به گزارش اصفهان شرق، از عوامل اصلی خشک شدن رودخانه می‌توان به خط لوله انتقال آب سد به یزد، کرمان، کاشان و قم، برداشت بی‌رویه سالیانه آب در بالادست رودخانه در محدوده سد تا پل کله توسط پمپاژ، انتقال آب به استان های یزد و شهرهای دیگر، استقرار صنایع بزرگ، پالایشگاه، نیروگاه‌ها در کنار رودخانه اشاره کرد. خشکی رودخانه سبب سازِ بیکار شدنِ چندصدهزار ساکنین پایین دست رودخانه شده و به مهاجرت فصلی یا کامل آنها به استان های دیگر و یا شهر اصفهان منجر گشته است.
از سوی دیگر توجه به این نکته مهم است که ایران عضو کنوانسیون بین المللی رامسر است و بر طبق آن حق ندارد قوانینی تصویب کند که بر اثر آن تالاب ها خشک شوند. این در حالی است که برداشت بی‌رویه آب از حوضه آبریز زاینده رود در فلات مرکزی و اختصاص آن به صنایع و مناطق دیگر خلاف تعهد ایران در این کنوانسیون است.
به دنبال خشکسالی های مکرری که این رودخانه دائمی طی دهه گذشته تجربه کرده است، از سوی تشکل‌های زیست‌محیطی استان اصفهان و استان چهارمحال و بختیاری روز ۱۸ مهر ماه در سال ۱۳۸۲ به عنوان «روز نکوداشت زاینده رود» نامگذاری شد. نخستین تجمع و راهپیمایی به این مناسبت در ۱۸ مهر ماه همان سال توسط تشکل‌های زیست‌محیطی استان اصفهان در کنار بستر خشک زاینده رود در شهر اصفهان، که ۴ سال از شروع خشکی‌های بلند مدت آن بر اثر انتقال تمام آب موجود به یزد گذشته بود، انجام شد. مهم‌ترین شعار تجمع مذکور این بود: «زاینده رود را زنده، کامل و همیشه می‌خواهیم».
امسال نیز مقارن با 18 مهر ماه شامگاه گذشته همایش نکوداشت زاینده رود همچون سال های دیگر همت سازمان های مردم نهاد در اتاق بازرگانی اصفهان برگزار شد.
احیای زاینده رود نیازمند حرکتی سریع است
رئیس اتاق بازرگانی اصفهان در این مراسم با بیان اینکه مردم اصفهان از دولت می‌خواهند و انتظار دارند که زاینده رود را از سرچشمه تا تالاب گاوخونی احیا کنیم، تاکید کرد: استانداران اصفهان و چهارمحال و بختیاری ساعت‌ها با یکدیگر در خصوص بحث زاینده رود و مصوبه ۹ ماده‌ای شورای عالی آب جلسه داشته و تفاهم نامه‌ای در این زمینه امضا کردند که خبر بسیار خوبی است.
عبدالوهاب سهل آبادی افزود: نیازمند یک حرکت سریع برای احیای زاینده رود هستیم زیرا زنده بودن اصفهان به جاری زاینده رود است و اگر وضعیت زاینده رود به همین منوال ادامه یابد امکان دارد کلانشهر اصفهان دچار آسیب‌های جدی شود.
وی بیان داشت: البته آنچه بحث پیگیری است توسط استاندار، امام جمعه و رئیس حوزه علمیه اصفهان در حال انجام است و در برنامه ششم نیز دولت باید حتما بودجه‌ قابل توجه برای احیای زاینده رود در نظر گیرد.
رئیس اتاق بازرگانی اصفهان با اشاره به اینکه هرچه بیشتر زمان بگذرد فاجعه بزرگتر می‌شود، گفت: نشاط اصفهان در حال از دست رفتن است، امروز شهری که روزگاری شهر دانشمندان و ادیبانی بوده که مدام سر ذوق می‌آمدند روحیه خود را از دست داده است.
