به گزارش اصفهان شرق،  تالاب گاوخونی که باتلاق گاوخونی نیز نامیده می‌شود، با طبیعت شگفت‌انگیز و افسانه‌ای خود، زاینده‌رود پربرکت را به کام می‌کشد. پرندگان مهاجر، خزندگان و گونه‌های گیاهی کمیاب بر زیبایی آن افزوده‌اند.

باتلاق، گاو و خون و دسترسی محدود، باتلاق گاوخونی را به تصویری مبهم برای ما بدل کرده است.اگر شما هم ذهنیت محو و مبهمی درباره گاوخونی دارید، باید جای تمام این تصورات را با یکی از زیباترین و توریستی‌ترین مناطق ایران عوض کنید.

تالابی که فراتر از تعاریف کتاب‌های جغرافیای دبستان، سهمی بیشتر از بیابان و آبرفت و خاک حاصلخیز از طبیعت برده است و هر سال گردشگران و کویرنوردان داخلی و خارجی زیادی را برای دیدنش راهی استان اصفهان می‌کند.  تالاب گاوخونی که باتلاق گاوخونی نیز نامیده می‌شود، در استان اصفهان واقع‌شده و مقصد نهایی سفر پربرکت رودخانه زاینده‌رود است. گاوخونی اسرارآمیز، احساس مبهمی از راز و رمز زندگی، مرگ، واقعیت و وهم را در خیال آدم برمی‌انگیزاند، شب‌هایش در فصول مختلف، ستاره‌های پرفروغش و شهاب‌های پرسرعت، آن محیط را به سرزمینی از افسانه‌ها بدل کرده است.  هر آن چه به این دشت‌های می‌نگری انگار انتهایی ندارد، سکوت عمیق و سنگین تالاب که تنها وزش باد آن سکوت سنگین را می‌شکند، آنجا را وهم‌انگیزتر می‌کند، آسمانی بلند و فروزنده، اقلیمی متفاوت که خود سبب پایندگی و تاب آوردن انسان کویری بوده است، آن هیبت، صلابت، عبوسی و خشکی کویر در رویارویی با باتلاق، در هم می‌شکند و تعدیل می‌شود.

تالاب بیشتر به معجزه‌ای می‌ماند در فلات مرکزی ایران، که پایانی برای آن متصور نیست، بلکه آغازی دوباره است و باعث شده رگ حیات، در طبیعت بخیل کویر جاری شود، با قدمتی تاریخی، آنگونه که گفته‌شده، تمدن ابتدا در این پایاب شکل‌ گرفته و بعد در بالا دست رودخانه گسترش‌ یافته است.

افسانه‌هایی از مرگ آدم‌ها و بلعندگی باتلاق که اگر باورشان کنید، هیچ‌وقت حاضر نیستید سفر به این باتلاق را با جانتان تاخت بزنید. اما اگر از بومیان منطقه حقیقت را بپرسید، جنگل‌ها و نیزارهای شمالی را نشانتان می‌دهند که درهم‌فشردگی راه برگشتن را بر مسافران بسته و آن‌ها را گرفتار کرده است. با این حال، باید بدانید که سفر به گاوخونی این حسن را دارد که علاوه بر تماشای طبیعت دل‌نشین و شگفت‌انگیز باتلاق، می‌توانید جاذبه‌های گردشگری منطقه را هم ببینید. بنابراین اگر به عزم گاوخونی راهی اصفهان شدید، سری هم به شهر ورزنه، پل قدیمی ورزنه، کبوتر خانه‌ها، مسجد جامع و منطقه شاخ کنار و کاروانسرای رباط عباسی و … بزنید. اما در غرب ورزنه روستای قورتان هم واقع‌ شده که دیدن آن خالی از لطف نیست.

گاوخونی، این نام ما را به زمان درس و مدرسه می‌برد،  از آن نام‌هایی بود که برای به خاطر سپردنش به مشقت نمی‌افتادیم، و به آسانی از یادمان نمی‌رفت. در کتاب آورده بودند که گاوخونی باتلاقی است که زاینده‌رود در آن فرو می‌رود، زاینده‌رود رودخانه‌ای است که از کوه‌های زردکوه بختیاری سرچشمه می‌گیرد و پس از مشروب کردن خاک اصفهان و عبور از این شهر در باتلاق گاوخونی فرو می‌رود.

