به گزارش اصفهان شرق، با نگاهی به تغییرات سبک زندگی جوانان و خانواده در ایران، می توان به این موضوع پی برد که در کنار بالا رفتن سن ازدواج، تعداد زیادی از دختران و پسران به فکر تجرد قطعی در زندگیشان هستند و تنهایی را به زندگی مشترک ترجیح می‌دهند.

هر یک از این دختران و پسران برای مجرد ماندن خود دلایل مختلفی را مطرح می‌کنند که از بیکاری و وضعیت اقتصادی گرفته تا تحصیلات عالی را شامل می شود.

این مسئله که می‌توان به آن به عنوان یک معضل اجتماعی نگاه کرد و می‌تواند در آینده تاثیرات منفی زیادی داشته باشد، در شهر‌هایی همچون تهران و کلانشهر‌ها بیشتر مشاهده می‌شود؛ هنگامیکه از جوانان می‌پرسید که چرا به ازدواج فکر نمی‌کنند، می‌گویند در این وضعیت چه کسی می‌تواند ازدواج کند؟

چرا برخی جوانان از زیر بار ازدواج شانه خالی می کنند؟

اوضاع نابسامان اقتصادی بر کاهش ازدواج جوانان بی تاثیر نیست، ولی نه به قدری که فرد هرگز نتواند ازدواج کند یا به آن فکر نکند. مشکلات فرهنگی، اقتصادی، نبودن انگیزه برای ازدواج، سربازی، مهریه، ادامه تحصیلات و خیلی از مسائل مشابه، از موانع ازدواج جوانان ایرانی است که با گذشت زمان روز به روز به آمار آن افزوده می‌شود؛ همچنین خانواده‌هایی هستند که در این راه جوانانشان را همراهی می‌کنند و از کمرشکن بودن هزینه‌های جهیزیه و برپایی یک عروسی دم می‌زنند.

با کمی تامل می‌توان به این نتیجه رسید که اگر خانواده‌ها و جوانان به تجملات و هزینه‌های زیادی توجه نکنند و آغاز یک زندگی مشترک را ساده‌تر برگزار کنند، دیگر با هزینه‌های گزاف یا به اصطلاح کمرشکن رو به رو نخواهند شد.

هنگامیکه فرد مسئولیت یک زندگی را می‌پذیرد و تشکیل زندگی می‌دهد، وارد دنیای جدیدی می‌شود؛ دنیایی که پر از وظیفه و تعهد است وبرای عده‌ای پذیرفتن این تعهد‌ها دشوار است. عده دیگری با خیال اینکه ازدواج مانع رشد پیشرفت آن‌ها می‌شود، به ازدواج فکر نمی‌کنند؛ در حالی که در زمان تاهل هم می‌توان به همان آرزو‌های دوران مجردی دست یافت.

این تفکر که ازدواج دست پای افراد را می‌بندد و آزادی فرد را سلب می‌کند، در ذهن بسیاری از جوانان وجود دارد و هنگامیکه پای حرف‌های آنان می‌نشینید، می‌گویند که «وقتی ازدواج کنی آزادی که دوران مجردی داشتی را هرگز نخواهی داشت» و این تفکر نادرست به این دلیل است که افراد درک درستی از ازدواج و زندگی مشترک ندارند.

نگاهی به آمار تجرد در ایران

تمام این دلایل و بهانه‌ها در کنار یک دیگر دست به دست یک دیگر داده اند تا تجرد در ایران نمودار با شیب ملایم اما صعودی را پیش گیرد؛ طبق گفتهی آمار‌های بین المللی و داخلی ۱۳ میلیون جوان مجرد ایرانی از سن مناسب ازدواج گذر کرده اند و دیگر به فکر ازدواج نخواهند بود.

براساس بررسی‌های مرکز آمار ایران، تجرد قطعی در سال ۱۳۷۵ برای مردان حدود ۱/۱ درصد و برای زنان ۱/۲ درصد بوده است. روند افزایشی تجرد قطعی در زنان خیلی بیشتر از مردان بوده، به طوری که طی سال‌های ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۵ این شاخص برای مردان حدود دو برابر شده، اما برای زنان بیش از سه برابر شده است.‎ ‎ در واقع نسبت تجرد قطعی زنان به حدود ۱/۶ برابر مردان رسیده‌است. ‎

البته باید در نظر گرفت که علم جمعیت‌شناسی سن بالای ۴۰ سال را برای زنان تجرد قطعی می‌داند. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، ۱۰ درصد زنان ۳۵ تا ۳۹ ساله کشور مجردند. این در حالی است که در گروه سنی ۴۰ تا ۴۴ساله ۸ /۶ درصد و ۵۰ تا ۵۴ ساله‌ها نیز ۱/۳ درصد مجرد هستند. ‏

همچنین آمار‌هایی از بالا رفتن سن ازدواج به گوش می‌خورد و در این میان معضلات دیگری همچون ازدواج سفید یا به عبارت بهتر «همباشی سیاه» باعث افزایش این آمار شده است. تغییرات فرهنگی و تغییر کردن معنای رابطه‌ها باعث به وجود آمدن این معضل شده است؛ معضلی که مبدا آن کشور‌های نروژ، سوئد، فرانسه و اسپانیا بوده است و حال شاهد آن در کشور خودمان هستیم.

