اصفهان شرق/ مهدی نجفی

در وهلۀ نخست باید گفت مقام معظم رهبری با تأکید بر امکان تحقق اقتصاد مقاومتی مسئولیت خطیر دولتمردان را در دوسال باقی مانده از فعالیت این دولت گوشزد نمودند، زیرا سایۀ سنگین «ما نمی توانیم» در برخی از رویکردها و مواضع دولت محترم به وضوح  قابل مشاهده است، به نحوی که رهبر معظم انقلاب در فرازهای دیگر نیز به صراحت دولت را از نگاه وابسته محور به مذاکرات به بهانۀ اجرای طرح های اقتصادی و پیشرفت جامعه برحذر داشتند و فرمودند: «کلید حلّ مشکلات اقتصادی در لوزان و ژنو و نیویورک نیست؛ در داخل کشور است»[1].

لذا مقام معظم رهبری در دیدار اخیر نیز با تأکید بر درون زایی بودن[2] اقتصاد مقاومتی نگاه همۀ مسئولان نظام را از میز مذاکره به سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی و ظرفیت های درونی نظام و نیرونی انسانی توانمند در داخل کشور معطوف ساختند.

سیاست هایی که شامل مولّفه هایی همچون«تکیۀ بر مردم(مردم گرائی)،محوریت دانش(اقتصاد دانش بنیان)،کاهش وابستگی به نفت(فعالیت های اقتصادی درآمدزای جایگزین نفت)، مدیریت مصرف(پرهیز از اسراف)،برنامه محوری،توانمند سازی نیروی انسانی، تنوع بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها به ویژه کشورهای منطقه، تنوع بخشی پیوندهای اقتصادی با کشورها به ویژه کشورهای منطقه، افزایش قدرت ضریب مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصاد، استفاده از دیپلماسی اقتصادی در جهت حمایت از هدف های اقتصادی، حذف دستگاه های موازی و مقابله با موازی کاری، تقویت فرهنگ جهادی در ایجاد ارزش افزوده، تولید ثروت بهره وری کارآفرینی سرمایه گذاری، تبیین ابعاد اقتصاد مقاومتی و گفتمان سازی، مدیریت بحران، تداوم در امور مرتبط با فعالیت های اقتصادی، حرکت در راستای عدالت اجتماعی، مردم محوری، فساد ستیزی و شفاف سازی»[3]…است که مسئولان باید برای تحقق آن تلاش نمایند.

با تأمل در سیاست های اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده توسط مقام معظم رهبری می توان دریافت  مصادیق ذکر شده در سیاست های ابلاغ شده  با مدیریت جهادی و اتّکای فراوان بر ظرفیت های داخلی میسّر است و رفع تحریم ها تنها می تواند بخش اندکی  از مسیر تسهیل تحقق اقتصاد مقاومتی را فراهم نماید .

بنابراین  فرمایشات مقام معظم رهبری که فرمودند:«من قاطعاً عرض میکنم این الگو یک الگوی ممکن در کشور ما است؛ الگوی اقتصاد مقاومتی کاملاً امکان‌پذیر در شرایط کنونی کشور است[4]» ناظر به شاخصه های مذکور می باشد شاخصه هایی که صرفاً با توان ملت ایران در داخل نظام به منصۀ ظهور می رسد، با این اوصاف قضاوت رویکرد دولت در گره زدن رشد و پیشرقت اقتصادی به میز مذاکرات هسته ای را به مردم واگذار می کنیم.

اقتصاد لیبرالی؛ چالش جدی در ساختار اقتصادی کشور

هم چنین از دیگر نکات مهم و کلیدی در بیانات مهم مقام معظم رهبری می توان به اذعان رهبری معظم به ناکارآمدی سیستم اقتصادی غربی در متن برنامه های اقتصادی جهان و ایران  اشاره نمود، ایشان فرمودند:« اقتصاد مقاومتی در مقابل مدل قدیمی دیکته‌شده‌ی از سوی قدرتها برای کشورهای به اصطلاح در حال توسعه یا به اصطلاح جهان سوّم است[5]».

بدیهی است اشاره معظم له به مکتب اقتصادی لیبرالی است  که به اقتصاد آدام اسمیت نیز مشهور است.که در نظام اسلامی و دردوران دولت سازندگی(کارگزاران) به عنوان اقتصاد غالب در کشور اجرائی گردید که تاکنون به عنوان اقتصاد غالب در جهان شناخته می شود، در مکتب اقتصادی آدام اسمیت سود محوری به عنوان اصل انکار ناپذیر مطرح است ، در نظام بازار آزاد فعالیت اقتصادی مبتنی بر سود تعریف می گردد که افزایش سرمایه را به همراه دارد که باید به هر قیمتی به این هدف دست یافت.

