به گزارش اصفهان شرق؛ در مکاتب مختلف دینی، فکری و اندیشه ای، به ویژه در موضوعات و روش های تربیتی، موضوع الگو و انتخاب الگو یکی از مهم ترین مباحثی است که مورد گفتگو قرار گرفته است.

اهمیت و میزان اثرگذاری الگو در روش تربیتی فرد به نحوی است که گاه از نوع انتخاب الگوی هر فردی می توان مسیر آینده وی را پیش بینی کرد. انتخاب یک الگوی مناسب بر اساس معیارها و ملاک های درست سبب می شود که مسیر حرکت و سیره و روش زندگی فرد در راه و مسیر درستی قرار گیرد؛ ضمن آنکه انتخاب نادرست الگو نیز می تواند آینده نامناسبی را پیش روی فرد قرار دهد. انسان با انتخاب الگو یا سرمشق، به تقلید رفتار او می پردازد.

اهمیت و فراگیری موضوع الگو در زندگی افراد به شکلی است که می توان ادعا کرد که همه انسان ها ـ چه به شکل مستقیم و چه به شکل غیر مستقیم ـ در زندگی فردی و اجتماعی خود الگویی داشته و دارند. از همین فراگیری می توان نتیجه گرفت که انتخاب الگو خود موضوع و امری فطری است.

«هیچ یک از افراد و هیچ گروهی از جوامع انسانی در دنیا بدون الگو و سرمشق زندگی نمی‎کنند. آنها که گمان دارند مستقلند و الگو ندارند، خود نمی‎دانند که ناخودآگاه الگوی زندگی را انتخاب کرده‎اند. بی تردید انسان در زندگی جمعی اثرپذیر و احیاناً اثرگذار است و همه برای خود الگو دارند. در یک خانواده، پدر یا مادر الگوست و در مدرسه، معلم و مدیر و در دانشگاه، استاد ممتاز و در میان ورزشکاران، قهرمانان و در میان هنردوستان، هنرمند محبوب و نمونه و در میان شهروندان، افراد سرشناس و در میان گروههای سیاسی، لیدرها رهبران احزاب و در میان رجال سیاسی، رییس جمهور و صاحبان قدرت و در بین مسجدی‎ها و نمازگزاران، امام جماعت و در میان حزب اللهی‎ها، مقام رهبری و در میان شیعیان، امیرالمؤمنین علیه السلام به عنوان اسوه و الگو پذیرفته شده‎اند و هیچ کس بدون الگو حرکت نمی‎کند.»(۱)

در آموزه های دینی و قرآنی نیز موضوع انتخاب درست الگو مورد دقت و تاکید قرار گرفته و در منابع مختلف و به مناسبت های گوناگون مصادیق مشخص و روشنی به عنوان الگو معرفی شده اند.

در قرآن کریم، خداوند متعال سه بار از کلمه اسوه به معنای الگو و مقتدا استفاده کرده و ضمن تاکید بر اهمیت انتخاب الگو، مصادیقی را نیز به عنوان الگو معرفی کرده است.

قرآن کریم در سوره مبارکه احزاب، پیامبر عظیم الشأن اسلام را به عنوان الگو و اسوه معرفی می نماید: «لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِ اللَّهِ أُسوَهٌ حَسَنَهٌ لِمَن کانَ یَرجُو اللَّهَ وَالیَومَ الآخِرَ وَذَکَرَ اللَّهَ کَثیرًا»(۲) و در جایی دیگر از حضرت ابراهیم (علیه السلام) و کسانی که او را همراهی می کنند به عنوان سرمشق و الگویی حسنه و مناسب یاد می کند.(۳)

وجود نازنین امام عصر (علیه السلام) در توقیعى به خط مبارک خود که به واسطه یکی از نواب خاص ایشان منتشر شده است، بعد از دعا براى عافیت شیعیان از ضلالت و فتنه ها و درخواست روح یقین و عاقبت به خیرى آنها و تذکر به امورى چند مى فرمایند: «و فِی ابْنَهَ رَسُول الله(ص) لی أُسْوَهُ حَسَنَهً؛ دختر پیامبر خدا(ص) برای من الگویی نیکو و حسنه است.»(۴)

این روایت شیرین امام زمان (عج) ضمن آنکه خود تأکیدی دوباره بر لزوم انتخاب الگو و سرمشق مناسب در زندگی است؛ به معرفی الگویی نمونه و بی همتا می پردازد؛ الگوی بی همتایی که وجود نازنین امام زمان (عج) به عنوان ذخیره الهی سیره و روش ایشان را الگو و سرمشق خود قرار داده اند.