مسائل اقتصادی یک نوع بهانه برای ازدواج نکردن است

غفور شیخی جامعه شناس و پژوهشگر اجتماعی در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: مسئله ازدواج در ایران یک بُعدی نیست، بلکه وابسته به ابعاد مختلفی، چون اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و… است و نمی توان گفت که کدام یک نقش پررنگ تری دارند. امروزه ما در مکالمات عادی مسائل اقتصادی را تاثیر گذار این امر می‌دانیم.

وی در ادامه بیان کرد: مسائل اقتصادی یک نوع بهانه برای ازدواج نکردن است؛ در برخی دوره‌ها مشکل اقتصادی آنچنانی وجود نداشته، اما آمار ازدواج و رشد جمعیت پایین بوده است؛ بنابر این دلیل اقتصادی تنها دلیل عدم ازدواج نیست.

شیخی با اشاره به اینکه جامعه ایران در حال گذار به سمت جامعه‌ مدرن است افزود: ایران دارد از سوی جامعه سنتی به سمت جامعه مدرن و سرمایه داری پیش می‌رود. در جامعه سرمایه داری تاکید بر فرد و نیاز‌های فرد است و اهمیتی به تشکیل خانواده داده نمی‌شود؛ بنابر این یکی از عواقب رفتن به سمت جامعه سرمایه داری، مجرد ماندن است.

این جامعه شناس عنوان کرد: امید به آینده در برخی جوانان کشورمان کاهش پیدا کرده و همچنین ساز و کار دولت برای جوانان ضعیف است؛ به نوعی که فردی که می‌خواهد ازدواج کند به این موضوع فکر می‌کندکه  آینده فرزندم را چگونه تامین کنم؟

وی هزینه‌های هنگفتی مثل چون جهیزیه و مهریه را عامل دیگری برای ترس از ازدواج دانست و گفت: برخی از آداب و رسوم دست و پاگیر برای برگزاری مراسم ازدواج  و برخی مسائل قضایی مثل زندان رفتن در صورت عدم تامین مهریه نیز مانع ازدواج جوانان می‌شوند.البته خانواده ها نیز نباید در امر مهریه سختگیری بیش از حد داشته باشند و مهری های نجومی تعیین کنند. بنابر این بهتر است در مرحله‌ اول مشکلات اقتصادی و اشتغال حل شوند و دوم برای افزایش امید به زندگی جوانان برنامه ریزی شود.

این جامعه شناس تصریح کرد: خانواده‌ها نیز باید تجملات و برخی هزینه‌های گزاف ازدواج را تعدیل کنند تا ترس جوانان از تشکیل زندگی مشترک کاهش یابد.

دلایل ترس جوانان از ازدواج

حجت‌الاسلام حمید رضا رحمانی کارشناس مذهبی در گفتگو با خبرنگار حوزه ازدواج و خانواده گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در رابطه با عوامل ایجاد تجرد در ایران اظهار کرد: باید عوامل اصلی در مسئله تجرد در ایران بررسی شوند. در مرحله‌ اول باید مشاهده کرد که آیا انگیزه ازدواج برای جوان وجود دارد یا خیر. گاهی اوقات دوستی های خارج از عرف با جنس مخالف، انگیزه ازدواج را کاهش می دهد.

وی بیان کرد: افرادی هم هستند که انگیزه‌ ازدواج دارند، اما ترس  مانع می‌شود که به تشکیل خانواده فکر کنند که این موضوع مهم‌ترین عامل است.

رحمانی با اشاره به ترس‌های ازدواج گفت: ترس از جدایی و طلاق، اولین ترسی است که با فکر ازدواج به ذهن جوانان می‌آید؛ اینکه وقتی من ازدوج کنم ممکن است به جدایی منجر شود که در پیشگیری از این مسئله اصحاب رسانه می‌توانند موثر باشند. همچنین ترس از اختلاف عامل دومی است که فرد از آن هراس دارد و ترس از مسائل اقتصادی، مسئله دیگری است که گریبان گیر ذهن جوانان است.

این کارشناس مذهبی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین عوامل در کم شدن میل جوانان به ازدواج، مسائل اقتصادی است که به سبک زندگی و تحولات فرهنگی ما برمی گردد.

رحمانی در خصوص راه‌های پیشگیری از این مسئله مطرح کرد: در اینجا رسانه‌ها موظفند تا به زیبایی‌های ازدواج بپردازند و حس انسانی که در ازدواج شکل می‌گیرد را برای جوانان به نمایش گذارند؛ همانقدر که علیه طلاق کار کردیم، علیه تجرد نیز کار کنیم، زیرا خطر آینده‌ ما، تجرد جوانان است.

وی افزود: مهم‌ترین نگرانی برای جوانان ترس از مراسمات اولیه ازدواج است و ارائه یک سبک زندگی برای ازدواج آسان می‌تواند بر کاهش این امر موثر باشد.

گزارش از زینب امینیان

انتهای پیام/باشگاه خبرنگاران