به گزارش اصفهان شرق،  معلولان در هر جامعه ای بخشی از مردم هستند و قسمتی از جمعیت آن جامعه را تشکیل می دهند. معلولانی که اگر تحت حمایت و توانبخشی قرار بگیرند حتماً می توانند یک زندگی با کیفیت بهتر را تجربه کنند و عملکرد خود را به بالاترین سطح برسانند.

قسمتی از امور مربوط به معلولان به پزشکان و متخصصین این رشته توانبخشی بر می گردد. برای واکاوی این موضوعات به سراغ یکی از نوابغ علمی یعنی دکتر سعید فرقانی، دکترای تخصصی ارتوپدی فنی، فلوشیپ پا و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان رفتیم تا در این باره بیشتر بدانیم. با قسمت نخست این گفتگوی خواندنی همراه ما باشید.

در ابتدای بحث تعریفی از معلولیت داشته باشید.

همه ما تجربه بیماری را در طول زندگی خود داشته ایم، گاهی دچار سردرد، دیابت، چاقی، سرطان و بیماری های دیگر هستیم که قسمتی از توانایی های خود را برای انجام کار از دست می دهیم. مثلاً دچار شکستگی پا می شویم و نمی توانیم راه برویم منتهی این زمان محدود است. در شرایطی که یک اختلال جسمی، ذهنی و حسی منجر به این شود که کم توانی مستمر و عمده در فرد ایجاد شود و نتواند کارهایش را آن گونه که دیگران انجام دهد به اصطلاح می گوییم فرد دچار معلولیت شده است.

فرد معلول عملکرد طبیعی خود را به دلیل اختلالات جسمی، ذهنی و یا روانی به خوبی افراد دیگر نمی تواند داشته باشد. مثلاً دچار ناشنوایی یا کم شنوایی است و یا بهره هوشی کمی دارد؛ اختلالات اعصاب و روان که کنترل شخصیت و رفتار است را به طور عمده نمی تواند داشته باشد.

معلولیت ها انواع مختلفی دارند؟

معلولیت ها بر اساس تعریف سازمان ملل متحد به شش دسته عمده معلولیت های جسمی و حرکتی، ذهنی، اعصاب و روان، اختلالات شنیداری، بینایی و گفتاری تقسیم می شوند.

نقش فیزیوتراپی در درمان و کمک به معلولین چگونه است؟

امروزه بسیاری از اختلالات روانی و عصبی، عضلانی و اسکلتی با استفاده از تجهیزات مکانیکی، جریان های الکتریکی، مانورهای دستی، تمرینات ورزشی و عوامل فیزیکی قابل درمان و بهبودی است.

فیزیوتراپی حیطه ای از پزشکی است که هدف آن پیشگیری از بیماری ها، درمان، توانبخشی و بالا بردن سطح سلامت است. همچنین ارتقاء عملکرد جسمانی و بدنی بدن بیمار با توجه به تداخل و ارتباط زیاد سیستم های مختلف بدن و درمان های فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست انجام می شود، مستقیم و یا غیر مستقیم باعث بهبود عملکرد دستگاه های فیوزیولوژیک بدن می شود.

تغییرات فیوزیولوژیک بدن مانند تحلیل عضلات، کاهش حجم استخوان، مشکلات خواب و افزایش چربی ذخیره بدن، افزایش ضعف عضلانی و کاهش سلامت قلبی از جمله مواردی است که در روند پیری به وجود می آید و این موارد را می توان با ورزش های منظم و مناسب و روش علمی فیزیوتوراپی بهبود بخشید.

شرایط محیطی چه اثری در زندگی معلولان دارد؟

نکته مهمی است که باید به آن بپردازیم، معلولیت نتیجه این است که فرد با محیط اطراف خود انطباق خوبی نمی تواند داشته باشد. فرض کنید فردی نمی تواند از پله بالا برود، اگر در منزل او پله باشد و مجبور شود از آن بالا برود، این فرد در آن محیط معلول حساب می شود ولی اگر در همان محیط پله ها وجود نداشته باشد این طور نیست. معلولیت چیزی نیست که در فرهنگ ما به عنوان ناتوان تعریف شده؛ چرا که در کل ادبیات معلولیت و توانبخشی در دنیا اعتقادی به ناتوانی وجود ندارد.

فرد در یک شرایط خاصی دچار ناتوانی می شود. پس این که ما بتوانیم محیط زندگی را در به حداقل رساندن و بالا بردن استقلال فرد معلول هموار کنیم، بسیار مهم است.

آماری از معلولیت هم وجود دارد؟

بله؛ بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی حدود ۱۵ درصد انسان ها دچار نوعی معلولیت هستند، یعنی از هفت نفر، یک نفر مبتلا به نوعی از معلولیت است. باید شرایط محیط را برای به حداقل رساندن انجام کارها فراهم کنیم.

