به گزارش اصفهان شرق، در ادامه روز شمار انقلاب57، به بررسی برخی وقایع 17 بهمن 1357 می پردازیم.

بازگشت ژنرال هایزر به آمریکا

ژنرال هایزر که 14 دی ماه بدون اطلاع قبلی وارد کشور شده بود، به آمریکا بازگشت. هایزر برنامه هایی برای جلوگیری از انقلاب در ایران داشت که آخرین مرحله آن کودتای نظامی بود اما دیر به فکر افتاد (زمانی که ارتشی ها از فرماندهان خود اطاعت نمی کردند) و نتوانست نقشه های خود را عملی کند بنابراین از کشور خارج شد.

انحلال ساواک

مجلس شورای ملی طرح بختیار، برای انحلال ساواک را تصویب کرد (ساواک پیش از انقلاب به شدت مخالفان را سرکوب می کرد به شکلی که برخی از مبارزان انقلابی از زیر شکنجه های وحشیانه ساواک جان سالم به در نمی بردند.به نظر می رسد بختیار برای جلب اعتماد و مذاکره این پیشنهاد را ارائه کرده است غافل از این که دیگر کار از کار گذشته بود.)

 مانور فانتوم ها بر فراز آسمان تهران

در پی جلسه شاپور بختیار با مجلس شواری ملی، فانتوم‌ها و هلی‌‍کوپترهای نیروی هوایی ارتش در آسمان تهران مانور دادند. به نظر می رسد مانور هواپیما ها (با آن صدای مهیب) بیشتر برای ترساندن مردم و ایجاد رعب و وحشت بین آنهاست.

گفتنی است؛ صبح امروز بختیار با هلی کوپتر به مجلس رفت.

حمایت گسترده مردم از بازرگان

پس از فراخواندن مردم به تظاهرات عمومی  (در تایید دولت موقت)، مردم با تظاهرات در شهرهای مختلف به حمایت از بازرگان پرداختند.

راهپیمایی مردم زاهدان در حمایت از بازرگان به خاک و خون کشیده شد

مردم زاهدان اعم از شیعه و سنی در حمایت از (نخست وزیری) مهندس مهدی بازرگان تظاهرات کردند.که این راهپیمایی توسط چماق‌داران به خاک و خون کشیده شد.

توصیه امام خمینی(ره) به بختیار و ارتش

امام خمینی(ره) در سخنرانی خود کار عاقلانه و مفید را، عکس العمل مثبت بختیار و ارتش به انقلاب اسلامی دانستند:

کار عاقلانه و مفید به حال کشور این است که بختیار و ارتش در مقابل انقلاب اسلامی، عکس‌العملی مثبت داشته باشند. (صحیفه امام، ص74 تا 86)

سخنرانی امام در حضور پرسنل نیروی دریایی

امام خمینی(ره) در حضور پرسنل نیروی دریایی در رابطه با استقلال ارتش سخنرانی کردند:

از حالا به بعد شما [ پرسنل نظامی ] در خدمت ملت باشید. ملت خودتان را خدمت بکنید. این آب و خاک مال شماست. اینجا مال خودتان باید باشد. دست این اجانب باید کوتاه بشود. چقدر امریکا باید از این مملکت ببرد و بخورد یا انگلستان یا سایر جاها؟ ما باید یکوقت هم زنده بشویم، بیدار بشویم، ملتفت بشویم، آزادى را بگیریم.(صحیفه امام، ج 6، ص: 75).

حضور روحانیون به همراه دانشگاهیان، کارکنان نفت و کارکنان هواپیمایی

این اتفاقات را در آیینه صحیفه نور می بینیم. امام در این سخنرانی فرمودند:

من از اینکه روحانیون با دانشگاهى، روحانیون با کارکنان نفت، روحانیون با کارکنان هواپیمایى با هم اینجا آمدند و اتصال خودشان را با هم به همین معنا اعلام کرده اند تشکر مى کنم… اینجا مملکت امام عصر- سلام اللَّه علیه- است؛ باید اجانب در او دست نداشته باشند؛ باید کسانى که پیوند با امام عصر- سلام اللَّه علیه- ندارند کنار بروند.(صحیفه امام، ج 6، ص: 81)

سخنرانی امام در جمع علمای خوزستان

امام خمینی(ره) در این دیدار بر روی وحدت مسلمانان تاکید کردند:

