اصفهان شرق- مهدی نجفی طلبه سطح خارج حوزه علمیه قم

در سال های اخیر واژۀ سبک زندگی  اسلامی به دفعات در عرصه های مختلف نظام اسلامی تکرار شده است، مقوله ای مهم و کلیدی که تا تحقق نیابد نمی­توان داعیه دار مبارزه با جنگ نرم با دشمنان اسلام بود و تا زمانی که در زندگی مردم اجرایی نگردد نمی­توان این ادعا که خانواده های ایرانی داراری سبک و استیل کاملا ایرانی و اسلامی و برگرفته از فرهنگ ناب شیعی  هستند ، یقینا غریب به نظر خواهد رسید.

حال با این اوصاف در وهلۀ نخست باید چیستی  مفهوم سبک زندگی اسلامی به نحو اعم و سبک زندگی فاطمی به طور أخص مورد برررسی قرار گیرد تا با فهم آن به بطن این مسأله واقف گردیم، که در صورت تحقق این امر می توان دیگر شاخصه های کلیدی سبک زندگی فاطمی را مورد بازتولید قرار داد، زیرا همۀ متولیان و سیاستگذاران فرهنگی بهتر از من و شما واقف هستند که تا معارف ناب اسلامی به ویژه آموزه های فاطمی و سیرۀ عملی آن حضرت در زندگی مورد بازتولید  قرار نگیرد نمی توان تنها با شعار ،ادعای تحقق سبک زندگی اسلامی را  در جامعه مطرح نمود .

چیستی مقولۀ سبک زندگی

در تبیین چیستی سبک زندگی باید گفت آن قاعده  و معیار و ضابطه ای که رفتار ائمه معصومین(ع) در آن ظرف وجودی صورت می پذیرد  را می توان سبک زندگی نامید  لذا سبک زندگی فاطمی را می توان به زندگی روزمره انسانی  اطلاق نمود که ویژگی و خصوصیاتی که از آن برداشت می شود برای تحقق سبک زندکی مورد توجه قرار می گیرد.

حال می­توان شاخصه های متعدد این گفتار را با تأملی در ماهیت زندگی آن حضرت  مورد ارزیابی قرار داد که به مهمترین آن اشاره می گردد:

محوریت ازدواج؛ اهتمام اعتدالی به غرایز توأم با حفظ عفاف

در سال های اخیر در نظام اسلامی به علت هجوم فراون اموزه های غربی ،رغبت به ازدواج و تشکیل خانواده در پاره ای موارد فروکش کرده است، این آسیب در نوع خود در بین جوانان اعم از دخترو پسر به چشم می آید که این نقیصه در نوع خود تبعات فراوانی را در جامعه به همراه داشته است، در حالی که سیرۀ ائمۀ معصومین(ع) به ویژه بانوی دوعالم حضرت زهرا با تأکید بر ازدواج استوار شده است، با مراجعه به سیرۀ آن حضرت (س)می توان دریافت حضرت فاطمه(س) در عمل سامان بخشی به زندگی را مرهون اهتمام به غرایز مختلف انسانی می داند، زیرا این انسان های کامل از بالاترین درجۀ فضائل برخوردارند، به عنوان مثال می توان اهل بیت(ع) را سخاوتمندترین و شجاع ترین مردم دانست لذا وجود این فضیلت ها آنها را به عنوان الگوی کامل مطرح کرده است.

در تبیین این مدعا باید گفت در تاریخ آمده است زنی به محضر امام صادق(ع) آمد و گفت  من متبتله هستم؛ حضرت فرمود منظورت چیست،گفت:یعنی من قصد ازدواج ندارم.حضرت فرمود:«اگر درترک ازدواج فضیلتی بود،حضرت فاطمه سزاوارتر به انجام آن بود.

