اصفهان شرق- مهدی نجفی طلبه سطح خارج حوزه علمیه قم
روز نهم ذی الحجه یعنی روز عرفه را باید به عنوان عید همۀ مومنان نامید زیرا در این روز خداوند تبارک و تعالی بندگان خود را به عبادت و اطاعت خداوند فرا خوانده و سفره ی جود و احسان خود را برای بندگان خود گسترانده است،شیطان در این روز خوار و حقیر و خشمناک است،ازروایات و احادیث و دعای این روز بر می آید که خداوند متعال در روز عرفه به بندگان خود عنایات ویژه ای منظور کرده است لذا باید حق دعای ارزشمند عرفه را در روز عرفه ادا نمود و با نیایش و سلوک عارفانه بیش از پیش با آفریدگار هستی آشنا گردیم و خود را از بند شیاطین برهانیم.
هم چنین روز عرفه روز خودشناسی و خداشناسی است باید هدف خود از معنای زندگی را بازتولید کنیم باید پیش از گذشته به زندگی گذشتۀ خود و آیندۀ خود شناخت پیدا کنیم که در نهایت این شناخت در روز عرفه منجر به هوشیاری انسان و اجنتناب از وسوسه های شیطانی خواهد شد.
عرفه روز اعتراف و اصلاح
همانگونه که از مضامین دعای پرفیض عرفه برمی آید اعتراف به گناه و تلاش مؤمنانه برای بندگی هر چه بیشتر خداوند می تواند زمینه ساز رشد و تعالی انسان را فراهم نماید فردی به نام معاویه بن عمار خدمت امام صادق(ع)رسید و دربارۀ علت نامگذاری عرفه و عرفات پرسید،حضرت فرمود:ای معاویه بن عمار!جبرئیل، حضرت ابراهیم را در روز عرفه بیرون آورد وقتی که ظهر شد به وی گفت ای ابراهیم!به گناهت اعتراف کن عبادتهایت را بشمار از این رو به آن روز عرفه و به این سرزمین عرفات گفته می شود،چون جبرییل گفت؛اعتراف کن و او هم اعتراف کرد[1].
اعتراف به گناه و اقرار به تقصیر، حرکت بسیار مهمی است. انسان باید در درگاه خداوند به صورت دقیق اقرار و به گناهش اعتراف بکند، باید اقرار به گناه را یاد بگیریم. یعنی از گناه استنکاف نکنیم. دوری نکنیم. نگوییم که حالا گناه کرده ام خدایا توبه! باید بنشینیم به درگاه خدا دقیقا اقرار و اعتراف بکنیم که خدایا من چنین و چنان کرده ام و سعی در اصلاح و جبران در اعمال خود خواهم گرفت.
روزعرفه؛زمینه ساز خدمت به خلق
بدیهی است اسلام اصیل و مذهب حقّ تشیع برخلاف دیگر مذاهب اسلامی آموزه ای اجتماعی و غیر سکولار است ،اسلام نبوی در موضوعات سیاسی،اجتماعی،فرهنگی و اقتصادی…صاحب ایده و نظریه است لذا آموزه های شیعی در راستای تقویت و پیشبرد اهداف جامعۀ اسلامی تعیین گردیده است ،از این رو با نگاهی به سیرۀ زندگانی ائمۀ اطهار به روشنی می توان لزوم اهتمام امامان معصومین (ع) به حل مشکلات مردم و رفع نارسایی جامعۀ اسلامی در همه حال به ویژه در مناسبت هائی خاص همچون روز عرفه مشاهده می شود زیرا مذهب حقۀ تشیع برخلاف برخی اموزه های فرد محور و سکولار درتقویت همدلی و هم یاری عموم مردم در جامعه و حل بحران های مختلف در جوامع بشری عمل نموده است ازاین رو گزاره های شیعی مدعی هدایت همۀ جوامع بشری برای نیل به سعادت و پیشرفت و تعالی است در تبیین این مدعا می توان به سیرۀ امام هادی (ع)اشاره نمود،ازیکی از یاران آن حضرت نقل شده است؛روز عرفه بود،امام هادی (ع)به من دستور دادا گوسفندهای بسیاری خریداری کنم دستور امام را اجرا کردم و گوسفندان زیادی خریدم و آنها را به اصطبلی که در منزل امام بود بردم، سپس آن حضرت ،آنها را به جای وسیعی انتقال داد در آنجا همۀ آنها را بین مردم فقیر تقسیم کرد تا مردم برای قربانی در روز عید قربان و تجلیل و احترام به شعائر مذهبی در عید قربان آماده شوند.[2]
روز عرفه؛ نزول رحمت واسعۀ الهی
بدیهی است روز عرفه را می توان به عنوان نزول لطف و رحمت واسعۀ خداوند دانست لذا شایسته است همۀ شیعیان با مولفۀ امید و سعی و کوشش ،مصرانۀ از خداوند آمرزش و و بخشش الهی را مطالبه نمایند زیرا پیامبر اکرم(ص) پس از وقوف در سرزمین عرفات به مردم فرمود:ای مردم؛ جبرییل هم اینک نزد من آمد و از پروردگارم به من سلام رساند و گفت؛خدا ی متعال اهل عرفه را آمرزید و بدهکاری های آنان را تضمین نمود.[3] هم چنین آمده است امام زین العابدین(ع) در روز عرفه مردی تهیدست را مشاهده کرد که گدایی می کند و خواسته خود را با مردم در میان می گذارد حضرت با ناراحتی به او فرمود:وای بر تو! آیا تو در چنین روزی خواسته ات را از غیر خدا طلب می کنی؟در چنین روزی که این امید هست که انسان هائی که هنوز به دنیا نیامده اند از لطف و رحمت الهی برخوردار نباشند؟ً!
لذا روز عرفه موهبتی الهی برای جبران مسیر نادرست انسان و اجتناب از هوی و هوس شیطانی است لذا روز عرفه روز خودشناسی و خداشناسی است باید هدف خود از معنای زندگی را بازتولید کنیم باید پیش از گذشته به زندگی گذشتۀ خود و آیندۀ خود شناخت پیدا کنیم که در نهایت این شناخت در روز عرفه منجر به هوشیاری انسان و اجنتناب از وسوسه های شیطانی خواهد شد.

منابع:

[1] علل الشرایع ص426
[2] اعیان الشیعه ج2 ص37
[3] (فروع کافی،ج 4،ص258)