به گزارش اصفهان شرق؛ سید محمد صادق خرازی در همایش مناقشات خاورمیانه که در تالار صدر دانشکده امور اقتصاد و دارایی دانشگاه اصفهان برگزار شد، ضمن گرامیداشت حماسه 25 آبان ماه مردم اصفهان، اظهارکرد: این روز نماد حماسه و ایثار و تجلی گاه اخلاص مردانه خطه استان اصفهان است. روزی است که رشادت‌ها، جهاد فی سبیل الله و مقاومت در عمیق‌ترین لایه های عاطفی مردم ایران و اصفهان شکل گرفت و تا همیشه نیز باقی خواهد ماند.

وی با تأکید بر اینکه مجموعه سخنانم در این نشست خارج از مسؤولیت‌های سابق من و یا فعالیت‌های سیاسی کنونی است، افزود: تصمیم دارم به واسطه ارتباط خود با دنیای امروز به عنوان یک دانشگاهی، محقق و دیپلمات، جامعه جهانی و جهان بینی را مورد بررسی قرار دهم.

خرازی با اعتقاد به اینکه مسائل عصر حاضر را باید در چارچوب حوادث خاورمیانه مورد کنکاش قرار داد، گفت: موضوعات مهم بین المللی و مفاهیم جهانی سازی در لایه‌ها و زوایای آشکار و پنهان جوامع باید مورد بررسی قرار گیرند.

خرازی با طرح این سؤال که جهانی شدن علت است یا معلول؟، ادامه داد: اکنون ما در معرض تحولات گوناگونی در مسیر تاریخ دو قرن اخیر قرار گرفته‌ایم و به همین دلیل نمی‌توانیم جهانی شدن را محصول جهان جدید خود بدانیم. پدیده جهانی شدن درست از روزی مفهوم یافت که تکنولوژی، صنعت مخابرات، ارتباطات و حمل و نقل در جامعه مدنی ایران پرتو افکن شد، بنابراین باید ایجابی یا سلبی بودن جهانی شدن را مورد بررسی قرار دهیم و نگرانی پیرامون آن را به عنوان یک حقیقت عینی مورد توجه قرار دهیم.

وی با مورد توجه قرار دادن اقدام صاحبنظران، نظریه سازان و تفهیم سازان مهم جهانی درباره جهانی شدن، خاطرنشان‌کرد: دیدگاه جهانی شدن در بعد اقتصاد، به عنوان یک واقعیت جهان امروز در نظر گرفته می‌شود و معرفت و شناخت به آن ذهن را به ارزیابی دقیقی از منافع ملی، توسعه اقتصادی، حفظ ارزش‌ها، امنیت ملی و پایداری از فضیلت‌های اعتقادی و اسلامی رهنمون می‌کند.

سفیر پیشین ایران در سازمان ملل ادامه‌داد: در نظام بین المللی امروز بی‌تردید آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان و تنها ابرقدرت مانده در جهان شناخته می‌شود و به همین دلیل نیز لازم است به تبیین نسبت رابطه خاورمیانه و آمریکا از یک سو و رابطه خاورمیانه با همدستان آمریکا از سویی دیگر پرداخت.

خرازی با تأکید بر اینکه خاورمیانه مدت‌ها است از تعریف سنتی و تاریخی خود فاصله گرفته است، اظهار‌کرد: اگرچه روزی مرزهای خاورمیانه از غرب تا خلیج فارس شناخته می‌شد اما به طور حتم امروز تعریف جامع تری از خاورمیانه ارائه می‌شود به طوری که در این تعریف، منطقه خاورمیانه تنها شامل کشورهای عربی نیست و کشورهایی همچون ایران، پاکستان، و افغانستان و همچنین رژیم صهیونیستی نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.

وی ادامه داد: امروز خاورمیانه با مفاهیمی چون نفت، فلسطین، لبنان، سوریه، اسرائیل، ایران، افغانستان و مباحث مهمی همچون درگیریهای شیعه و سنی، ماجرای اعراب و ایرانیان، حقوق بشر، دموکراسی، توسعه، مواد مخدر و تروریسم مترادف است و دو مفهوم مهم جهانی شدن و خاورمیانه در این مسائل تعریف می‌شود.

سفیر پیشین ایران در فرانسه با اشاره به نخستین شکل گیری رابطه آمریکا با منطقه، تصریح‌کرد: اگر چه در نگاه نخست در رابطه آمریکا با خاورمیانه موضوع اسرائیل به ذهن خطور می‌کند، اما باید توجه داشت که آغاز حضور آمریکا در خاورمیانه در خلال جنگ‌های اول و دوم جهانی و به علت موقعیت جهانی خاورمیانه و نیاز آمریکا به نفت صورت گرفته است به طوری که به دنبال جنگ دوم جهانی، آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی تصمیم گرفتند جهان را میان خود تقسیم کنند.

