دیابت یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمنی است که بشر را گرفتار کرده است، در سال 2003 تعداد مبتلایان به بیماری دیابت در سراسر جهان 194 میلیون نفر تخمین زده می‌شد، پیش‌بینی می‌شود که این رقم تا پایان سال 2025 در نتیجه طولانی شدن عمر مفید افراد، سبک زندگی بی‌حرکت و غیرفعال و تغییر الگوهای رژیم غذایی به 333 میلیون نفر برسد.

14 نوامبر (24 آبان ماه) هر سال به نام روز جهانی دیابت خوانده می‌شود، هر سال شعار خاصی برای این روز در نظر گرفته می‌شود، از سال 2001 مضمون این شعارها به عوارض دیابت اختصاص‌یافته است.

دیابت چیست؟

دیابت یک اختلال در سوخت‌وساز (متابولیسم) بدن است که در آن یا انسولین به مقدار کافی در بدن وجود ندارد و یا انسولین موجود قادر نیست تا وظیفه خود را به‌ درستی انجام دهد و در نتیجه به علت وجود مقاومت در برابر آن، قند خون بالا می‌رود.

انسولین هورمونی است که توسط سلول‌های «بتا» واقع در پانکراس ترشح می‌شود و وظیفه اصلی آن کاهش قند خون است. پانکراس نیز یکی از غدد دستگاه گوارش است که در پشت معده قرار دارد بالا بودن قند خون در درازمدت سبب بروز عوارض در سیستم قلب و عروق، کلیه‌ها، چشم و سلسله اعصاب می‌شود.

میزان شیوع دیابت در استان اصفهان 11.4 درصد است

سید حجت‌اله موسوی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در شهرضا با بیان اینکه 422 میلیون نفر در دنیا مبتلا به دیابت هستند، اظهار کرد: در ایران 4.5 تا 5.5 میلیون نفر مبتلا به این بیماری هستند.

وی با بیان اینکه شیوع دیابت در کشور بر اساس مطالعات انجام شده در گروه سنی 30 سال به بالا 9.4 درصد است، افزود: میزان شیوع دیابت در استان اصفهان 11.4 درصد است.

رئیس مرکز بهداشت شهرضا شیوع پره دیابت در گروه میان‌سالان 45 تا 50 درصد است، گفت: بین سال‌های 85 تا 90 شیوع دیابت افزایش داشته است و این نشان می‌دهد که ابتلا به دیابت در کشور در این سال‌ها رشدی فزاینده داشته است.

وی بابیان اینکه با توجه به تغییر سبک زندگی ممکن است در دهه‌های آینده حدود 800 میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا شوند، بیان داشت: 46 درصد مرگ‌ها به دلیل سکته‌های قلبی، 13 درصد به دلیل ابتلا به سرطان و 14 درصد به دلیل حوادث ترافیکی است.

موسوی با تأکید بر اینکه 2 درصد علت مرگ‌ومیرها به دلیل دیابت و بیشترین علت ناتوانی‌ها به دلیل ابتلا به دیابت است، تأکید کرد: کنترل و پیشگیری از ابتلا به دیابت یکی از اهداف چهارگانه کنترل جهانی تا سال 2025 است.

عدم شناسایی بیماری دیابت در 30 درصد مردم

وی اظهار کرد: در حال حاضر می‌توانیم حدود 70 درصد مبتلایان به دیابت را در مراکز بهداشتی و درمانی تشخیص دهیم و 30 درصد بیماران شناخته نمی‌شود، آن‌ها افرادی هستند که به مرکز مراجعه نمی‌کنند.

رئیس مرکز بهداشت شهرضا افزود: به دلیل اقدامات خوب در حوزه سلامت در سال‌های 84 تا 90 میزان شیوع بیماری دیابت تشخیص داده نشده از 45 درصد به 24.7 درصد کاهش‌یافته است.

وی اضافه کرد: در شهرستان شهرضا از سال 1378 غربالگری دیابت شروع شد، این شهرستان جزو شهرستان‌های پیشگام بوده است.