علت معلولیت ها چیست؟

زمانی در سال های گذشته مهم ترین اشکال در بیماری های عفونی و واگیردار بود، با همتی که وزارت بهداشت انجام داد دیگر آماری از فلج اطفال در کشور ما وجود ندارد و ریشه کن شده است. مراقبت های مادر و کودک در کشورهای در حال توسعه عامل خیلی مهمی در ایجاد معلولیت هاست که باید در نظر داشته باشیم و خوشبختانه در کشور ما وضعیت در این حوزه هم خوب است.

در حدود ۶۰ درصد فلج های مغزی در اثر کمبود اکسیژن حین زایمان به وجود می آید که از لحاظ درمانی و میزان عملکرد بالای تیم های بالینی در این حوزه ها هم کمتر است.

چیزی که به غیر از اختلالات ژنتیکی در حال حاضر بیشترین موضوع معلولیت را در بر می گیرد، بحث سبک زندگی است. از طرفی هم ما در کشور خودمان طبق آمار در ۱۰ سال گذشته ۲۳۵ هزار نفر از حوادث و سوانح دچار معلولیت شده اند. دیابت با عوارض عصبی، اسکلتی و عضلانی مختلفی که دارد منجر به معلولیت های شدیدی می شود.

مسائل اجتماعی و یا مسائل زیست محیطی مثل آلاینده های محیطی می تواند در افزایش بروز معلولیت به ویژه معلولیت های مادرزادی و بهداشت مادر و کودک مؤثر باشد که البته همه قابل پیشگیری است و با ایجاد یک فرهنگ صحیح قابل پیشگیری است.

صحبتی هم از نقش سرطان در معلولیت است. سرطان ها چگونه ممکن است باعث معلولیت شوند؟

برخی از سرطان ها به ویژه در مراحل انتهایی دچار اختلالات عصبی یا نروپادی ها می شوند و در واقع سیستم عضلانی و حرکتی را درگیر می کنند و قدرت تحرک فرد را می گیرند. از طرف دیگر سرطان ها در سنین سالمندی اتفاق می افتد و خود این پدیده هم اضافه می شود که در مجموع توانبخشی بیماران سرطانی حوزه مهمی است و باید به آن توجه شود.

در بحث معلولیت های مادرزادی با توجه به غربالگری هایی که انجام می شود، چه مقدار کنترل شده است؟

معلولیت های مادرزادی به چند حوزه مختلف تقسیم می شود. در حوزه هایی که مربوط به اختلالات ژنتیکی است اقدامات خوبی انجام شده ولی با این وجود کسانی هستند که به غربالگری کمتر توجه کرده و منجر به معلولیت های ناشی از اختلالات ژنتیکی می شود.

معلولان در خانواده و در جامعه با مشکلاتی درگیر هستند. کمی از این مشکلات بگوئید و این که چه راهکارهایی وجود دارد؟

صحبت از مشکلات معلولان قصه دیرین ماست. با تمهیدات درمانی که در کشور ما وجود دارد مسیر و طول زندگی طولانی شده است. در این راه صخره ها و مشکلاتی وجود دارد که معلولیت جسمی فرد است، منتهی محیط اطراف معلول بسیار مهم است.

شهرداری اقدامات خوبی در آماده سازی معابر انجام داده است. از طرف دیگر ما فرهنگ عدم استفاده از مکان های ویژه معلولان را رعایت نمی کنیم. مثلاً برای این که موتورسیکلت از مسیری عبور نکند نرده کشی شده است، در این جا تکلیف فرد معلول چیست؟

معلول از نظر من که متخصص توانبخشی هستم به چند چیز نیاز دارد، اول عزت؛ یک معلول مانند بقیه انسان هاست. دوم کرامت انسانی و استقلال؛ معلول بیشترین چیزی که نیاز دارد استقلال است. این استقلال با ایجاد شرایط مناسب برای او فراهم می شود. چیزی که معلولین دوست ندارند ترحم است.

برای فراهم شدن این چند اصل در سال ۲۰۰۲ سازمان ملل متحد کنوانسیون حقوق معلولان را منتشر کرد که ایران هم جزء آن است. اصول منزلت، عزت، کرامت و دسترسی همگانی برای استفاده از خدمات از اصول اصلی آن است.

استفاده همگانی از وسایل مانند این است که از هفت دستگاه اتوبوس یک دستگاه ویژه معلولان شهر باشد. با این که شرایط در شهر اصفهان خوب است ولی با توجه به صحبت های معلولین رضایت بخش نیست. بر همین اساس در سال ۱۳۸۳ قانون جامع حمایت از حقوق معلولان در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و این قانون ابعاد تازه ای به حمایت از معلولان بخشید که نیاز به همت مسئولان برای اجرایی شدن آن وجود دارد.

انتهای پیام/ صدای سلامت