اصفهان شرق- امیرحسین نوروزی شاهتوری

باید بیان کنیم اکثر کشورهای خاورمیانه و حاشیه خلیج فارس برخوردار از نعمت خدا دادی و تجدید ناشدنی نفت میباشند و اقتصاد این کشورها نیز وابسته به این ثروت خدا دادی میباشد.
این کشورها اغلب صادر کننده نفت خام میباشند و مقدار ناچیزی از نفت استخراجی خود را در داخل به مصرف میرسانند و از راه فروش نفت خام اقتصاد خود را اداره میکنند.

نکته ای که حائز اهمیت است این است که خریداران این ماده کشورهای صنعتی غربی میباشند پس دو گروه از کشورها در مقابل همدیگر قرار میگیرند:

****کشورهای صادرکننده

****کشورهای واردکننده نفت

تا قبل از تاسیس سازمان اوپک توسط کشورهای صادرکننده نفت کشورهای غربی همواره نفت را به بهای ناچیزی خریداری می نموده اند اما پس از تشکیل اوپک و پس از آن شک نفتی سال1973 بر اثر جنگ اعراب و اسرائیل و تحریم نفتی اسرائیل و چند کشور غربی حامی اسرائیل توسط اعراب و چند برابر شدن قیمت نفت کشورهای غربی دست به اقداماتی زدند که به ذکر آن اکتفامی کنیم:
1- ذخیره نفت و ایجاد ذخایر نفتی با ظرفیت 75-90 روز ذخیره نفت
2- توسعه میادین نفتی کشورهای تولیدکننده غیر اوپک و رشد عرضه نفتی
3- تغییر فناوری های استخراج و استخراج نفت در عمق بیشتر
4- تغییر ساختارهای بازار نفتی(به امضارسانیدن قراردادهای بلندمدت نفتی برای مقابله بابحران)
5- استفاده از سایر انرژی ها
6- متنوع ساختن خریداران (خریدازچندکشور)
با توجه به موارد فوق هر دو گروه از کشورها دارای اهرم های فشار خاص خود در بازار نفت میباشند.
ذکر این نکته خالی از لطف نمی باشد که کشورهای غربی با رخنه در میان کشورهای اوپک و به وجود آوردن شکاف بین آنها تاثیر خود بر قیمت نفت را همچون گذشته نمایان ساختند حال باید بیان کنیم که جمهوری اسلامی ایران نیز در زمره این کشورهای صادر کننده نفت قرار دارد و اقتصاد کشور به فروش این ماده نفتی وابسته میباشد.

حال هدف ما از بیان مطالب فوق بیان تاثیر نفت بر اقتصاد کشورمان می باشد.
باید بیان کنیم نه تنها اقتصاد کشور وابسته به نفت می باشد بلکه در یک دهه اخیر این وابستگی تشدید شده است.
در حالت مطلوب و در صورت عدم تحریم کشور از سوی محافل غربی اقتصاد همچون گذشته اقتصادی وابسته باقی خواهد ماند و کشور بیشتر از راه درآمدهای نفتی کالاهای مورد نیاز را با در نظر گرفتن اصل مزیت نسبی وارد می کند و در داخل به دلیل تفاوت قیمت کالاهای وارداتی با کالاهای تولیدی در داخل رغبتی به تولید داخلی نشان داده نمیشود پس همواره کشور در تامین کالاهای مورد نیاز به خارج ازکشور وابسته میباشد و ازطرف دیگر با کاهش یا افزایش قیمت نفت برنامه های بودجه با مشکل مواجه خواهد شد.

مثلا(ممکن است با کاهش قیمت نفت برنامه های بودجه بامشکل مواجه شوند و دولت با کسری بودجه مواجه گردد.)

اما در حالت غیرمطلوب و شرایطی که امروزه با آن مواجه می باشیم یعنی اقدام خصمانه کشورهای غربی به سرکردگی آمریکا در جهت تحریم علیه جمهوری اسلامی ایران باید بیان کنیم که این وابستگی و فشار بیشتر نمایان شده است یعنی در کنار وابستگی کالاهای مورد نیاز داخلی و کاهش یا افزایش قیمت نفت با محدودیت واردات کالا و نیز فروش نفت و ارز نیز مواجه می باشیم.
باید بیان کنیم راهکارهایی چون دور زدن تحریم ها و یا معامله کالا به کالا راهکار موقتی می باشند که در شرایط بحران از آنها استفاده می کنیم اماسعی و تلاش ما باید بر روی راهکارهایی باشدکه در بلندمدت جوابگو باشد و اقتصاد کشور بتواند با آن نه تنهابه بقای خود ادامه دهد بلکه پویایی خود را نیز حفظ کند.
که در آینده تحت راهکارهای اقتصاد مقاومتی به آن پرداخته خواهد شد.