موسوی با اشاره به اینکه عوارض دیابت به دو شکل است، گفت: عوارض زودرس که در این موارد قند خون بیمار به‌ شدت پایین آمده یا بالا می‌رود که در هر حالت باید بیمار را بلافاصله به پزشک ارجاع دهید.

وی افزود: عوارض دیررس که این عوارض بعد از چند سال اتفاق می‌افتد و شامل، مشکلات چشمی، نارسایی کلیه، قلبی و عروقی، بی‌حسی و گزگز کردن دست‌ها و پاها، دیر بهبود یافتن زخم‌ها به‌ویژه در پاها که حتی در صورت عدم مراقبت ممکن است به قطع عضو منجر شود.

رئیس مرکز بهداشت شهرضا با تأکید بر اینکه در صورت عدم درمان به نابینایی، دیالیز یا پیوند کلیه، سکته‌های قلبی و مغزی، قطع عضو و درنهایت به مرگ منجر می‌شوند، اظهار کرد: در شهرستان شهرضا 44 هزار و 637 نفر مبتلابه دیابت و پره دیابت ارزیابی شدند.

شیوع دیابت در جمعیت شهری ۱۰ درصد و در جمعیت روستایی ۷ درصد

زهره رحیمی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در این رابطه گفت: دیابت یک بیماری غیرواگیر است که تعداد زیادی از افراد جامعه به آن مبتلا هستند، ولی نیمی از بیماری خودآگاه نیستند.

وی بیان داشت: در این بیماران قند خون (گلوکز) به‌ طور طبیعی برای تولید انرژی توسط سلول‌ها جذب نمی‌شود و بنابراین میزان قند خون افزایش می‌یابد.

مسؤول واحد مبارزه با بیماری‌های شبکه بهداشت شهرضا بابیان اینکه مقدار طبیعی قند خون در مبتلایان بیش از 126 میلی‌گرم در سی لیتر است، اظهار کرد: مقدار طبیعی قند خون در افراد سالم بین 70 تا 100 میلی‌گرم در سی لیتر است.

وی با اشاره به انواع دیابت شامل دیابت نوع یک، دیابت نوع 2، دیابت حاملگی و انواع دیابت اختصاصی، ادامه داد: دیابت نوع یک، بیشتر در کودکان و جوانان دیده می‌شود و درصد کمی از افراد مبتلابه این نوع دیابت هستند، افراد مبتلا برای درمان باید انسولین تزریق کنند.

رحیمی تأکید کرد: دیابت نوع 2، در افراد بالای 30 سال مشاهده می‌شود و بیشتر افراد مبتلابه دیابت در این گروه قرار دارند، این بیماران معمولاً چاق هستند و درمان آن‌ها با برنامه غذایی مناسب، ورزش و یا داروهای خوراکی انجام می‌شود.

وی بیان داشت: شیوع بیماری دیابت در جمعیت شهری در حدود 10 درصد و در جمعیت روستایی حدود 7 درصد است که در مورد بیماری پرادیابت هم همین‌گونه است، یعنی همین آمار مربوط به افرادی است که در معرض ابتلا به دیابت هستند.

مسئول واحد مبارزه با بیماری‌های شبکه بهداشت شهرضا افزود: بر اساس آمارها در جمعیت روستایی شیوع دیابت کمتری را شاهد هستیم، به تعبیری می‌توان گفت شیوه صحیح زندگی و رژیم غذایی که استفاده بیشتر از سبزیجات و میوه‌ها و غلات است، در کنار استفاده کمتر از شیرینی‌ها و تحرک بالا از علل پائین بودن آمار در روستاهاست اما این عادات در شهرها کمرنگ شده است.

وی با اشاره به دیابت حاملگی، گفت: این نوع دیابت ممکن است در دوران بارداری، بیشتر از ماه پنجم ایجاد شود و با ختم بارداری خود به‌ خود بهبود یابد، در این افراد احتمال ابتلا به دیابت در آینده بیشتر است.

