به گزارش اصفهان شرق؛ برنامه لایکی که این روزها با طرفداران چند صد میلیونی خود به عنوان یک شبکه اجتماعی مجازی و ویرایشگر ویدئویی فعالیت می‎‌کند به فضایی خطرناک تبدیل شده که گروه‎های سنی نوجوانان، جوانان و حتی کودکان جامعه را سخت درگیر وابسته به خود کرده است.

از آنجایی که این برنامه می‎تواند به شدت برای نسل جوان ما خطرساز باشد، نیاز به نظارت و تدبیراندیشی در جهت کنترل آن همواره بسیار ضروری و واجب است. جدا از نقشی که دولت و مسئولین باید در حوزه کنترل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مخرب به عهده بگیرند، خانواده‌ها نیز به عنوان اولین هدف تخریب این شبکه‌ها باید توجه ویژه‌ای به فضای خانه و فرزندان خود داشته باشند. به همین منظور برای افزایش آگاهی از برنامه Likee ، با معصومه نصیری، مدرس و پژوهشگر سواد رسانه‌ای گفت و گویی داشتیم که در ادامه آن را می‎خوانید.

هزاران نوجوان در لایوهای شبانه لایکی

معصومه نصیری در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: لایکی این قابلیت را دارد که یک تنه فرهنگ ما را از اساس زیر و رو کند. کافی است چند ساعتی را در این شبکه بگذرانید؛ به شدت شما را ترغیب می‌کند هم رنگ جماعت شوید، سرخوش باشید و به هیچ چیز جز لذتی که جز سطحی سازی و تنزل سطح است، فکر نکنید.

وی با بیان اینکه پدران و مادران نقش مهمی در زمینه آموزش و نظارت بر فرزندانشان دارند، افزود: چند هزار نفر نوجوان در لایوهای نیمه شب‌ها در این شبکه اجتماعی در حال گذران وقت هستند، کافی است یک شب آزمایشی وارد چند لایو شوید کاملا متوجه خواهید شد اوضاع از چه قرار است.

رسیدگی به فضای مخرب مجازی اورژانسی است

این مدرس سواد رسانه ای تاکید کرد: آموزش مهارت های تفکری، تفکر خلاق، سواد رسانه‌ای و مهارت های زیست بهتر در فضای مجازی چه برای خانواده ها و چه کودک، نوجوان و جوان باید به صورت اورژانسی مورد توجه قرار گیرد. او همچنین سرگرم سازی را پاشنه آشیل ما در فضای تصمیم گیری و برنامه ریزی دانست و افزود: اساس این لایکی هم بر همین مدار می‌چرخد. اگر ما نتوانیم برای این بخش چاره اندیشی کنیم دیگران این کار را با متر و معیار خودشان انجام خواهند داد.

وی با اشاره به تغییر پارادایم جدی که در بین مخاطبان و تحولات جدی در زمینه ذائقه و سبک زندگی آن‌ها و البته متاثر از رسانه رخ داده است، تصریح کرد: این تغییر پارادایم و توجه عمومی به سمت شبکه‌های اجتماعی ویدیو محور همچون لایکی، اینستاگرام و… خود نشان از یک تغییر ذائقه جدی در میان کاربران ایرانی دارد که متاسفانه گیرافتادگان در این مسیر هم اکثرا کودکان و نوجوانان هستند.

این کارشناس رسانه یادآور شد: تا پیش از این نگران بودیم فرزندمان تا دیر وقت بیرون از خانه نباشد، امروز او در خانه و کنار ما نشسته اما در فضایی تنفس می‌کند که به مراتب می‌تواند خطرناک تر و مسموم تر باشد.

نصیری گفت: آنچه خطر لایکی را بیش از بسترهای مشابه می‌کند، پایین بودن سن مخاطبان و کاربران آن است. این موضوع خود باید زنگ خطری جدی را برای خانواده ها، سیستم های آموزشی، مسئولان و تصمیم سازان به صدا در آورد.

این پژوهشگر سواد رسانه ای با بیان اینکه نگرانی از آنجایی به سمت دلهره حرکت می‌کند که ما هیچ آموزش دقیقی به این گروه سنی نداده‌ایم و اساسا خانواده‌های ما نیز در زمینه فراگیری مهارت‌های سواد رسانه‌ای آموزش لازم را ندیده‌اند، اظهار کرد: ما باید به والدین و دانش آموزان درباره حریم خصوصی و مختصات آن، امنیت سایبری و ضرورت‌های آن و مواردی از این دست آموزش دهیم و بگوییم چگونه یک اشتباه کوچک در این حوزه‌ها می‌تواند تبعات غیر قابل جبرانی برای آن‌ها ایجاد کند و این را از پرونده‌های در جریان در پلیس فتا می‌تواند دریافت.

