جولان «موي مصنوعي» در سريالهاي ميلياردي
موج جدید بد حجابی این بار در رسانه ملی!
«جلیل سامان» کارگردان سریال تاریخی «پروانه» در گفتگویی پس از پخش سریال اعلام کرد که ضعف این سریال وجود «حجاب» در آن است و قصد داشته است که پس از انجام تصویربرداری و برای افزایش باورپذیری شخصیتهای زن در فضای پیش از انقلاب با جلوهای ویژه رایانهای آنها را بدون حجاب نشان دهد!
این روزها مظلومیت حجاب حکایت جگرسوزی است که در عرصهی سینما و تئاتر در مواردی حتی تا مرز کشف حجاب هم پیش رفته،عدم توانمندی مدعیان امر به معروف و نهی از منکر(مثل ستاد کشوری نهی از منکر کشور) با این پدیده که بامدیریت دولتیها و پول بیتالمال صورت میگیرد کار را به جایی رسیده است که آرایشهای غلیظ و موهای تا فرق سر نمایان حتی در فیلمهای انقلابی و داعیهدار ارزشها نیز رسوخ کرده و به مسئلهای کاملا عادی بدل گشته است، در این بین تلویزیون نیز که تا پیش از دوره مدیریت عزت الله ضرغامی در وضعیت بلاتکلیف و بیثبات در این زمینه به سر میبرد، با تدوین مقرراتی در زمینهی حجاب و پوشش در سریالهای تلویزیونی نوعی رویهی قانونمند را تثبیت کرد، به گونهای که پوشیده بودن کامل موی بازیگران زن به امری پذیرفته شده در سریالهای تلویزیونی تبدیل شد و این قرارداد در ذهن مخاطبان سیما نیز به عنوان یک مسئلهی باورپذیر کاشته شد.
به تدریج و با افزایش تولیدات نمایشی سیما برخی از تهیه کنندگان با استدلال خدشهی حجاب کامل به طبیعی بودن فضای فیلمهای تلویزیونی و سریالها و کمبود جذابیت! در پینقض این رویهی مرسوم برآمدند، از این رو با گسترش تعمدی فضای سریالها به لوکیشنهای خارج از کشور آن هم بدون منطق قوی در روایت داستانی شرایط را برای نشان دادن خانمهای بیحجاب در سریالهای ایرانی فراهم آوردند، این حرکت به مرور زمان تا حدی افزایش یافت که اذهان مخاطبان سریالهای سیما با حجم انبوهی از تصاویر زنان و دختران بدون حجاب در سریالهای ایرانی ضبط شده در دوبی، ترکیه، اتریش، لبنان، انگلستان، تاجیکستان و … بمباران شد.
نمایی از سریال «سرزمین کهن»
یکی دیگر از راهکارهایی که برای دور زدن حجاب اسلامی به کار گرفته شد، استفاده از بازیگران زن غیر مسلمان در تولیدات نمایشی داخل کشور بود، راهکاری که از «مدار صفر درجه» میتوان به عنوان نمونهی تلویزیونی آن و از فیلمهای «کافه ترانزیت» و «استرداد» به عنوان نمونههای سینمایی آن نام برد. در فیلم «شکارچی شنبه» نیز کارگردان با استفاده از یک بازیگر زن ارمنی او را به صورت کاملا بدون حجاب به تصویر کشید و این در حالی بود که علیرغم این که داستان فیلم در فلسطین میگذشت، بخشهای زیادی از «شکارچی شنبه» در چالوس تصویربرداری شده بود.