تمام زنان و مردان بالای 30 سال در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند

رحیمی با اشاره به علائم دیابت، افزود: اولین علامت دیابت بی علامتی آن است، پرنوشی، پر ادراری، پرخوری،کاهش شدید وزن بدون علت موجه، تأخیر در بهبود زخم‌ها و تاری دید از علائم دیابت است.

وی با اشاره به افراد در معرض خطر، گفت: افرادی که اضافه‌وزن دارند و یا چاق هستند، افرادی که پدر، مادر، خواهر و یا برادر آن‌ها سابقه ابتلا به دیابت دارند، زنان باردار، زنانی که دریکی از بارداری‌های قبلی خود سابقه دیابت حاملگی دارند، در معرض خطر بیماری دیابت قرار دارند.

مسئول واحد مبارزه با بیماری‌های شبکه بهداشت شهرضا بابیان اینکه تمام زنان و مردان بالای 30 در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند، اظهار کرد: افرادی که فشارخون ماکزیمم مساوی یا بیشتر از mmHg 140 و فشارخون مینیمم، مساوی یا بیشتر از mmHg 90 دارند، زنانی که سابقه دو بار یا بیشتر سقط خودبه‌خودی و یا سابقه مرده‌زایی و یا سابقه به دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم دارند، در معرض بیماری دیابت هستند.

طرح ایراپن انقلاب دوم نظام سلامت کشور پس از اجرای خانه‌های بهداشت

حجت‌الله تنهایی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به آموزش‌های لازم برای افراد مبتلا به دیابت، گفت: کنترل وزن، برنامه غذایی، ورزش و فعالیت‌های جسمی، مراقبت از پا، ترک مصرف دخانیات، نحوه مصرف و تزریق انسولین را باید بیماران دیابتی را رعایت کنند.

وی با اشاره به چگونگی کنترل دیابت، بیان داشت: برنامه غذایی درست، فعالیت بدنی منظم، نگهداری وزن در حد ایده‌آل، کنترل چربی‌های خون، کاهش فشارخون و کنترل قند خون و فعالیت بدنی منظم و برنامه غذایی صحیح از مواردی است که از دیابت پیشگیری می‌کند.

مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرضا با اشاره به اجرای طرح ایراپن در شهرضا، اظهار کرد: در طرح ایراپن، چهار بیماری قلبی و عروقی، دیابت، بیماری‌های مزمن تنفسی و سرطان که از مهم‌ترین دلایل مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیر واگیر هستند، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

وی با بیان اینکه طرح ایراپن انقلاب دوم نظام سلامت کشور پس از اجرای خانه‌های بهداشت به شمار می‌رود، تأکید کرد: بیماری‌های قلبی و عروقی، دیابت، سرطان (کولورکتال، سرویکس، پستان) و آسم با کنترل چهار عامل خطر، تغذیه ناسالم، تحرک بدنی ناکافی، مصرف دخانیات و مصرف الکل در طرح ایراپت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

تنهایی با اشاره به انتظارات از ادارات و دستگاه‌ها، تأکید کرد: همکاری در اجرای برنامه‌های آموزشی در زمینه پیشگیری از بیماری دیابت برای گروه‌های مختلف هدف و معرفی کارکنان برای غربالگری بیماری‌های غیرواگیر به مراکز سلامت باید در دستور کار ادارات و نهادها باشد.

وی بیان داشت: توجه ویژه مدیران و رؤسای سازمان‌ها و ادارات در راستای برنامه‌ریزی برای کاهش عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر در محیط کار و اجرای مداخلات مؤثر ازجمله تغییر نوع پذیرایی جلسات، برنامه‌ریزی برای تحرک فیزیکی و ورزش کارکنان باید موردتوجه واقع شود.

مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرضا اظهار کرد: باید بنرهای اطلاع‌رسانی و فراخوان گروه هدف برنامه غربالگری بیماری‌های غیرواگیر در سطح شهر با همکاری شهرداری و شورای شهر نصب شود.

انتهای پیام/فارس