ما پیوستگى خودمان را به اقلیتهاى مذهبى اعلام مى کنیم. ما برادرى خودمان را به برادران اهل سنت اعلام مى کنیم. دشمنان اسلامند که مى خواهند ما را با برادرهاى خودمان مختلف کنند. دشمنهاى اسلام یا گول خورده هاىِ از آنها هستند که در این وقت مخالفت ما بین دو دسته را اعلام مى کنند. ما اعلام مى کنیم وحدت کلمه مسلمین را. اگر مسلمین وحدت کلمه داشتند، امکان نداشت اجانب بر آنها تسلط پیدا بکنند. این تفرقه در بین مسلمین است که باعث شده است که اجانب بر ما تسلط پیدا بکنند.(صحیفه امام، ج 6، ص:83)

 

17 بهمن در خاطرات صادق طباطبایی

در روز 17 بهمن راهپیمایی با شکوهی در حمایت و پشتیانی از دولت مهندس بازرگان برگزار شد. بختیار مجبور به واکنش شد و اعلام کرد، دولت موقت را تا همین طور هست جدی نمی گیرد؛ چون دو دولت در یک کشور معنی ندارد که امام هم در پاسخ گفتند: همین طور است، دولت شما غیرقانونی است و باید برود. این جریانات در تاریخ انقلاب ثبت شده است.

در روزهای بعد هم ما در مدرسه رفاه بودیم و حسب ضرورت با امام دیدار می کردیم. گزارشات لحظه به لحظه جمع آوری و دسته بندی شده و به اطلاع امام می رسید.

در این روزها که مهندس بازرگان در تدارک کامل کردن اعضای دولت خود بود، جنب و جوش فراوانی در میان روحانیان نزدیک به شواری انقلاب و نیز گروه های سیاسی دیگر مشاهده می شد.( خاطرات سیاسی اجتماعی، صادق طباطبایی، نشرعروج ، 1387 ،ج 3، ص 228 )

 

اولین مصاحبه بازرگان به عنوان نخست وزیر

مهندس مهدی بازرگان در تاریخ 17 بهمن 57 به عنوان نخست وزیر در مصاحبه خود، برنامه و وظایف داولت خود را شرح داد و به طور موقتی از رهبری نهضت آزادی کناره گیری کرد. بازرگان به مدرسه علوی نقل مکان کرد و به نوعی آن جا محل استقرار وی شد.(در حکم بازرگان از او خواسته شده بود بدون وابستگی حزبی و گروهکی در پست نخست وزیری باشد.)

واکنش بختیار به تعیین نخست وزیر از طرف امام

شاپور بختیار نخست وزیر در به انتخاب بازرگان از طرف امام خمینی واکنش نشان داد و گفت:

“از اینکه هر روز یک نفر حکومتى تشکیل دهد تا زمانى که شوخى و حرف است (!) تحمل مى‏کنیم ولى اگر وارد عمل شوند، عمل را با عمل جواب مى‏دهیم… من در مقام نخست‏وزیرى قانونى مملکت مى‏مانم تا انتخابات آزاد آینده را انجام دهم”

کابینه سایه بختیار و پاسخ بازرگان

شاپور بختیار دولت بازرگان(موقت) را کابینه یا دولت سایه نامید. بازرگان در پاسخ به بختیار گفت:”البته این کابینه، یک سایه نخواهد بود، بلکه کابینه اى است جدى و از فردا کارهاى جارى مملکت را در دست خواهد گرفت.”

حمایت رئیس جمهور یمن جنوبی از جنبش ضد شاه

طبق گزارش خبرگزاری ها رئیس جمهور یمن جنوبی طی یک کنفرانس مطبوعاتی از” جنبش ضد شاه به رهبری آیت الله خمینی(ره)” حمایت کرد.

رسانه های خارجی

مطبوعات شوروی (سابق) با لحنی محتاط از انتصاب مهندس بازرگان به نخست وزیری دولت موقت یاد کردند.

خبرگزاری فرانسه در این روز منتشر کرد که جبهه ی ملی از مقامات، سازمان های حاکمه و تمام مردم درخواست کرده است تا از دولت بازرگان حمایت کنند.

مطبوعات

انتهای پیام/

منابع:

موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره)

موسسه مطالعات و پژوهش های سیاسی

موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران

 تاریخ ایرانی