یادداشت اختصاصی اصفهان شرق

یوسف روزبهانی- کارشناس مسائل سیاسی
بررسی توافق ژنو 3نشان می دهد که این توافق دارای محاسن و معایب یا فرصت ها و چالش هایی است.

اگر چه ممکن است محاسن ومعایب آن متواضن نباشد لیکن به طور کلی نمیتوان توافق 3را با قرار داد ترکمنچای مقایسه کرد، زیرا:

1- این توافق، ابتدایی است و هنوز تبدیل به یک قرار داد نشده است.

2- برنامه غنی سازی مطلقا در این توافق نفی نشده است.

3- برنامه غنی سازی 5 درصد با تعداد موجود سانتریفیوژها و تحقیقات و توسعه در زمینه غنی سازی همچنان ادامه می یابد.

4- هنوز جای چانه زنی و ایستادگی برای تبدیل کردن چالش ها به فرصت ها و جلوگیری از زیاده خواهی ها وجود دارد.

5- رهبر معظم انقلاب گام اولیه را به عنوان یک موفقیت پذیرفتند و از آن به عنوان پایه ای برای اقدام های هوشمندانه یاد کردند.

6- حداقل میتوان از منظرهدف شناسی گفت که توافقات از نظر امریکا و غرب از پیشرفت هسته ای ایران جلوگیری کرده و در برخی موارد ویژه مانند ذخیره مواد 20 درصدی نوعی عقب گرد داشته است.

در حالی که از نظرتیم هسته ای ایران نیز برنامه غنی سازی برای اولین بار به صورت یک سند مکتوب مورد تایید قدرت های جهانی قرار گرفته و از تحریم های جدید جلوگیری خواهد شد و در برخی از موارد هم تحریم ها برداشته میشود.

از سوی دیگر این توافق آن گونه که برخی از آن به عنوان پیروزی قرن و فتح الفتوح یاد می کنند، به نظرمی رسد جاه افراط رفته اند، زیرا:

1- در مقایسه معایب و محاسن این نتیجه حاصل میشود که کفه توافق ژنو3 بیشتر به معایب تمایل دارد و به لحاظ ارزش راهبردی آنچه که داده شد با آنچه که گرفته شد متفاوت است.

2- برخی از بندهای ژنو3 و محدودیت هایی که برای برنامه غنی سازی ایجاد کرده است، چشم انداز آینده حق غنی سازی ایران را مبهم می کند، یعنی به راحتی جای بهانه گیری و تفسیر به رای را برای طرف غربی و امریکا باز می گذارد.

3- وجود مفاهیم تفسیر بردار و بویژه ابتنای غنی سازی به تعریف مشترک، بسترهای چالشی  زیادی را بین 1+5 با ایران در آینده ایجاد خواهد کرد.

چنانچه یکی از اعضای تیم هسته ای اظهار داشت که چالش عمده ما با 1+5 درآینده بر سر تعریف مشترک یک برنامه غنی سازی است به طوری که دو طرف آن رابپذیرند.

براین اساس طرف غربی می تواند سخت گیرانه ترین تفسیر ممکن ازمتن را روی میز بگذارد وعدم اجرای آن از سوی ایران را به معنی نقض توافق تفسیرکند.

4- ذکر عبارت (پرداختن به قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل) از جمله مسائلی است که می تواند برای ایران چالش ساز باشد.

5- راه برای زیاده خواهی احتمالی گروه غربی و امریکا بسار باز است.

شاید ازهمین رو رهبر معظم انقلاب در پاسخ به نامه رییس جمهوری فرمودند که ایستادگی در برابر زیاده خواهی هاهمواره باید شاخص خط مستقیم حرکت مسئولان این بخش باشد.

بنابراین، باتوجه به دلایل فوق نمی توان دو دیدگاه موصوف را مورد تایید قرار داد. انصاف این است که محاسن و معایب این توافق را با توجه به شرایط محیطی ومبتنی بر خطوط قرمز تعیین شده ازسوی رهبر معظم انقلاب مورد سنجش قرار داد و در عین حال، باید مراقب مدیریت افکار عمومی از سوی دشمن بود که از جمله تاکتیک های آن شرطی سازی اقتصادی مردم  و افزایش دادن امتیازات به سبد خود و یا دوقطبی سازی موافقان و مخالفان مذاکره و توافق است.