اصفهان شرق- احمد صادقی

بعضی از مواقع با مشاهده ی برخی فعالیت ها به سبک قدیم به فکر چاره در جهت به روز رسانی تجهیزات در آن محل می شویم،  امّا دریغ از آنکه برخی از شیوه های گذشته و اجدادی ما، خود از تغییر هراسان است. اگر بخواهیم مثالی واضح در مورد این موضوع به ظاهر ساده بزنیم می توان به دیوار های خشتی کوچه پس کوچه های شهر نظری افکنیم.

نگاهمان به منطقه ای خیره شد که هنوز پایبند به برخی رفتار ها و اعمال گذشتگان در حفظ محیط زندگیست. جرقویه علیا منطقه ای با وسعت کویری خود به خوبی مصداق این امر می باشد.

عایق بندی به سبک قدیم

يكي از عوامل استفاده از خشت و كاهگل در ساخت بنا هاي مسكوني قديم منطقه جرقويه عليا، تناسب آن با شرايط اقليمي است. از آنجايي كه منطقه جرقويه عليا در كوير قرار دارد و ميزان بارندگي فصول باراني اين منطقه چشم گير نيست، تا ثير بارندگي بر مصالح و بناها ناچيز است به نحوي كه هر 5 الي 10 سال يكبار پشت بام هاي منازل را با كاهگل جديد در برابرآب باران و برف عايق بندي مي كنند و همچنين در هنگام ساخت بناها براي استحكام، ضخامت ديواها و سقف ها را زياد مي گيرند كه اين ضخامت باعث تعديل دما داخل اتاق شده و در تابستان بعلت تابش زياد خورشيد در منطقه كويرمانع نفوذ گرما و زود گرم شدن اتاق ها و در زمستان مانع خروج گرما از داخل اتاق به بيرون مي شود و اين كار صرفه جويي اقتصادي خوبی را در بر دارد.

در منطقه جرقويه عليا هنوز مردمان سنت قديمي کاهگل پشت بام منازل را كه هر ساله در اواخر مهرماه تا اواسط ابان ماه انجام می دهند، فراموش نکرده اند.

اين كار كه به صورت دسته جمعي و مشاركت و كمك همسايگان و دوستان جوان  در روز هاي تعطيل  انجام مي شود، (تا بتوانند همه در اين كار مشاركتي شركت كنند)
ما نيز به منزلي كه افراد  در حال كاهگل كردن پشت بام بودند، رفتيم و با آنها گفتگويي داشتيم و تصاويري از این گفتگوی خودمانی تهيه كرديم .

مراحل كار به صورت مختصر :

ابتدا خاك رس را با كاه مخلوط مي كنند (خاك رس خاصيت چسبندگي زياد دارد و كاه نيز براي جلوگيري از ترك خوردن گل رس به کار برده مي شود و هم چنين كاه به عنوان يك عايق نيز عمل مي كند ) بعد بر روي ان آب ميريزند. روزي چند بار و تا دوتا سه روز اين كار ادامه دارد تا خاك رس خوب خيس بخورد . يك روز قبل از كار كردن كاهگل ها را بهم زده تا بطور يكنواخت مخلوط شود ( امروزه با تراكتور اين كار انجام مي شود )

اين كار با هزينه كمتر از ايزوگام و دوام بيشتر در منطقه كويري ما جواب خوبي داده است .اميد است كه مردم به خوبي از تجربيات  اجداد مان استفاده كنند.