خرازی اضافه کرد: پس از ملاقات رییس جمهور آمریکا و پادشاه عربستان سعودی در فوریه 1925، آمریکا تضمین داد که امنیت عربستان سعودی را تأمین کند و در مقابل از نفت عربستان استفاده کند و اگرچه در این دیدار آمریکا برای نخستین بار قبول دولت یهود را از خاندان بِن سعود خواستار شد، اما ملکه عبدالعزیز به علت بحران مشروعیت شکل گرفته در خاندان قبایل عرب، از قبول دولت یهود سر باز زد و با آن مخالفت کرد.

وی در بیان وقایع پس از ملی شدن کانال سوئز، افزود: نیروهای انگلیس، فرانسه و اسرائیل تهاجمی را علیه کشور مصر به راه انداختند که با مخالفت شدید اتحاد جماهیر شوروی و ایالات متحده آمریکا روبرو شد و به دنبال آن ضربه سنگینی به دولتهای انگلیس و فرانسه وارد شد و اسرائیل به بحران بزرگی رسید.

خرازی به جنگ شش روزه اسرائیل با اعراب در سال 1967 اشاره و اظهار‌کرد: اسرائیل در این سال با کمک اسلحه‌های فرانسوی توانست بر ارتش مصر، اردن و سوریه پیروز شود، حادثه‌ای که باعث شد پیش بینی ژنرال دوگُل درباره وضعیت خاورمیانه یعنی ایجاد مقاومت بیشتر، اشاعه ترور و آینده پرمخاطره برای خاورمیانه تحقق یابد.

وی اختلاف ایجاد شده میان دموکرات‌ها و یهودیان در آمریکا را آغاز بروز تحولات دیگری در خاورمیانه دانست و گفت: طی یک قرن گذشته پارادوکس‌های زیادی در رفتار غرب و متحدان آنها با خاورمیانه دیده شده که به بروز فجایعی در تاریخ معاصر انجامیده است. از جمله این مشکلات می‌توان وقوع دو جنگ جهانی، بروز بحرانهای مرزی و ارزی در خاورمیانه، کشیده شدن دامنه جنگ‌های سرد به منطقه، جنگ اعراب و اسرائیل، جنگ زفار و نیروهای شورشی در عمان، جنگ یمن در عربستان، اشغال افغانستان توسط اتحاد جماهیر شوروی، جنگ عراق علیه ایران، دو جنگ نیروهای ائتلاف توسط عراق، دو جنگ اسرائیل علیه لبنان، جنگهای داخلی در افغانستان، سوریه، لبنان، عراق اشاره کرد.

وی در تشریح سلسله وقایع تحول برانگیز در خاورمیانه، تصریح کرد: بروز انقلاب اسلامی ایران، نهضتهای آزادی بخش منطقه، نهضتهای بیداری اسلامی، به قدرت رسیدن جنبشهای سیاسی و تکفیری و نیروهای جهادی، آغاز نفوذ سلفیسم به عنوان یک ایدئولوژی سیاسی در عربستان، توسعه نیافتگی و بحران آموزش در شکل گیری یک جامعه قدرتمند سیاسی و ایجاد احزاب قدرتمند و اصلاحات همه جانبه در خاورمیانه، مشروعیت یافتن حکومتهای خودمختار و مستقل، بحران ساختاری جامعه مدنی و بروز فقر نسبیت میان ملت و دولت باعث پدید آوردن مدلی دموکراتیک برای استقلال و هویت جمعی در خاورمیانه شد.

معاون نماینده پیشین ایران در سازمان ملل افزود: آمریکا به خصوص در اواخر قرن گذشته از شعار آزادی خواهی خود فاصله گرفت و در برابر دموکراسی‌های کوچک ایستاد و از بسیاری از کودتاها حمایت کرد و استعمار اروپایی آمریکایی را شکل داد و باعث ایجاد تحولات ژئوپلیتیک در خاورمیانه شد، تحولاتی که در نهایت در سرنوشت انرژی و امنیت منطقه تأثیر گذاشت.