وقتی که سیره و روش زندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) الگویی حسنه و نیکو برای امام عصر (علیه السلام) است؛ قطعا باید بخش های مختلف این سبک و سیره زندگی در قسمت های گوناگون جامعه ما الگو قرار گرفته و در آن جاری و ساری باشد و نه تنها زنان جامعه ما، که مردان جامعه نیز از سیره و روش ایشان درس گرفته و آن را در زندگی خود به کار گیرند.

یکی از علمای معاصر در این باره می نویسد: «ایشان نه تنها الگویی برای زنان بلکه الگویی برای مردان نیز می باشد و چه بسا که در مرحله اول الگویی برای مردان و در مرحله دوم الگویی برای زنان باشد. … نمی توان آن حضرت را فقط الگویی برای بانوان به شمار آورد زیرا ایشان بخشی از نور الهی می باشد و زن و مرد باید به طور مساوی از خلق و خو و سیره آن حضرت الگو برداری کنند.»(۵)

اما به راستی الگویِ امام زمان (عج) تا چه میزان الگویِ جامعه امروز ماست؟ روش و سیره و سبک زندگی ویژه حضرت زهرا (سلام الله علیها) تا چه میزان در جامعه ما ساری و جاری است؟ آموزه های اخلاقی و رفتاری و حتی آموزه های اعتقادی ایشان تا چه میزان معرفی شده و مردم ما با این آموزه ها چه مقدار آشنا هستند؟

سبک ویژه همسرداری ایشان، شیوه تربیت فرزند، روابط اجتماعی و سلوک عمومی ایشان، شیوه ویژه رفتاری ایشان در قبال والدین علی الخصوص پدر بزرگوارشان، ولایت مداری حضرت، یاوری و همراهی و نیز تبعیت از ولایت، عبادت و بندگی حضرت زهرا (سلام الله علیها) و موضوعات فراوان دیگری که در بخش های مختلف زندگی ایشان به وضوح دیده می شود، تا چه میزان در جامعه معرفی و شناخته شده است؟

پاسخ بسیاری از این سوالات، پاسخ خوبی نیست؟ آموزه های فاطمی در جامعه شیعی ما آنچنان که باید و شاید ترویج نشده و شناخته شده نیست و آحاد جامعه ما به خصوص نسل جوان، نسبت به سبک و سیره زندگی ایشان اشنایی چندانی نداشته و ندارند و البته این موضوع، اصلا شایسته جامعه ما نیست.

سبک زندگی فاطمی در جامعه منتظر و مهدی باور، سبک غالب زندگی است و آنچه که این روزها در جامعه مدعی انتظار ما جاری است، شایسته و در خور یک جامعه شیعی نبوده و نیست.

معرفی و تبئین سبک زندگی فاطمه و بازآفرینی هنری و همه فهم این سبک زندگی آن هم با توجه به ویژگی های دریافتی مخاطب در سنین و قشرهای مختلف، موضوع مهم و اولویت داری است که باید در سر لیست برنامه های اجرایی متولیان و رسانه ها قرار گیرد تا شاید در سالهای دیگر بتوان پاسخ درخوری به این سوال داد که آیا الگوی امام زمان (عج)، الگوی جامعه ما هم هست؟

پی نوشت:

۱ـ بخشی از درس اخلاق مرحوم آیت الله مهدوی کنی (ره) در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه امام صادق (علیه السلام).

۲ـ سوره مبارکه احزاب، آیه ۲۱٫

۳ـ قَد کانَت لَکُم أُسوَهٌ حَسَنَهٌ فی إِبراهیمَ وَالَّذینَ مَعَهُ … سوره مبارکه ممتحنه، آیه ۴.

۴ـ الغیبه، طوسى، ص ۲۸۶، ح ۲۴۵٫

۵ـ فاطمه زهرا علیها سلام تجلیگاه رسالت الهی، محمد تقی مدرسی، مترجم قزوینی حائری، ص ۳۱و ۳۲٫

بولتن نیوز