بنابراین باید به این حقیقت تلخ اعتراف نمود که مکاتب اقتصادی غیر بومی تبعات بسیار خطرناکی برای جامعه به همراه داشته است ،که کاهش شدید جمعیت در سال های اخیر،فروپاشی خانواده ها در جامعۀ اسلامی،افزایش آمار طلاق به نسبت آمار ازدواج و افزایش فساد و فحشاء در کشور، وجود بسیاری از بحران های اقتصادی در کشور معمول این مکاتب غیر بومی است،در عین حال نیز به علت آلودگی در منشأ متد های آموزشی کشور و الگو گیری بدون عقلانیت از مکاتب غربی و کاهش تئوری های اقتصاد اسلامی در کشور و عدم ارادۀ جدی دولتمردان در اجرای اقتصاد مقاومتی شاهد افزایش تأثیرات تحریم ها بر نظام اسلامی می باشیم.

متأسفانه ساختارهای مالی و پولی کشور در سیطرۀ سیستم اقتصادی لیبرالی دست و پا می زند و تحقق اقتصاد مقاومتی می تواند در نابودی این مکتب اتصادی ظالمانه نقش به سزایی ایفا نماید.

لیکن علیرغم آسیب ها و چالش های مختلف منبعث از  اقتصاد لیبرالی در اقتصاد کشور و ناکارآمدی دولت های مختلف در مقابله با آن به گونه ای است که اجرای سیاست های اقتصاد مقاومتی در کشور به تعبیر مقام معظم رهبری  معطل «عزم راسخ[6]» است، که متاسفانه اراده ای محکم برای اجرای سیاست های ابلاغی اقتصاد مقاومتی مشاهده نمی شود بلکه در این مقوله شعار «ما نمی توانیم» از سوی برخی مسئولان بسیار تأمل برانگیز است، لذا تأکیدات مکرّر مقام معظم رهبری در این مسأله اتمام حجتی است برای برخی مسئولان و جریانات خاص سیاسی که دائماً بر طبل ما نمی توانیم می کوبند و به انحاء مختلف اجرای این طرح را با مذاکرات هسته ای و مسألۀ تحریم گره زده اجرای سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری را با کندی بی سابقه مواجه ساخته اند.

تحقق الگوی توسعه ؛حربۀ غرب گرایان برای نفی اسلام

از مهمترین نکات مطرح شده در بیانات مقام معظم رهبری می توان به وجود تفکرات غرب گرایانه در ذهن و جان برخی مسئولان و دست اندرکاران نظام اشاره نمود، لذا در این زمینه فرمودند:«یکی از چالشها این است که کسی تصوّر کند که ما اگر از مبانی اعتقادی خود، مبانی اعتقادی نظام جمهوری اسلامی دست برداریم، راه‌ها باز خواهد شد و دروازه‌های بسته گشوده خواهد شد که این خطای بسیار بزرگ و اساسی است[7]»

بدیهی است منشأ این نوع تفکر خطرناک را باید در غرب گرایانی همچون میرزا ملکم خان و حسن تقی زاده جستجو نمود که در راستای تحقق الگوی توسعه کمر به نابودی ارزش های دینی و اسلامی  بستند؛ به عنوان نمونه نسخه ای که حسن تقی زاده برای الگوی توسعه کشور می‌پیچد؛ این است که «وظیفه‌ی اول همه وطن پرستان ایران، قبول و ترویج تمدن اروپا بلاشرط و قید و تسلیم مطلق شدن به اروپا و اخذ آداب وعادات و کلاً اوضاع فرنگستان است … ایران باید ظاهراً ًو باطناً و جسماً و روحا ًفرنگی مآب شود»[8] که  نتیجه این تفکر خطرناک در نهایت انحراف انقلاب مشروطه و به دار آویخته شدن شهید آیت الله شیخ فضل الله نوری را به همراه داشت.

لذا هشدار مقام معظم رهبری در این زمینه باید به عنوان فصل الخطاب مورد توجه همۀ مسئولان قرار گیرد به نحوی که دفاع واقعی از آرمان ها و ارزشهای اعتقادی اسلام ناب محمدی و مکتب حضرت روح الله به عنوان منشور بنیادین نظام اسلامی در رشد و پیشرفت فراگیر مورد توجه قرار گیرد، تا برخی اقدامات و  نظریه پردازی های ذلّت محور و ضد دینی از ارکان فکری برخی دست اندرکاران نظام رخت بر بندد. زیرا« مباحث لفظی و محفلی و روشنفکری کار را پیش نمیبرد؛ حرکت و اقدام لازم است[9]».

صیانت از دستاوردهای هسته ای با تأکید بر همگرایی ملی

از جمله نکات مهم مطرح شده در بیانات مقام معظم رهبری  می توان به فرمایشات کلیدی ایشان درموضوع مذاکرات هسته ای اشاره نمود که با اتمام حجت هسته ای و نیز تمجید از تیم مذاکره کننده کشورمان همراه گردید.