از سویی دیگر در تلویزیون تلاشهایی نیز برای استفاده از جلوههای ویژه برای بیحجاب نمودن بازیگران پس از انجام تصویربرداری صورت گرفت، برای مثال «جلیل سامان» کارگردان سریال تاریخی «پروانه» در گفتگویی پس از پخش سریال اعلام کرد که ضعف این سریال وجود «حجاب» در آن است و قصد داشته است که پس از انجام تصویربرداری و برای افزایش باورپذیری شخصیتهای زن در فضای پیش از انقلاب با جلوهای ویژه رایانهای آنها را بدون حجاب نشان دهد! که به دلیل کمبود زمان و هزینههای زیاد از این ایدهی خود منصرف شده است(+)
نمایی از سریال «کلاه پهلوی»
همهی تلاشها برای کمرنگ کردن حجاب در تولیدات نمایشی که به بخشهایی از آنها اشاره شد در حالی ادامه یافت که پیش از آنها برخی از کارگردانها و تهیه کنندگان سرشناس و ذی نفوذ آشکارا سریالهای خود را بدون رعایت آیین نامهی حجاب در سیما تصویربرداری کردند و با توجه به هزینههای سرسام آور تولید، مسئولان تلویزیون نیز مجبور به اغماض و روی آنتن فرستادن آنها شدند، نمونهی بارز آن تصاویر خارج از عرف و بسیار بدحجاب قسمتهای اولیه سریال پرهزینهی «در چشم باد» به کارگردانی «مسعود جعفری جوزانی» بود که به ناچار بر روی آنتن رفت و این روزها هم همین مسئله در مورد سریال «سرزمین کهن» به کارگردانی «کمال تبریزی» تکرار شده است. هر چند تصاویر پخش شده از این سریال چیز دیگری را نشان میدهد و بازیگران زن در عمل بخشی از موهای طبیعی خود را به نمایش گذاشتهاند؛ اما «الهام حمیدی» از بازیگران سرزمین کهن علت بدحجابی بازیگران زن را استفاده از «موی مصنوعی» اعلام کرده که با اطلاع و تائید مسئولان تلویزیون بوده است (+) و حالا با رونمایی از تصاویر سریال در آستانهی پخشِ «معمای شاه» این فرضیه تائید میشود که استفادهی از «موی مصنوعی» راهکار تازهای است که قرار است برای دور زدن حجاب کامل اسلامی در تلویزیون از آن استفاده شود.
نمایی از سریال در حال ساخت «معمای شاه» برگرفته شده از سایت رسمی آن
اما سوال اساسی این جاست که آیا استفاده از «موی مصنوعی» در سریالهای تلویزیونی میتواند به عنوان راهکاری منطبق با قواعد شرعی مورد تائید قرار گیرد؟ برای دریافت پاسخ کافی است به استفتائات صورت گرفته از چند تن از مراجع تقلید اشاره نمائیم (+) :
رهبر فرزانه انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی خامنهای (مدظله العالی): به هر حال استفاده از کلاهگیس و موی مصنوعی برای حجاب مجزی نیست و «موی مصنوعی» نیز باید پوشیده شود.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی: استفاده از کلاه گیس جایز است ولی این کار در برابر نامحرم جایز نیست و نگاه به موی مصنوعی اشکال دارد.
حضرت آیت الله سیستانی: کلاه گیس خود زینت است و باید آن را بپوشاند.
حضرت آیت الله وحید خراسانی: چنانچه کلاه گیس مصنوعی یا موی مصنوعی بر سر زن باشد، واجب است آن را از نامحرم بپوشاند و نگاه کردن به آن هنگامی که بر سر زن است جایز نیست.
آیت الله علوی گرگانی: اگر موجب نگاه مرد نامحرم به صورت یا گردن زن و امثال آن شود و یا اگر موجب لذت مرد شود جایز نیست.
شاید به صدا درآوردن زنگ هشدار نسبت به عقب نشینی از مرزهای جا افتادهی حجاب در «سیما» در شرایطی که وضعیت جامعه، سینما و تئاتر از این نظر به مراتب بحرانیتر است؛ تذکری سخت گیرانه به حساب آید، اما واقعیت آن است که هر نوع عقب نشینی در زمینهی حدود شرعی حجاب از سوی صدا و سیمای جمهوری اسلامی به منزلهی مشروعیت بخشی به پدیدهی بیحجابی تلقی خواهد شد و پس از آن وضعیت جاهای دیگر نیز از این نظر به مراتب بدتر خواهد شد. افزون بر آن که در شرایطی که سالهاست تلویزیون نسبت به وظایف تبلیغی و اقناعی خود در زمینهی حجاب در خواب سنگین فرو رفته است و چه بسا در مواردی به تخریب حجاب پرداخته است، لزوم رعایت حدود حجاب و عفاف در ظاهر و رفتار بازیگران در مجموعههای نمایشی کمترین خواستهای است که از دست اندرکاران این نهاد عظیم فرهنگی میتوان انتظار داشت.