برگ اول از فضای مجازی؛
شبکه های اجتماعی و چالشی به نام تخریب هویت دختران
دختران جامعه به فراخور وضعیت شغلی و کارکردهای خاص زنان خود بیش از دیگران در شبکه های مجازی به سر می برند، از این رو قطعاً تهدیدات بیشتری به سراغ آنها خواهد آمد و آسیب های جدی بر دختران وارد کرده است.
اصفهان شرق/ مهدی نجفی در سالروز میلاد باسعادت حضرت معصومه(س) قرار داریم، بانوی نمونه ای که سرچشمه خوبی ها و کمالات بی حد است، از منسوبین سه امام معصوم(ع) می باشد و تکریم و احترام او گرامیداشت جایگاه بلند خاندان پیامبر(ص)، خصوصاً مقام امامان شیعه حضرت موسی بن جعفر(ع)، علی بن موسی(ع) و محمد بن علی امام جواد(ع) به حساب می آید.
دختر بزرگ و با عظمت امام موسى بن جعفر عليهما السلام آنچنان مقام و جایگاهی دارد که در عرصه علمی و مقام معنوی و قدسی به بالاترین درجات نایل شد لذا شایسته است به عنوان الگوی دختران شیعی معرفی گردد، زیرا در مقام والای ان حضرت همین بس که امام رضا عليه السّلام فرمود: هر كس او را با معرفت زيارت كند بهشت برين جايگاهش خواهد بود.
به راستی میلاد حضرت معصومه(س) و نامگذاری این روز به نام روز دختر ، باید به عنوان فصل آغاز تعمّق در توانمندی های دختران در عرصه های محتلف معنوی، علمی … مورد توجه قرار گیرد، به ویژه آنکه در عصر و زمانۀ عجیبی به سر می بریم که همه در دنیای مجازی گرفتار شدیم و بالکل مقوله ای به نام مواجهه با دنیای واقعی و ضرورت حضور مطلوب در فضای واقعی میان انسانها به ورطۀ فراموشی سپرده شده است.
نظام رسانه ای در جهان بسیاری ازرسم و رسوم و سنت ها و عادات ملت ها را تغییر داده است، لذا در جامعۀ کنونی تک فرزندی خانواده ها و ضرورت سرگرم نمودن آنها، والدین را به سمت تهیۀ ابزارهایی از قبیل تلفن همراه، لپ تاپ، رایانۀ شخصی و اینترنت برای فرزندانشان سوق داده است تا او را در اتاق خود تنها رها نمایند، که در این صورت تنها جسم فرزند در نهادخانواده باقی می ماند ولی در عمل فرزندان به ویژه دختران با دنیایی مجازی اما عظیم و گسترده مواجه می شوند.
دختران؛ آسیب پذیرترین قشر در شبکه های اجتماعی
باید اذعان نمود دختران جامعه به فراخور وضعیت شغلی و کارکردهای خاص زنان خود بیش از دیگران در شبکه های مجازی به سر می برند، از این رو قطعاً تهدیدات بیشتری به سراغ آنها خواهد آمد و عشق های مجازی، سوء استفاده از دختران از سوی پسران با شخصیت های دروغین و جعلی، ازدواج های اینترنتی، هتک حرمت،سرقت اطلاعات و اخاذی از دختران، آسیب های جدی بر دختران وارد کرده است.
شبکه های اجتماعی؛ عامل غفلت از هویت واقعی
متأسفانه نقش مخرب شبکه های اجتماعی در فضای کنونی جامعه، به مشغول سازی جوانان به ویژه دختران منحصر شده است به نحوی که هویت واقعی دختران در جامعۀ اسلامی به سرعت تغییر می یابد و سرگرم سازی به مباجث بسیار پوچ و بی ارزش و از خود بیگانگی در مقابل برخی چهره های به ظاهر قهرمان از قبیل برخی ستاره های زن سینما،..موجبات غفلت از هویت واقعی و دست مایۀ انحرافات بسیاری را فراهم نموده است.
لذا دیگر کسی به سراغ کتاب نمی رود و از مجله و روزنامه برای تقویت عمق و بینش خود استفاده نمی کند و مقوله ای به نام مطالعه و کسب معرفت از طریق کسب علم و دانش و معرفت بیشتر به افسانه ای شباهت دارد که منشأ این چالش را باید در نوع کارکردهای شبکه های اجتماعی برای احاد مردم به ویژه دختران مورد توجه قرار داد.
