی اصفهان برای همیشه به ثبت میرسد.

ارزش تالاب گاو‌خونی کمتر از دریاچه ارومیه نیست، اما در حال حاضر مسئولان امر نسبت به این تالاب بین‌المللی کم‌لطف هستند.

سه سال بعد از آبگیری سد زاینده رود شاخ کنار خشکید
اسفندیار امینی در جمع خبرنگارانی که برای مشاهده آثار خشکی تالاب گاو‌خونی به این تالاب و به شهر ورزنه رفته بودند، با اسفناک خواندن وضع فعلی گاوخونی اظهار داشت: با احداث سد زاینده رود و فکر تولید آب توسط دولت صدای پای خشکیده شدن برخی آثار طبیعی به گوش رسید و این درحالی بود که سه سال بعد از آبگیری سد دو روستای شاخ کنار و شاخ میان در کنار تالاب از سکنه خالی شد.
مدیر کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان با توجه به چند بار مصرف شدن آب زاینده رود و افزایش راندمان در این حوضه گفت: حداکثر استفاده از آب در حوضه ی زاینده رود و راندمان بالای 80درصدی آب را شاهد هستیم و در طول سالهای گذشته و برخی برداشتهای بی رویه از زاینده رود توسط خودی و غیر خودی، عملا شاهد فلاکت رودخانه ی زنده ی اصفهان هستیم.

خشکیدن گهواره تنوع زیستی در سایه ی نبود توجه
دکتر سعید سلطانی از محققین همراه تیم خبری با توجه به نقش مهم تالاب در چرخه ی طبیعت، عنوان کرد: رطوبت موجود در تالاب مانع از انتشار گردو غبار به شهرها می شود و نقش بسزایی در کنترل ریزگردها به عهده دارد و این در حالی است که بادهای قالب اصفهان در سه ماه از سال از شرق به غرب استان در حال وزیدن است و اگر فکری به حال خشکی تالاب نشود، ریزگردها به شهرها خواهد رسید.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان کیفیت آب، کاهش طوفان ها و کنترل سیلاب، حفظ گیاهان متنوع زیستی، زیستگاه پرندگان مهاجر و ارزش های اقتصادی و تاریخی تالاب را از دیگر موارد مهم و اثر گذار وجود گاوخونی در استان اصفهان عنوان کرد.
وی با توجه به برخی تهدیدات در مرگ تالاب گاوخونی اذعان داشت: مدیریت نادرست منابع آب در حوضه و نگاه غیر کارشناسانه به تالاب، ورود فاضلاب ها و آلاینده ها، شکار بی رویه از گونه های بی نظیر در تالاب از موارد تهدید و رقم زدن سرنوشت اسف بار برای گهواره ی تنوع محیط زیستی و کاهش وسعت سطح آن می باشد.
سلطانی خاطرنشان کرد: 141 میلیون متر مکعب آب میزان حداقلی است که اگر راهی تلاب کنیم تا حدودی می توان از وضعیت بحرانی تالاب را کاست ولیکن باید منتظر بحران و خطرات ناشی از ریزگردهای سمی تالاب بود.