ایشان در فرازی مهم شاه کلید خطوط قرمز نظام را درتوافق هسته ای اینگونه بیان کردند:« بنده تصریح میکنم، تحریمهای اقتصادی و مالی و بانکی، چه آنچه به شورای امنیّت ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به کنگره‌ی آمریکا ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به دولت آمریکا ارتباط پیدا میکند، همه باید فوراً در هنگام امضای موافقت‌نامه لغو بشود؛ بقیّه‌ی تحریمها هم در فاصله‌های معقول [لغو بشود].[10]»

هم چنین لغو یکجانبۀ و بی قید و شرط تحریم ها، مخالفت با مشروط بودن لغو تحریم ها به گزارش آژانس انرژی اتمی مبنی بر حصول اطمینان از صلح آمیز بودن برنامه هسته ی ایران، مخالفت با بازرسی های غیر متعارف و نفی پرس و جوی از اشخاص و مخالفت با بازرسی از مراکز نظامی و عدم پذیرش زمان بندی های مدت دار[11] از جمله خطوط قرمز نظام اسلامی است که در بیانات مقام معظم رهبری برای مسئولان مورد تأکید مجدد قرار گرفت.

بدیهی است ترسیم این مصادیق در مذاکرات هسته ای خودحاکی از عمق درایت و ژرف نگری رهبر معظم انقلاب در صیانت از دستاوردهای هسته ای نظام اسلامی برای حصول توافق خوب است.

بنابراین تأکید بی شائبه بر حفظ ظرفیت های بی نظیر هسته ای و تأکید مجدد بر خطوط قرمز و تصریح بر بازگشت ناپذیری و عدم برگشت به عقب و در عین حال تأکید بر تعامل عزّتمندانه با قدرت های غربی بیانگر این واقعیت مهم و کلیدی است که رهبری به بهترین نحو  ممکن روش شناسی  تجمیع آرمان ها و اصول و اهداف انقلاب اسلامی را با واقعیات پیش روی کشور در مقولۀ تحریم، برای مسئولان ترسیم نموده اند. لذا مطالبۀ ملت مسلمان ایران از «تیم مذاکره کنندۀ غیور و شجاع و متدیّن[12]» این است که فرزندان امین ملت با قاطعیّت بر خطوط قرمز نظام اسلامی پافشاری نمایند و در عین حال همۀ تلاش خود را برای حصول توافق خوب به کار بندد زیرا تنها در این در این وضعیت می توان به توافق عزتمندانه و استمرار اقتدار نظام اسلامی در عرصه های بین المللی به ویژه در میان مستضعفان جهان دست یافت.

انتقادسازنده؛شاخصۀ تقویت تیم مذاکره کننده هسته ای

گفتنی است راهبرد مقام معظم رهبری به خوبی بیانگر نگاه دقیق معظم له در همگرایی رزو افزون ملت و دولت در مذاکرات هسته ای است  که یکی از شاخصه های آن در انتقادات سازنده و اجتناب از برخی مباحث حاشیه ای و فرعی در موضعات هسته ای است  که می تواند علاوه بر ترمیم بری نقائص قدرت چانه زنی تیم مذاکره کننده ایرانی را ارتقاء بخشد، لذا همانگونه که رهبر معظم انقلاب در این باره فرمودند؛« انتقاد لازم است و کمک‌کننده است»[13] لیکن باید  این مسأله را به عنوان راهبرد کلیدی مورد نظر قرار داد که طرح انتفادات باید به گونه ای مطرح گردد که در نهایت موجبات تقویت تیم مذاکره کننده هسته ای در کارزار میز مذاکره را منجر گردد که حقاً و انصافاً در ماههای اخیر بسیاری از نظرات کارشناسانۀ منتقدین مذاکرات  حول آن محور استوار گشته است، که نمونۀ این همگرایی را می توان در رویکرد مجلس محترم و راهبرد منتقدین در برخی برنامه های رسانۀ ملی تحت عنوان مناظره هایی در موضوعات هسته ای مشاهده نمود.

با این تفاسیر ملت ایران برخی انتقادات سطحی و قهرآمیز با مذاکرات هسته ای را بر نمی تابد همانگونه که مواجهۀ قهری وسیاسی برخی دولتمردان و نگاه غصب آلود برخی مسئولان به انتقادات سازندۀ برخی منتقدین را نیز مورد پذیرش قرار نمی دهد و آن را به عنوان دو لبۀ قیجی در تقطیع کارآمدی تیم مذاکره کننده در دفاع از دستاوردهای هسته ای و تصعیف اقتدار نظام اسلامی محسوب می کند، از این رو همگرایی دوسویۀ منتقدین با دولت و تیم مذاکرۀ کنندۀ کشورمان می تواند موجبات تسریع درحصول توافق خوب را بر مبنای منویات مقام معظم رهبری فراهم سازد.

منبع:

[1] http://www.leader.ir

[2] ۱۳۹۴/۰۴/۰۲بیانات در دیدار مسئولان نظام

[3]  سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی29/11/1392

[4] بیانات در دیدار مسئولان نظام۱۳۹۴/۰۴/۰۲

[5] همان

[6] همان

[7] همان

[8] گفتمان سوخته؛ جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، 1389

[9] همان

[10] همان

[11] همان

[12] همان

[13] همان