خرازی خاطرنشان‌کرد: اکنون بسیاری از سران مستبد منطقه در گفت‌وگوهای خصوصی خود در عدم امیدواری به دولت آمریکا اذعان می‌کنند به طوری که حسنی مبارک در ملاقات خود در سال 1986 بر عدم اعتماد خود به مقامات آمریکایی اعتراف کرد و گفت که این کشور به دنبال منزوی سازی جهان اسلام و به چالش کشیدن کشورهای اسلامی است.

وی به شکل گیری بهار عربی و بیداری اسلامی در خاورمیانه اشاره کرد و گفت: به یکباره کشورهایی همچون تونس، مصر، لیبی و یمن دچار فروپاشی شدند و همدستان قدرتمند منطقه‌ای و بین المللی آمریکا تصمیم گرفتند سوریه را نیز با چالش روبرو کنند، تلاشی که هرگز به موفقیت منجر نشد.

سفیر پیشین ایران در فرانسه به صرف سه تیلیارد دلار در خاورمیانه توسط آمریکا و فعالیت مهمترین مراکز تحقیقاتی و آماری در منطقه اشاره کرد و ادامه داد: آمریکا سعی دارد از این طریق الگوها، مدل‌ها و نظام خود را در خاورمیانه جایگزین کند و از این طریق مدیریت منابع و صیانت از آن‌ها را به عهده بگیرد، اما در این بین ایران تنها کشوری بود که به علت وجود حیات و ثبات به عنوان دو عنصر مهم استقلال مورد هجمه استکبار جهانی قرار نگرفت و اکنون نیز سیاست‌های منطقه‌ای خود را به گونه‌ای پیش برده که به عنوان یک ابرقدرت منطقه‌ای تجدید حیات کرده است.

خرازی با بیان اینکه معادلات منطقه‌ای در حال تغییر است، به اطلاعات برخی منابع اطلاعاتی و آماری مهم جهان درباره خاورمیانه و ایران اشاره و اظهارکرد: این مرکز پیش بینی‌های خود را تا سال 2045 برای کشورهای منطقه انجام داده است و هشت منطقه جغرافیایی، 11 حوزه موضوعی و یک بخش مربوط به فضا را مورد بررسی قرار داده و آینده محتمل خاورمیانه در روندهای راهبردی جهانی را به مخاطبان خود عرضه می‌کند.

وی افزود: روندهایی همچون اقتصاد، مذهب، تنوع قومیتی، فناوری و اطلاعات و سیاست از حوزه هایی‌هستند که توسط این مرکز آماری اطلاعاتی پوشش دهی شده‌اند تا به شکلی واقع بینانه و خوش بینانه اطلاعات دقیقی را در اختیار صاحب نظران جهانی قرار دهند. براین اساس تا سال 2045 جمعیت جهان 12 تا 14 میلیارد نفر خواهد بود، که بخش عمده‌ای از این جمعیت به علت افزایش امید مردم به زندگی، کاهش میزان مرگ و میر کودکان، تدوام میزان موالید در بسیاری از کشورهای در حال توسعه و پیشرفت علم پزشکی و درمان خواهد بود.

وی با تأکید بر اینکه در این سال ثبات و امنیت جهانی به مخاطره می‌افتد، اظهارکرد: برخی کشورها مانند ژاپن با بحران کاهش جمعیت روبرو می‌شوند و افزایش جمعیت مردم از یک سو و افزایش تمایل به شهرنشینی از طرف دیگر ثبات کشورها را به چالش می‌کشد و رشد جمعیت جوان در خاورمیانه، آسیا و آفریقا، فقر توسعه یافتگی، سودای رسیدن به آرمان اصلاحات باعث مهاجرت مردم به شهرهای دیگر می‌شود.

خرازی افزود: بحران در آن سال 70 درصد مردم جهان را شامل خواهد شد و مهمترین عامل ارتقا پدیده‌های اجتماعی و بحران‌های توسعه، زندگی شهرنشینی خواهد بود و کشورهایی که فاقد دولت‌های مستقر هستند، با چالش روبرو خواهند شد. منابع انرژی رو به زوال می‌رود و انرژی هسته‌ای به عنوان یک انرژی تجدید پذیر از مهمترین تهدیدات جهانی محسوب می‌شود که عاملی برای سرکوب و ادامه سلطه برخی دولت‌ها خواهد بود و محیط زیست، آب، بالا آمدن سطح آب دریاها و بلایای طبیعی در مردم نزول خواهد کرد.