خشکی تالاب تهدیدی برا ی امنیت زیست محیطی ایران
دکتر سید احمد خاتون آبادی با اشاره به خشکی تالاب گاوخونی و عدم ورود قطره ای آب به آن در زمان بازگشایی زاینده رود در پاییز امسال، گفت: حق‌آبه که برای تالاب در نظر گرفته شده است همان حق‌آبه زیست محیطی بوده که برای حفظ زیست‌بوم‌های تالاب که تأثیر مستقیم بر کاهش آلودگی هوا، حفظ تنوع زیستی و عدم انتشار ریزگردها را داشته، عنوان می شود و حداقل میزان آن بنا به محاسبه وزارت نیرو 176 میلیون متر مکعب بوده است. این حق‌آبه مختص تالاب و مستثنی از حق‌آبه طوماری و تاریخی کشاورزان شرق اصفهان است که باید به تالاب اختصاص گیرد و به آن وارد شود.
عضو کمیته آب اتاق بازرگانی اصفهان با ذکر این مطلب که نجات منطقه در گرو نجات تالاب است، بیان کرد: عدم توجه به فروش ماسه به تدریج سبب فرو نشست زمین و ابنیه تاریخی می‌شود و خاک اصفهان به دلیل برداشت بی رویه از آب زیر زمینی فرونشست کرده و اصفهان به سمت سومالیایی شدن در حرکت است و اگر این شرایط ادامه یابد نخستین مهاجرت از اصفهان پس از مهاجرت زیست محیطی را خواهیم داشت.
وی قلیای شدن خاک تالاب را از دیگر موارد منفی خشکسالی و نبود آب عنوان و گفت: اگر تالاب همچنان خشک باشد و هر روز شاهد از دست رفتن رطوبت آن و قلیایی شدن خاک باشیم، باید فکری به حال عدم انتشار ریزگردهای آن کرد تا با وزش بادهای شرقی و انتشار ریزگردهای سمی به اطراف، بیماری های متعدد در بین مردم مظلوم کشور شیوع نیابد و این زمانی محقق می شود که گچ معادن را به روی تالاب پاشید که این امر محالی است.
عضو هیئت مدیره ی پیام سبز خاطر نشان کرد: محیط زیست در حالت تعادل با ما است و تالاب زمینی بود که رسوبات و برخی مواد سمی را در خود جا داد تا مردم را در برنگیرد ولی با ظلم به طبیعت و عدم توجه به خشکیده شدن تالاب، بادست خود امنیت کشور را به خطر انداختیم و اگر این وضع ادامه یابد طولی نمی کشد که تهران و کل ایران در ریزگردهای تالاب فرو می رود.

خشکی تالاب تهدیدی برای سلامتی مردم
رضا خلیلی ورزنه با ابراز تأسف از وضعیت کنونی تالاب گاوخونی به تغییر کارکرد های تالاب اشاره نمود و اظهار داشت: در گذشته تالاب به لحاظ وجود رطوبت موجب کنترل حرکت ماسه های روان و ایجاد مرتع و پوشش گیاهی در منطقه می شد که هم اکنون با گسترش روند خشکی پوشش گیاهی بسیار کاهش یافته است و امروز مردم ورزنه و شرق اصفهان با خشکی تالاب و برخی فشارهای اقتصادی محکوم به نابودی یا مهاجرت هستند و بدانید که غبار ناشی از این آوار نه تنها شرق اصفهان بلکه تهران را نیز فرا خواهد گرفت.
عضو انجمن میراث فرهنگی و گردشگری شهر ورزنه خاطرنشان کرد: تالاب گاوخونی به خاطر اینکه در فلات مرکزی ایران قرار دارد و رودخانه زاینده رود به آن منتهی می شود در بحث کویر زدایی، تنظیم آب و هوای منطقه و تقویت آبهای زیر زمینی تا کنون نقش به سزایی داشته و خواهد داشت و روند تخریبی و خشک شدن آن در تخریب زیست محیطی منطقه بدون شک تأثیر زیادی می گذارد که بر هیچ کس پوشیده نیست.

خانم ابتکار آب به تالاب نرسید
درحالی که رئیس سازمان محیط زیست در 14 آبان 93 در جمع خبرنگاران از رسیدن آب به تالاب گاوخونی خبر داد و احیای رودخانه و ارزش فوق العاده ی این زمین را برای شرایط زیست محیطی و جاذبه های گردشگری مهم عنوان کرد، عملا آنچه مشاهده شد نرسیدن قطره ای آب به تالاب بود و می توان گفت 30 روز از فردایی که خانم ابتکار در رسیدن آب به تالاب ذکر کرد می گذرد و تالاب در انتظار فردایی است که آب را در آغوش خود جا دهد.

به گزارش اصفهان شرق، حیات تالاب گاوخونی در گرو زنده شدن زاینده رود و توجه مسئولان به نجات دادن تالاب بین المللی و اختصاص حقابه ی به حق به این گودال عظیم در شرق اصفهان است. دولت باید در کنار رسیدگی ها به دریاچه ارومیه و اختصاص بودجه کافی برای احیای دریاچه، نیم نگاهی به تالاب و نفس های آخر از زنده بودن مهم ترین اثر محیط زیستی بیندازد و لیکن دود ناشی از عدم توجه به چشم ایران می رود تا جایی که در آینده ریزگردهای همسایه ی تالاب که با اشک چشم او رطوبت می گرفت و به زمین می نشست، بر اثر بی توجهی و خشکی راهی شهرها شده و دفن شهرهای بزرگ را درپی دارد.

—————————————————

گزارش از زهرا شجاعی

—————————————————