برخی به دنبال تنش برای زاینده رود هستند
نایب رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی اصفهان نیز با اشاره به اینکه بر اساس الگوی فعالیت نجات دریاچه ارومیه طرح نجات زاینده رود در اتاق بازرگانی اصفهان با حضور استانداری اصفهان، دانشگاه صنعتی اصفهان، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اتاق بازرگانی، آبفا و آب منطقه‌ای و اصناف و دانشکده محیط زیست دانشگاه اصفهان بررسی شده است، گفت: در کارگروه ملی زاینده رود پیگیری مصوبه 9 ماده‌ای شورای عالی آب در دستور کار قرار می‌گیرد و برای نجات زاینده رود به عنوان تنها رودخانه مرکزی کشور راهکارها ارایه می‌شود، این کارگروه به ریاست عیسی کلانتری خواهد بود تا بتواند الگوی دریاچه ارومیه را نیز در خصوص زاینده رود پیاده کند.
به گفته وی، جلوگیری از بارگذاری مجدد و جدید، تخصیص تمام حق آبه‌ها، ابطال مجوزهایی که تاریخ آنها پایان یافته، اعمال مدیریت مصرف بهینه (صنعت، شرب و کشاوری)، پیگیری اجرای طرح‌های بین حوضه‌ای از جمله بهشت آباد و تونل سوم کوهرنگ، برنامه ریزی برای تشکیل شورای حفاظت آب یا تعیین میزان حق آبه‌ها، پیگیری طرح‌های توسعه‌ای و استحصال آب و بررسی چشم انداز 20 ،30 و 40 ساله در سازمان برنامه و بودجه استان از جمله راهکارهایی است که باید برای احیای زاینده رود به کار گرفته شود.
وی همچنین انتقاد کرد: متاسفانه افراد خاصی در برخی استان‌ها تلاش دارند تا در جریان احیای زاینده رود تنش ایجاد ‌کنند در حالیکه باید تلاش کرد روابط مستحکم‌تر شود.
بزرگی به تشکیل گروه خلاق حل مسئله اشاره کرد و گفت: در این گروه می‌خواهیم از طرح‌های خلاقانه برای کمک به احیای زاینده رود استفاده کنیم، در این گروه همه می‌توانند کمک کنند و حتی کارشناسان استان‌های مجاور هم می‌توانند طرح‌های خلاقانه خود را ارایه دهند.
مشکلات زاینده رود ناشی از سوء مدیریت است
نماینده مردم اصفهان در مجلس نیز، با اعتقاد بر اینکه آنچه تاکنون برای زاینده رود پیش آمده سوء مدیریت است و این سوء مدیریت متوجه کسانی است که ادعای مدیریت آب کشور را دارند و امروز نتوانسته‌اند کاری کنند، تاکید کرد: مسئله آب امروز فقط مربوط به مردم اصفهان و کشاورزان این شهر نیست و خوشبختانه بسیاری از مسئولان امروز متوجه این مشکل شده‌اند و پس از آن هشت سال امروز دولت بهترین ابزار یعنی مصوبه شورای عالی آب را در اختیار ما قرار داده است.
حیدرعلی عابدی با اشاره به اینکه طبق این مصوبه تونل اول و آب طبیعی متعلق به کشاورزان است و حد و مرز افراد در این مصوبه مشخص است، گفت: آنچه وزارت نیرو می‌تواند به عنوان صاحب آب زاینده رود از آن استفاده کند تنها آوردهای این وزاتخانه است، اما امروز متاسفانه بهشت آباد بین جنگ‌های زرگری گیر کرده و تونل سوم کامل نشده است.
وی افزود: در بهترین حالت در هر سال 350 میلیون متر مکعب آب، آورد وزارت نیرو است و این وزارتخانه این میزان آب را به هرکجا که می‌خواهد می‌تواند بفرستد، اما امروز وزارتخانه سه برابر این میزان را تخصیص می‌دهد، همین موضوع باعث شده که از ذخیره سد زاینده رود برداشت شود و این یعنی حق و حقوق مردم اصفهان ضایع شده است.