در لایکی هیچ حد و مری وجود ندارد

وی با اشاره به اینکه توجه به نظام رده بندی و مسائل متأثر از آن که ناظر بر محتوا و پلتفرم نیز می‌شود، گفت: متاسفانه در لایکی هیچ مرز مشخص اخلاقی وجود ندارد. کاربران کودک و نوجوان در آن به تولید ویدیوهای مختلف عمدتا در موضوعاتی همچون دابسمش، رقص، روابط خارج از عرف و حتی غیراخلاقی می‌پردازند و اکثر محتوای تولیدی موجود در لایکی به‌هیچ‌وجه مناسب این رده سنی نیست.

این مدرس رسانه همچنین افزود: ما در لایکی با یک پلتفرم هیبریدی مواجه هستیم که همه ویژگی های مثبت و منفی آن در کنار تصویر محور بودنش موجب خلق دنیای مجازی جدیدی شده است که قابل‌ مقایسه با سایر بسترهای قبلی نیست. حال سوال اینجاست که در برابر این شرایط که همچون سونامی می تواند اساس فرهنگ و سبک زندگی ایرانی اسلامی ما را دچار ویرانی کند بهترین راهکار چیست؟ آیا دوگانه فیلتر یا آزادی مساله را ریشه‌ای حل خواهد کرد؟ اگر نه راهکار چه خواهد بود.

راه حل ریشه‌ای را دریابیم/ چگونه در فضای مجازی همراه فرزندمان باشیم؟

نصیری با تأکید بر اینکه راه حل ریشه‌ای و منطقی، افزایش توجه و دغدغه والدین و تلاش برای افزایش مهارت‌ها و سواد رسانه و سواد فضای مجازی عموم مردم به‌ ویژه والدین است، تصریح کرد: والدین باید حتما نسبت به حضور فرزندانشان در شبکه‌های اجتماعی حساسیت بیشتری به خرج داده و آن‌ها را در این دنیای بی دروپیکر تنها رها نکنند.

این مدرس سواد رسانه ای اظهار کرد: همان‌طور که بر رفتار فیزیکی فرزند خود در فضای حقیقی، رفت‌و آمدها، نوع بازی، دوستان و … نظارت می‌کنیم، در فضای مجازی نیز بر آنچه به‌ عنوان محتوا و بازی کودکانه در اختیار فرزندانمان قرار می‌گیرد، باید نظارت دقیقی داشته باشیم، والدین بایستی مراقب این موضوع باشند که کودکان در فضای مجازی هزاران کیلومتر با پدر و مادرشان فاصله ‌دارند. پس بهترین رفتار همراهی کودکان در انتخاب محتوا متناسب با سن آن‌هاست.

وی گفت: راه غلبه بر هر هراسی، فهم و آگاهی است. باید خودمان ابتدا بدانیم واقعیت موجود چیست. پس اولین گام غلبه بر ترس و افزایش آگاهی است. گام بعدی ایجاد اعتماد و عدم برخورد سلبی با خطاهای احتمالی رخ داده از سوی فرزندمان در این فضا است. والدین باید به خود و فرزندشان قول دهند اگر با اشتباهاتی از جانب او مواجه شدند عصبانیت را برای حل و فصل موضوع فراموش خواهند کرد. این اقدام قطعا به ایجاد اعتماد نیز کمک می کند.

نصیری تاکید کرد: والدینی که عصبانیت اولین مواجه شان با مسائل باشد ناخودآگاه به فرزندشان می گویند مشکلت را به من نگو چون صلاحیت رفتاری مناسب برای حل آن را ندارم. پس گام دوم آرامش و دوری از پرخاشگری است که منجر به ایجاد اعتماد می‌شود. از این مرحله به بعد باید وارد فاز اجرایی همراهی با فرزند در فضای مجازی شویم. این بخش اگر با موفقیت همراه شود دیگر نباید نگران آسیب جدی او در فضای مجازی بود.»

وی خاطرنشان کرد: با صمیمیت، همراهی و تدبیر در کنار فرزندانمان باشیم. برخورد قهری و آمرانه آن‌ها را بیشتر به سمت حضور در جمع غریبه‌های فضای مجازی سوق می‌دهد. در عین اینکه صمیمیت به معنای رهاسازی و بی تفاوتی نیست.

این مدرس و پژوهشگر سواد رسانه ای در پایان با تاکید بر ضرورت تحقق حداکثری شبکه ملی اطلاعات و اثرات مثبت آن در زمینه صیانت از مخاطبان و بسط و توسعه حکمرانی سایبری گفت: موضوع شبکه ملی اطلاعات می تواند بخش قابل توجهی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های ما را مرتفع کند.

گزارش از فاطمه کربلایی