به گزارش اصفهان شرق،«دولت من دولت پاسخگو خواهد بود.» این وعده ای بود که حسن روحانی  بعد از رییس جمهور شدنش به مردم داد.وعده ای که نشان از اهمیت سخنگو در دولت و  حتی در قوای سه گانه دارد. در واقع سخنگو داشتن به معنای پاسخگو بودن دولت و مجلس به افکار عمومی است.آن هم در دنیای امروز که دنیای رسانه و فن اوری اطلاعت است و اهمیت گفتمان و پرسش و پاسخ بیشتر شده است.

در واقع پرسشگری، پاسخگویی و اطلاع رسانی، ضلع های جامعه ای است که اولا به جریان آزاد اطلاعات باور دارد و ثانیا به نظارت اجتماعی از کانال رسانه ها تن می دهد. این ضلع ها بی تردید، مکمل یکدیگرند و نقض و عدم هر یک از این پایه ها، وضعیتی شعارزده یا مضحک را پدید می آورد.  برای همین بود که حسن روحانی از همان روزهای ابتدایی، محمد باقر نوبخت را به عنوان سخنگوی دولت تدبیر معرفی کرد تا تعامل رسانه ای برای اعلام مواضع رسمی دولت برقرار شود.

وضعیت سخنگوی دولت در زمان احمدی نژاد چگونه بود؟

هنوز از یادها نرفته است که در اواخر سال ۸۴ ، دولت نهم برای اولین‌بار غلامحسین الهام را به عنوان سخنگوی خود انتخاب کرد؛ انتخابی که در ابتدا به شیوه معمول دولت‌های گذشته برگزار می‌شد.

اما غلامحسین الهام که لقب «مرد چند‌شغله» دولت را یدک می‌کشید با پیش‌رفتن دولت آن‌قدر سرش شلوغ شده بود که دیگر ترجیح می‌داد پاسخگویی را از فهرست اولویت‌های دولت بیرون آورد و مشغول به شغل های بیشمارش باشد.

به این ترتیب بود که برگزاری نشست سخنگوی دولت کم‌کم به دست فراموشی سپرده و اوایل سال ۸۷ به کلی تعطیل شد. تعطیلی که اگر زیاد برای خبرنگاران و افکار عمومی خوشایند نبود .
در دولت دهم هم این ماجرا ادامه دار شد و نبود سخنگویی برای دولت بیشتر خود‌نمایی می‌کرد. دولت نیازی به داشتن سخنگو احساس نمی‌کرد اما این نیاز در بین خبرنگاران و روزنامه نگاران وجود داشت. سرانجام پس از بحث‌ها و سوالات فراوان خبرنگاران از احمدی‌نژاد درباره سخنگو، دولت دهم موضوع چند سخنگویی را مطرح کرد. آن‌طور که محمود احمدی‌نژاد وعده داد به جای یک سخنگو، دو سخنگو برای دولت در حوزه سیاسی و اقتصادی تعیین شد تا پاسخگوی خبرنگاران باشد. با این تعیین سیدشمس‌الدین حسینی (وزیر اقتصاد) سخنگوی اقتصادی و محمدرضا رحیمی (معاون اول) سخنگوی سیاسی دولت شد.البته تعیین دو سخنگو باز هم دردی از خبرنگاران و البته افکار عمومی دوا نکرد. باز هم کسی پاسخگوی خبرنگاران نبود و نام سخنگوی اقتصادی و سیاسی تنها در حد یک سمت باقی ماند.

ضد و نقیض های سخنگویی در دولت یازدهم

هر چند دولت روحانی از همان ابتدا خواست این نقص را جبران کند و از همان روزهای ابتدایی سخنگو معرفی کرد اما باز هم ضد و نقیض هایی که به خصوص در امارهای اقتصادی میان اظهارات محمد باقر نوبخت و سایر دولتی ها دیده می شود افکار عمومی را گیج می کند. به عنوان مثال نوبخت از عدم گرانی بنزین می گوید و وزیر نفت بلافاصله بعد از آن خبر گرانی بنزین را اعلام می کند یا در ماجرای حذف یارانه نقدی دهک های بالای درامدی نوبخت ماجرا را تکذیب می کند اما وزیر کار از آغاز حذف یارانه بگیرهای پر درامد می گوید. با این وجود دولت یازدهم لااقل سخنگو معرفی کرده است.

چه کسی سخنگوی هیات رئیسه‌ مجلس می‌شود!؟

در این میان یکی از نقش‌های دیگر در هیات رئیسه مجلس، جایگاه سخنگویی است که این روزها کمتر به آن توجه می‌شود. این در حالی است که این نقش برای مجلس و هیات رییسه آن هم اهمیت دارد  و در واقع وجود سخنگو دلگرمی برای افکار عمومی و نشانه پاسخگو بودن است. در همین راستا محسن کوهکن سخنگوی هیات رئیسه مجلس هشتم در رابطه با این جایگاه توضیح داده: لزومی ندارد سخنگوی هیات رئیسه از بدنه این هیات انتخاب شود ولی تا کنون صحبتی از این جایگاه در مجلس نشده‌است. از سوی دیگرعلی‌اصغر یوسف‌نژاد از اعضای هیات رئیسه مجلس نیز گفته: هیات رئیسه امروز جلسه‌ای نداشته است تا بخواهد این جایگاه را مشخص کند.

غلامرضا کاتب، نماینده مردم گرمسار و یکی دیگر از اعضای هیات رئیسه‌مجلس نیزبه «قانون» اعلام کرده:در آینده مسئول این جایگاه مشخص خواهد شد ولی هنوز گزینه‌ای برای سخنگوی هیات رئیسه نداریم. اما محمدعلی وکیلی از اعضای اصلی لیست امید از احتمال سخنگو شدن خود خبر داده است.  او گفته: میان خود و بهروز نعمتی برا ی این جایگاه رقابت رفاقتی وجود داردو این جایگاه از آنجایی مورد اهمیت است که می‌تواند از طریق ارتباط با رسانه‌های مختلف، تصمیمات هیات‌رئیسه را به آنها انتقال دهد و کمک فراوانی به بهبود روابط مجلس و اهالی رسانه کند.

بی تردید سخنگویی نقش مهمی برای نهاد های عریض و طویل مانند دولت و مجلس بازی می کند که باید به ان توجه شود. البته در این میان،برداشتی اشتباه از پاسخگویی و سخنگویی وجود دارد. نکته اینجاست،  بعضی روزنامه نگاران و خبرنگاران، با استناد به مفاهیمی چون تعامل و رابطه دوسویه، گمان می کنند وظیفه سخنگو آن است که همیشه در دسترس آنان باشد. این وظیفه اما  به عهده روابط عمومی ها است ، نه سخنگو یا مشاور رسانه ای یا سمت هایی از این دست.

شفاف