وی تاکید کرد: برای اجرای مصوبات 9 ماده‌ای شورای عالی آب باید نیرویی از مردم تشکیل شود و بر تخصیص آب طبق مصوبه اقدام کند، چون مسئولان نشان دادند که در این زمینه درست عمل نمی‌کنند و دخل و تصرف در آن صورت می‌پذیرد.
وقوع اتفاقات ناگوار ناشی از ریزگردهای سمی تالاب گاوخونی
به گفته وی، تالاب گاوخونی نباید خشک شود چون سال‌ها فاضلاب به این تالاب می‌رفته و رسوب کرده است که این رسوبات سمی اگر تبدیل به ریزگرد شود، سلامتی مردم را به خطر می‌اندازد. اگر این رسوبات از کف گاوخونی بلند شد مردم یزد، تهران، قم، چهارمحال و اصفهان باید منتظر اتفاقات ناگوار باشند، این ریزگردها دیگر عراقی نیست.
عابدی گفت: ما مشکلی نداریم که می‌گویند در چشمه لنگان از بودجه‌های دولتی هزینه شده و آن را به وزارت نیرو داده‌اند، ما مصوبات شورای عالی آب را قبول داریم، پس انتظار داریم که همه طبق آن عمل کنند و حداقل به آن امضاها احترام بگذارند.
به گفته وی، مدیریت آب کار سخت و پیچیده‌ای است و بعید می دانم وزارت نیرو از عهده این کار بر بیاید پس ما سازمانی احتیاج داریم که با جمع آوری متخصصان آب و زمین شناسی در مورد مسائل مدیریت آب نظر بدهند و اقدامات عملی ارائه کند.
تدوین برنامه جامع مدیریت زیست بومی تالاب گاوخونی به زودی
مدیرکل محیط زیست استان اصفهان نیز در این همایش با تاکید بر اینکه برنامه جامع مدیریت زیست بومی تالاب گاوخونی به زودی در چهارمین کارگاه بررسی حوضه زاینده رود تدوین و به اجرا گذاشته خواهد شد، گفت: مشکل تلاب گاوخونی زمانی حل و فصل خواهد شد که تمامی مسئولان ذی ربط از جمله استانداری، محیط زیست، آب منطقه‌ای، آبفا، اتاق بازرگانی، صنعتگران، کشاورزان بر سر میز مذاکره بنشینند و با ارائه راهکارهای عملی و اجرای آن این مشکل را حل و فصل کنند.
حمید ظهرابی با بیان اینکه تاکنون سه کارگاه در حوضه زاینده رود برگزار شده است، افزود: در چهارمین کارگاه حوضه زاینده رود، برنامه جامع مدیریت زیست بومی تالاب بین‌المللی گاوخونی تدوین خواهد شد که با حضور نمایندگان مردمی و دولتی در استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان تشکیل و مراحل تصویب استانی و کشوری این برنامه با مشارکت بخش‌های مختلف جامعه عملیاتی می‌شود.
وی با اشاره به طرح‌هایی که از سال ۲۰۰۵ میلادی برای احیای تالاب‌ها اجرایی شد و ایران نیز در آن‌ها شرکت داشت، گفت: متاسفانه اصفهان در آن سال‌ها در تدوین برنامه‌های جامع شرکت نکرده و روشن نشد که چرا چنین مهمی رخ نداد، اما طراحی برنامه مدیریتی زیست بومی تالاب گاوخونی تهیه شد و در نیمه‌های سال ۹۴ همه ذی نفعان در تهیه برنامه برای احیای تالاب شرکت کردند و تدوین همزمان، بهره‌برداری و حفاظت از زاینده رود در دستور کار قرار گرفت.

صحبت ها و گلایه های مسئولان اصفهان در خصوص زاینده رود همگی حمایت از حال بد این رودخانه دارد که باید هر چه سریعتر چاره ای برای آن اندیشید چرا که عواقب بحران خشکی این رودخانه دائمی نه تنها به چشم اصفهانی ها بلکه به چشم کل کشور خواهد رسید. آنچه امروز مهم است احیای زاینده رود نیازمند عزمی ملی و همگانی است.

انتهای پیام/ایمنا