دختران؛ آسیب پذیر ترین قشر در اعتیاد اینترنتی
با این اوصاف فقدان مواجهۀ مطلوب و مناسب و هنجارمند و هدفمند با جذابیت ها و قابلیت های شبکه های اجتماعی از جمله مهمترین عوارض زندگی در دنیای به اصطلاح متمدن امروزی به حساب می آید که متأسفانه سهم دختران از دریافت این انحرافات بیش از پسران است و پزوهش هایی که در سطح جامعه صورت می گیرد و افزایش آمار معتادان اینترنتی در میان دختران نسبت به پسران خود نشانه ای از آسیب پذیری بیش از پیش دختران به نسبت پسران است.
حیازدایی؛ ارمغان شبکه های اجتماعی برای دختران
بی شک نتیجۀ این آسیب ها در میان دختران را می توان در پدیدۀ شوم حیا زدایی و ترویج بی بند و باری در جامعه دانست که نهاد خانواده به ویژه دختران را مورد تهدید قرار داده است؛ لذا آسیب پذیری دختران در مقولۀ مواجهه با شبکه های اجتماعی به مراتب بیش از پسران می باشد که همۀ نهادهای مسئول باید برای برون رفت از این آسیب ها تلاش نمایندکه به چند نمونه از ان اشاره می گردد.
رسالت ذاتی دولت در مدیریت شبکه های اجتماعی
بدیهی است نظام اسلامی برای دفاع از زنان و خصوصاً دختران که به علل مختلف در معرض تهدیدات جدی در شبکه های اجتماعی هستند باید مورد حمایت همه جانبه قرار گیرند، لذا نهاد های قانونگذار باید مجازات سخت و شدیدی برای عاملان و مزاحمان به دختران در شبکه های اجتماعی و تمام سطح جامعه در نظر بگیرند، زیرا عمق فاجعه را وقتی می توان دریافت که مواجهۀ حضرت علی (ع) در حریم شکنی نیروهای معاویه به یکی از خانه ها در جامعۀ اسلامی را در یابیم؛ حضرت علی (ع) فرمودند: به من خبر رسید که یکی از آنان به خانۀ زن غیر مسلمانی که در پناه اسلام جان ومالش محفوظ بوده است وارد شده و خلخال و دستبند و گردنبد و گوشواره های آنها را از تن آنها بیرون آورده است…اگر به خاطر این حادثه مسلمانی از روی تأسف بمیرد، ملامت نخواهد شد و از نظر من سزاوار و بجا است.[1]
حدأقل نکته ای که از این کلام علوی استنباط می شود حساسیت بالای حاکم اسلامی نسبت به حفظ حریم و حدود زنان و دختران است، به راستی چگونه دولتمردان می توانند اخباری بشنوند که دختر ی مسلمان و شیعه بگوید به علت انتشار تصاویر خصوصی اش و یا فیلم خانوادگی اش در شبکه های اجتماعی یا به علت فریب و هتک حرمتش توسط مردان هوسران در شبکه های اجتماعی دست به خود کشی زده است؟
آیا دولتمردان و متولیان امر می توانند با وجود این اخبار فراوان آسوده بخوابند؟ آیا بحران وارد شده بر دختران در شبکه های اجتماعی به این ساده گی ها قابل جبران است؟ آیا دولت محترم از جهت شرعی و دینی و قانونی نباید نسبت به متجاوزان به حریم خصوصی در شبکه های اجتماعی تمهیداتی را بیندیشد؟
آیا چنین حوادثی که متأسفانه به صورت روزانه اخبارشان در جامعه منتشر می شود به هویت دختران آسیب نمی زند؟ اینجاست که اهمین نقش دولت و رسالت ذاتی آن در حفظ هویت دختران و دفاع از حقوق زنان و دختران به ویژه در شبکه های اجتماعی پی می بریم.
تشکّل های دینی جایگزین شبکه های اجتماعی
باید اذعان نمود انقلاب اسلامی ایران برآمده از تشکل های دینی بود و از متن این تشکل های دینی دختران و زنان ایرانی به نحو احسن در تمام بحران ها به ویژه در پیروزی انقلاب اسلامی و نیز دفاع از تمامیت نظام اسلامی در جنگ تحمیلی ایفای نقش نمودند، لذا برای برون رفت از وضعیت کنونی باید در راستای تشکیل نهادهای مردمی و دینی در قالب هیئات و حلقه های معرفت برای دختران اقدام نمود، زیرا تقویت هویت معرفتی دختران می تواند در دراز مدت بسترهای لازم را برای استفاده هدفمند و مناسب از فضای مجازی را فراهم نماید اما بدون بستر سازی نمی توان شرایط مطلوب را در شبکه های اجتماعی انتظار داشت.