هم چنین در روایتی با چنن مضمونی از امام باقر(ع) نیز نقل گردید که آن حضرت ضرورت اهتمام به غرایز و اجتناب از ظاهر سازی و برداشت سطحی از دین را مور تأکید قرار داددند و فرمودند: دوری از ازدواج برای عبادت مورد تأیید اهل بیت(ع) نیست، هم چنین می توان گفت دوری از ازدواج برای تسهیل و روان سازی فضای بی قیدی  در امور غریزه ای نیز قطعاً مورد تأیید اهل بیت(ع) نخواهد بود .

لذا این آموزۀ کلیدی در سیرۀ آن حضرت که به وقت ازدواج کردند و به وقت نیز صاحب فرزندانی شدند و در راه تربیت فرزند تلاش کردند و برای مدیریت خانه با کار و تلاش در راستای ایجاد آرامش واقعی برای خانواده اقدام کردند به نحوی که  در تاریخ آمده است که آن حضرت آنقدر کار کرد تا دستش پینه بست و همین را عبادت می دانست، بنابراین در وهلۀ نخست نمی توان غرایز عاطفی و جنسی را نادیده گرفت، هم چنین طرح این آموزه ها خود حاکی از لزوم تسریع در امر ازدواج جوانان و صیانت از عفاف و دست یابی نسل جوان به آرامش روحی و جسمی است.

آموزه های فاطمی؛ دست یافتنی و منطبق با نیازهای فطری بشری

به نظر می رسد ما بیش ازآنکه روی زندگی زمینی امامان معصومین (ع) متمرکز شویم روی زندگی آسمانی آنها متمرکز شدیم، بدین نحو که ائمه انسان های خیلی خوب و داراری مقامات بسیارعالی هستند، و مقامی دارندکه برای ما غیر قابل تصور است در حالی که این رویکرد تک بعدی منجر به عدم الگو برداری کامل از ائمه (ع)به ویژه حضرت زهرا(س) می شود و دیگر کسی رغبت نمی کند سراغ امامان معصوم(ع) آید و راه و روش چگونه زیستن را در دنیا از این انسان های کامل فرا گیرد.

در تبیین این مدعا باید به وضع نابسامان جامعۀ کنونی اشاره نمود زیرا در سال های اخیر و پس از رواج مصرف گرایی در جامعه که منبعث از تهاجم فرهنگی غرب است روشی در جامعه حاکم شده است که مصرف گرایی همراه با اسراف  و تنبلی و سستی را رواج می دهد، لذا بسیاری از امراض موجود در جهان امروزی به علت کم تحرکی، عدم فعالیت مفید بدن و مصرف گرایی است، در حالی که اهتمام آن حضرت به عنوان یک الگوی بی بدیل ویک بانوی کامل در   کار و تلاش درمنزل و اجتماع برای رشد و سعادت و کمال بی نظیر است،  لذا در گزارشات تاریخی آمده است وقتی که حضرت سلمان وارد خانۀ حضرت زهرا(س) شد، دید ایشان در حال آسیاب کردن گندم، با آسیاب دستی خود هستند و امام حسن(ع) و امام حسین(ع) نیز که  بچۀ کوچکی بودند در اتاق گریه می کنند، سلمان با مشاهده این صحنه گریه کرد وگفت اجازه دهید به شما کمک کنم، حضرت زهرا(س) به ایشان فرمودند یا بچه را آرام کن یا اینکه گندم را آسیاب کن…  .