از سراب تا پایاب ۴۰۵ کیلومتر است، ارتفاع تالاب از سطح دریا ۱۴۷۷ متر و اختلاف ارتفاع آن نسبت به سراب (زردکوه بختیاری) ۲۷۴۷ متر می‌باشد، تالاب وابسته است به مجموعه‌ای به نام حوزه آبخیز زاینده‌رود است، وسعت کل حوزه ۴۱۳۷۱ کیلومتر مربع است که ۹/۹۰ درصد آن در محدوده استان اصفهان و مابقی در استان‌های یزد، فارس و چهارمحال و بختیاری قرار گرفته است و سد زاینده رود در ۱۱۰ کیلومتری مرکز استان اصفهان واقع شده است، (چادگان) که حواشی آن از جمله زیبائی‌ها و جاذبه‌های مناطق گردشگری ایران است و با وجودی که عموما در کمربند خشک قرار گرفته، اما کوه‌های زاگرس و کرکس منشا تغییرات بارز آب‌وهوایی در کل حوزه می‌شود.

رودخانه زاینده‌رود بر خلاف همه رودخانه‌ها، به جای آن که به دریا بپیوندد و به حیات خود ادامه دهد، در یک ناحیه کویری داخلی کشور فرو می‌رود و از حرکت باز می‌ایستد، و منشا اثرات فراوان طبیعی است، در برخی سفرنامه‌ها و داستان‌های کهن آمده است که بعد از فرو رفتن آب در این باتلاق، در دشت‌های کرمان، به صورت چشمه‌هایی روان می‌شود هر چند از نظر علمی این موضوع تائید نشده است. در طول تاریخ نام «گاو خونی» و «زاینده‌رود» به موازات هم مطرح بوده است، و طومار معروف شیخ بهایی و تقسیمات آب زاینده‌رود که از برجسته‌ترین نمونه‌های میراث فرهنگی این مرز و بوم است، نشان از اهمیت حیاتی این رودخانه از دید مردم در طول تاریخ دارد.

اگر به گاوخونی سفر کنید، می‌توانید گورخر، کل، بز، میش، قوچ وحشی، خوک، گراز، انواع مار، مارمولک، سوسمار، گرگ، شغال، روباه شنی، کفتار، لاک‌پشت، بزمجه، افعی شاخدار، جبیر، خرگوش و انواع خفاش را ببینید که در این تالاب پناه گرفته‌اند.

تالاب بکر گاوخونی در پست‌ترین ناحیه دشت اصفهان و از نظر جغرافیایی در منطقه وسیع مسطح و یکی از باارزش‌ترین اکوسیستم‌های کشور در فلات مرکزی ایران و در خشک‌ترین منطقه و با گونه‌های نادر گیاهی و جانوری خاص خود، چون گوهری در کویر مرکزی ایران می‌درخشد و از نظر علمی برای محققین زیست محیطی حائز اهمیت فراوان است. همچنین دو رودخانه فصلی به جز رودخانه دائمی زاینده‌رود به تالاب می‌ریزد، در جنوب تالاب جرقویه و معادن نمک واقع شده است، از بالا که باتلاق را بنگری مانند یک گلابی یا یک مثلث به نظر می‌رسد.

داستان‌های فراوانی در منطقه از تالاب بیان می‌شود، از جمله بلعیده شدن انسان در منطقه، این در حالی است که وسعت منطقه و وجود جنگل‌ها و نیزارهای فراوان باعث می‌شده که مردم غیربومی در منطقه دچار سردرگمی شوند و راه را گم کنند. مردم محل می‌گفتند عرض تالاب را در ۲۰ ساعت طی کرده‌اند، گفته شده، در تالاب انسانی به صورت عریان می‌زیسته که قادر به حرف زدن نبوده و با وضعیت اقلیمی محیط زندگی می‌کرده است.

این موضوع نشانی از طبیعت بکر و دست نخورده تالاب دارد که در برخی نقاط آن تاکنون پای بشر بدان نرسیده است. حداکثر عمق گاوخونی در مواقع پر آبی ۵/۱ متر و حداقل ۱۰۰ سانتی متر است، تالاب در مرکز خود چاله‌ای دارد که گودترین قسمت آن، با وجود خشکسالی‌ها، بدون آب نمانده است.

انتهای پیام/خبر فارسی