به مناسبت روز ملی فناوری هسته‌ای؛
باری که اصفهان از دوش صنعت هسته‌ای برداشت
علی‌رغم همه محدودیت‌هایی که به واسطه برجام پذیرفته شده و این که سانتریفیوژهای قدیمی با تعداد محدود مشغول به کار هستند اما هنوز رگه‌های حیات در دو مرکز هسته‌ای استان اصفهان به چشم می‌خورد.
به گزارش اصفهان شرق، روز 20 فروردین ماه در تاریخ جمهوری اسلامی با نام روز ملی فناوری هسته‌ای نامگذاری شده است، روزی که برای رسیدن به آن ماه‌ها و سال‌های پرفراز و نشیب و پراضطرابی را از سر گذرانده‌ایم.
از روزهای سال 1329 که آغاز فعالیت‌های هسته‌ای ایران بود اما جز پذیرفتن پادمان‌ها و تعهدات مختلف اتفاقی برای آن نیفتاد تا روزهای خوب سال 1381 و انتشار خبر از تهیه سوخت هسته‌ای توسط متخصصین ایرانی برای نیروگاه‌های هسته‌ای، که البته خیلی زود خبرهایی چون توافق سعد‌آباد، بروکسل و پاریس باعث شد تا ایران تمامی فعالیت‌های هسته‌ای خود را در راستای اعتمادسازی غرب، به تعلیق کامل درآورد و شیرینی یک اتفاق بزرگ خیلی زود از کام مردم رخت ببندد.
تعلیقی که حسن روحانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی آن را پذیرفت و این محدودیت‌ها تا پایان دولت اصلاحات باقی ماند، با آغاز به کار دولت نهم و فک پلمب تأسیسات هسته‌ای نطنز در حضور بازرسان آژانس انرژی اتمی، فعالیت‌ها در سایت نطنز خبر از روزهای خوب می‌داد.
در نخستین ماه سال 1385، دانشمندان ایرانی خبر دستیابی به تولید چرخه کامل سوخت هسته‌ای در مقیاس آزمایشگاهی را تمام دنیا مخابره کردند و به همین دلیل است که تأسیسات هسته‌ای نطنز و کارخانه یو.سی.اف اصفهان برای همه مردم ایران یک اهمیت خاصی داشته باشد.
مرکز هسته‌ای شهید احمدی روشن نطنز نام جدید این مجموعه است که پس از شهادت این دانشمند ارزنده کشور که البته شهرت سایت نطنز نیز به واسطه اقدامات شگفت‌آور این بزرگ مرد بود، مجتمع به این نام تغییر عنوان یافت.
پس از تداوم دستاوردها، شرایط در سایت نطنز از لحاظ ایمنی و حفاظتی به شدت سختگیرانه شده است، محافظت 24 ساعته زمینی و هوایی از این منطقه اصفهان باعث شده تا هر ماجراجویی که قصد تهیه فیلم و عکس هوایی یا هر اقدامی دیگری علیه سایت دارد، این خیال خام را از سر دور کند.
مجموعه سایت نیز حدود 40 متر زیر بیابان‌های این منطقه است که یک لایه بتن آرمه 10 متری برای جلوگیری از تشعشعات هسته‌ای و البته حفاظت از حملات هوایی احتمالی آن را مراقبت می‌کند و به جز چند ساختمان اداری و مسجد روی زمین، شما هیچ چیز دیگر که متعلق به فعالیت‌های هسته‌ای باشد را روز زمین نخواهید یافت.
تست و راه‌اندازی انواع ماشین‌های سانتریفیوژ از نسل‌های قدیمی تا آخرین نسل‌های آن در همین جا انجام شده است، رسیدن به غنای مختلف اورانیوم از جمله توانایی انجام فرایند غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20 درصد از جمله دستاوردهای این سایت هسته‌ای است.
غنی‌سازی که البته پیش از آن نیاز به تهیه کیک زرد دارد، اورانیوم به صورت خاک معدنی نیازمند انجام یک سری فرایندها برای رسیدن به مراحل میانی تصفیه اورانیوم است.
کیک زرد که برای تهیه سوخت راکتورهای هسته‌ای استفاده می‌شود، تبدیل کیک زرد (U3O8) به ترکیبات دیگر اورانیوم یعنی UO2 و UF4 و UF6 در کارخانه یو سی اف اصفهان انجام می‌شود سپس سپس UF۶ را به تأسیسات هسته‌ای نطنز می‌برند و در آن‌جا با عمل سانتریفیوژ غنی‌سازی اورانیوم آن را غنی می‌کنند.
این اورانیوم غنی‌شده را نیز به بخش دیگری از تاسیسات اصفهان می‌آورند که برای استفاده در رآکتور برای تولید انرژی آماده می‌کنند.
البته ایران بر اساس متن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) توافق کرد تا 9 هزار سانتریفیوژ نصب شده فعال خود را به 6 هزار و 104 دستگاه کاهش دهد (پنج هزار و 60 سانتریفیوژ در نطنز و یک هزار و 44 سانتریفیوژ در فردو). ایران در توافق وین متعهد شده که در ده سال آغازین اقدام به از رده خارج کردن سانتریفیوژهای IR-1 خود کند. طی این دوره، ایران ظرفیت غنی‌سازی خود در نطنز را حداکثر تا ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم تعداد 5060 سانتریفیوژ IR-1 نصب شده نگه خواهد داشت.
سانتریفیوژهای اضافی و زیرساخت‌های غنی‌سازی مربوطه در نطنز تحت نظارت مستمر آژانس انبار و طبق ماده 27 پیوست یک برجام، ایران به مدت 10 سال ظرفیت غنی‌سازی خود که نباید بیش از 3.67 درصد باشد را در حد 5060 ماشین سانتریفیوژ IR-1 و در 30 زنجیره با چیدمان فعلی در واحدهای در حال تولید سایت نطنز حفظ خواهد کرد. طبق بند 29 همین پیوست، ایران ماشین‌های سانتریفیوژ و زیرساخت‌های آن را که با 5060 ماشین سانتریفیوژ IR-1 در تاسیسات نطنز مرتبط نیستند، از محل نصب شده خارج و در سالن B سایت نطنز تحت نظارت پیوسته آژانس قرار می‌دهد. براساس بند 28 این پیوست، ایران سطح غنی‌سازی خود را به مدت 15 سال در حد 3.67 درصد حفظ خواهد کرد.
امروز و علی‌رغم همه محدودیت‌هایی که به واسطه برجام پذیرفته شده و فعالیت ماشین‌های پیشرفته سانتریفیوژ در نطنز ممنوع و ماشین‌های قدیمی با تعداد محدود و ظرفیت اندک مشغول به کار هستند اما هنوز رگه‌های حیات در این دو مرکز هسته‌ای به چشم می‌خورد.
امروز و در مراسم روز ملی فناوری هسته‌ای نیز واحد فرایندی اختلاط در مجتمع هسته‌ای شهید احمدی روشن نطنز با دستور رئیس‌جمهور آغاز به کار کرد و همچنین اولین محموله کیک زرد تولیدی کارخانه اورانیوم اردکان به سایت UCF اصفهان ارسال شد؛ تا این مجتمع هر چند کج‌دار و مریض اما به فعالیت خود ادامه دهد.
انتهای پیام/فارس