با تأمل در این گزارش تاریخی می توان گفت فضای منزل حضرت علی (ع)  که با مدیریت حضرت زهرا(س) اداره می شود، مملو از کارو تلاش و دوری از تنبلی و سستی است و قطعاً این آموزه می تواند الگوی کامل از لزوم بازگشت به تلاش فرا گیردر فضای خانه و خانواده است، در حالی که این گزارش ناب  تاریخی می تواند برای  وضعیت کنونی جامعه یک معیار و ضابطه باشد اما افکار انحرافی این گزارش تاریخی را به این شکل در آورده است؛ که حضرت سلمان وارد خانۀ آن حضرت (س) شد و دید آسیاب در حال چرخیدن است، گهواره بچه ها تکان می خورد و حضرت زهرا(س) در اتاق دیگر غرق در عبادت و مناجات با خداوند است، هنگامی که این واقعه را برای پیامبر(ص) نقل کردند ایشان فرمودند؛ چون خداوند خیلی زهرا(س) را دوست دارد و مایل است ایشان را همیشه در حال عبادت ببیند لذا ملکی را به نام رافائیل مأمور کرد تا کارهای روزانۀ حضرت را انجام دهدو…….    .

بدیهی است با نقل این گزارش هر زنی این ماجرا را بشنود می گوید اگر رافائیل در خدمت من هم باشد کارهای روزانه ام را انجام دهد من هم اوقاتم را با عبادت خدا سپری می کنم.

به نظر می رسد این نوع نگاه ماورایی به سبک و سیرۀ ائمۀ اطهار(ع) که با تحریف و دروغ یک گزارش تاریخی به وقوع پیوست به هیچ عنوان با شاخصه های واقعی سبک زندگی امامن معصومین (ع) هم خوانی ندارد، زیرا مورخین برجسته شیعه تحریف در این گزارش را مورد تأیید قرار دادند لذا باید قائل شد در عین حال که فضائل آسمانی  ائمه (ع) به ویژه حضرت زهرا (ع) نقل می شود آموزه های بنیادین تشکیل دهنده یک زندگی نمونه زمینی را نیز باید مورد تأیید قرار داد، زیرا این انسان های کامل نیز هم چون همۀ انسان ها نیازمند کار و تلاش برای کسب رزق و روزی و اداره خانه  و نیز تربیت فرزند و تهیۀ معیشت برای زندگی هستند ، که اگر امری غیر از این می­بود موجبات غیر کاربردی شدن آموز ه های ائمۀ اطهار(ع) درزندگی انسان ها را موجب می شد و دیگر ائمۀ اطهار(ع) قابلیت الگو شدن را از دست می دادند.

در حالی که این انسان های کامل قابلیت الگو شدن را در بهترین حالت ممکن دارا هستند و در بالاترین درجه سرشار اززندگی زمینی و بشری اند و مانند همۀ انسان ها ازدواج می گنند و مانند همۀ انسان ها برای استحکام بنیان خانواده کار می کنند و به دنبال رزق و روزی و کسب می روند و به تربیت فرزند اهتمام  می ورزند و برای مدیریت خانه تلاش و کوشش می کنند.

حال می توان نادرستی برخی اقدامات به ظاهر فرهنگی را در ارایۀ تصویر دست نیافتنی و صرفاً ماورائی و آسمانی و قدسی را دریافت، زیرا تنها ذکر این فضائل بر فرض صحت این گزارشات؛ برشی ناتمام از جمیع آموزه های امامان معصوم(ع) می باشد، لذا با این وصف می توان مهمترین شخصه های سیرۀ فاطمی را اینگونه برشمرد؛ کارو تلاش، اهتمام به مقولۀ ازدواج توأم با تأکید بر عفت و حیا و ترسیم مهندسی اعتدالی از مقولۀ ازدواج و نیز حضورموثر و به هنگام در اجتماع و نیز تربیت فرزند، ابراز عشق و علاقه بی حد و حصر نسبت به شوهر….همگی از آموزه های فاطمی است که نشان دهندۀ این امر است که سیرۀ آن حضرت الگویی  کامل  و بی نظیر برای همۀ بانوان به شمار می آید آموزه هایی که با تعمیق هر چه بیشتر در این گزاره ها می توان بسیاری از چالش های موجود جامعه را درمان کرد و حتی این سیره را به ایده و نظریه تبدیل نمود که در آن صورت برای صدور و انتقال این آموزه های به دیگر جواع بشری  نیز قابل استفادۀ کامل خواهد بود.