در تشریح این مسأله باید گفت شبکه های اجتماعی غالباً با شبهه افکنی در راستای تضعیف باور ها و اعتقادات کاربران به ویزه دختران اقدام می کنند، بنابراین وجود تشکل های دینی می تواند از تبعات دین گریزی دختران جلوگیری نماید.
هم چنین وجود الگوهایی بی نظیر هم چون حضرت فاطمۀ زهرا(س)، حضرت معصومه(س) و حضرت زینب (س) و دیگر زنان نمونۀ قرانی و شیعی می تواند به عنوان شاکلۀ اصلی شکل دهندۀ تشکل دینی و هویت دختران در جامعۀ اسلامی مورد نظر قرار گیرد.
خانواده گرایی؛ شاخصۀ کلیدی در هویت دختران
خانواده ها در هویت بخشی به دختران و رفع بحران های روحی برآمده از آسیب های شبکه های اجتماعی نقش کلیدی ایفا می کنندف زیرا هویت دختران در فضای کنونی جامعه نه از شبکه های اجتماعی بلکه از متن خانواده شکل می گیرد، از این رو کانون اصلی حفظ سنت ها، هنجارها و ارزش های اجتماعی خانواده است وبروز و ظهور عواطف انسانی و پرورش اجتماعی در آن شکل می گیرد نه در اتاق های گفتگو و چت در شبکه های اجتماعی.
تجویر لذت ها ی حلال به جای خودنمایی های حرام
باید دانست باید بدانند در سنین جوانی خودنمایی جسمی و جنسی و رفتاری در میان دختران امری طبیعی محسوب می شود، لذا ضرورت خودآگاهی نسبت به این امر به نوبۀ خود می تواند از وقوع برخی آسیب ها در شبکه های اجتماعی جلوگیری نماید، متأسفانه نهادهای مسئول همچون آموزش و پرورش و خانواده ها غالباً با نفی و مذمّت این گونه رفتارهای دختران در غالب نهی مطلق رفتارهای اینچنینی دختران عمل می کنند که وجود جهل و نادانی از رفتار شناسی دختران در نهایت موجبات برخوردهای نامناسب با آنها را رقم می زند که بدین ترتیب یک نوع وارفتگی و افسردگی را در فرد ایجاد می کند، و در دراز مدت شخص را دچار بیماری های رحی و جسمی می نماید، که متأسفانه در کشور این آسیب به شدت مشاهده می شود، لذا باید پذیرفت دختران طالب ایجاد جذابیت هستند و این رویکرد امری مقبول است، زیرا با فطرت و هویت جسمی و جنسی دختران مطابقت دارد، بنابراین خود نمایی و تلاش برای زیبا نشان دادن از سوی دختران که از دوران نوجوانی آغاز می شود و در جوانی به اوج می رسد امری طبیعی و عادی است، لیکن باید معرفت استفاده صحیح از این خصیصه در مدارس، مساجد، تشکل های دینی و نهاد خانواده و حتی شبکه های اجتماعی سالم به دختران داده شود تا جوانان با کنترل و مدیریت این رفتار حتی الأمکان سعی نمایند تا برخی لذت های حلال همچون آرایش و خودنمایی در درون نهاد خانواد ه و در میان برخی محارم همچون پدر و مادر و یا اقوام نزدیک هم جنس صورت پذیرد، لیکن در صورت احتمال ایجاد هرگونه مفسده حتی در بین محارم از انجام این اعمال خودداری گردد، تا به فراخور احوال و پس از ازدواج همل این لذت های حلال در متن زندگی مشترک با شوهر صورت پذیرد تا نیازهای عاطفی و دیگر نیازهای فرد در طول زندگی مودت امیز با شوهر به صورت کاملاً شرعی و حلال مرتفع گردد.
اگر مولفۀ آموزش به جوانان و بهره گیری از آموزه های دینی به همراه رفع نیازهای عاطفی دختران در دوران قبل از ازدواج در درون خانواده و مکان تحصیل صورت گیرد قطعاً آسیب های منبعث از خودنمایی حرام به ویژه خودآرایی و خودنمایی های جنسی در شبکه های اجتماعی و نیز سطح جامعه به کمترین میزان خود خواهد رسیدکه توصیه در تسریع امر ازدواج برای دختران و پسران در سنین جوانی می تواند ما را در تحقق این مهم یاری رساند.
[1] امام علی(ع)، نهج البلاغه،خطبۀ 27.