وی در بیان پیش‌بینی‌های مراکز آماری تا سال 2045 برای ایران، گفت: به عقیده آمارگران این مرکز، ایران در این سال مهمترین کشوری است که از بحران‌ها عبور کرده و رشد توسعه اقتصادی چین و آسیا، سلطه انرژی را از دست آمریکا خواهد گرفت. چین 70 درصد انرژی خاورمیانه را از آن خود خواهد کرد و ثبات در منطقه و عادی سازی مناسبات دنیای غرب با ایرانی خواهد بود که در آن برهه از نظر ژئوپلیتیک، ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک کشوری قوی محسوب می‌شود.

معاون نماینده پیشین ایران در سازمان ملل اضافه‌کرد: ایران توانسته است در بسیاری از تکنولوژی‌های روز جهانی، ظهور و بروز یابد و اگرچه در حال حاضر بحران‌های اقتصادی پیش روی مردم کشور قرار دارد و تحریم‌ها نیز اقتصاد ایران را به چالش کشیده است، اما در سال‌های آتی نگاه عقلانی ایرانیان به سیاست، تحریم‌ها را از ایران خواهد ربود و ایران را به عنوان عضوی برای ایجاد تثبیت و امنیت در منطقه معرفی خواهد کرد.

خرازی ادامه داد: بسیاری از حکمرانان منطقه‌ای به علت برداشت انتزاعی از دین و فرهنگ و به سبب ناتوانی در مقابله با بحران‌های مذهبی، توان حل مشکلات و رویارویی با چالش‌های سیاسی و اجتماعی را ندارند.

وی تصریح‌کرد: اکنون در خاورمیانه ما با ترورها، خشونت‌ها و نابرابری‌های ناشی از تحمیل بی تدبیری حکام تاریخی خاورمیانه روبرو بوده‌ایم و اگر چه گذشته ما با امروز و آینده ما در ارتباط است، اما باید به این سؤال اساسی پاسخ داد که چگونه در فرایند جهانی شدن می‌توان به موقعیتی امن دست یافت.

سفیر پیشین ایران در فرانسه اضافه‌ کرد: اگر بازیگران صحنه سیاسی ایران هوشمندانه از فرایند جهانی شدن استفاده کنند و در پاسداری از فضیلت‌های تاریخی، مدرن سازی را نیز مورد توجه قرار دهند، جهانی آرام را برای آینده مردم ایران رقم خواهند زد.

خرازی دنیای نفوذ ایران را وسیع خواند و گفت: اکنون دنیای نفوذ جهانی از غرب خاورمیانه در اقیانوس اطلس و مدیترانه تا جلگه هند، از قزاقستان تا یمن است و تنها راهی که می‌توان به دوام و ثبات رسید، استقرار آزادی و مردم سالاری است. زمانی در خاورمیانه اجماع مردمی حاصل می‌شود، که آزادی، دموکراسی و مردم سالاری پشتوانه مهمی برای تعریف مدل مردم سالاری باشد.

وی با ابراز تعجب از عصبانی بودن برخی نسبت به پدیده جهانی شدن خاطرنشان‌کرد: آیا عقب‌گرد به گذشته یا ایستادن در برابر برخی مطالب می‌تواند منافع و امنیت ملی را حاصل کند؟ باید جهان را شناخت و از جهانی شدن نترسید و در جهان امروز بازی کرد تا به پیشرفت در عرصه جهانی شدن دست یافت.

خرازی با تأکید بر اینکه مهمترین عنصر اقتصاد، دولت‌ها نیستند، گفت: شرکت‌ها و بنگاه‌های مهم اقتصادی مهمترین نقش را در اقتصاد جوامع و پدیده جهانی شدن ایفا می‌کنند و شاید به همین دلیل نیز از اواخر دهه 90 میلادی دو شرکت بزرگ تولیدکننده خودرو در اروپا و آمریکا با یکدیگر ادغام شدند تا تعریف‌های جدیدی از توسعه را ارائه دهند و آسمان خراش اقتصادی بلندی را به عنوان الگو پیش روی جهانیان قرار دهند.

خرازی ادامه داد: آمریکا بی تردید لُکوموتیو اقتصاد جهانی است که سیاست‌های پولی و مالی او چرخه اقتصاد جهانی را به حرکت وا می‌دارد و به همین دلیل نیز اروپا و ژاپن تنها به این مسأله قانع هستند که لکوموتیو آمریکا چرخش بگردد تا از این طریق بحران اقتصادی کشورهای جهانی برطرف شود.

وی افزود: ایران در آینده خاورمیانه کشور مهم و تأثیرگذاری خواهد بود، اگر از موقعیت‌های مهم جهانی سازی بهره بگیرد و از بحران‌هایی که به هویت ملی خود ضربه می زند، پرهیز کند.

انتهای پیام

منبع:ایسنا