صاحب نیوز- مهران آدرویش

اطلاعات شناسنامه ای:

– نام: فاطمه (فاطمه یعنی استثنایی و تافته جدا بافته از دیگران)

– لقب: معصومه (به فرموده امام رضا(ع) او معصومه است (من زار المعصومه بقـم کمـن زارنى) و چون ائمه(ع) اسم بدون مسمی نمی دهند این لقب دال بر عصمت اوست. عصمت دوگونه است: عصمت وجوبی که از آن معصمین(ع) است؛ یعنی به هیچ وجه گناه راه ندارد حتی امکان هم ندارد زیرا پشتوانه این عصمت اراده قطعی خداوند متعال است و اراده خداوند کن فیکون است و ردخور ندارد «انّما امره اذا اراد شیء کن فیکون فسبحان الذی بیده ملکوت کل شیء» و خداوند در مورد ۱۴ معصوم (ع) اراده طهارت و عصمت و اهدای تمام اسما و کمال ها را نموده است. آنجا که می فرماید: «انما یریدالله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا» و این اراده تکوینی است و الا اراده تشریعی خداوند در این موضوع انحصار به اهل بیت(ع) ندارد. یعنی خداوند خواستار طهارت همگان است. ولی سایر معصومین(ع) مثل علی اکبر(ع) یا ابالفضل(ع) یا زینب کبری(س) و معصومه(س) این بزرگواران عصمت امکانی دارند یعنی امکان دارد گناه از آنان سر بزند اگر چه آنان هرگز گناه نکردند. (برگرفته از سخنان علامه مصباح یزدی)

– دیگر القاب: طاهره (پاکیزه)؛ حمیده (ستوده)؛ بِرّه (نیکوکار)؛ رشیده (حد یافته)؛ تقّیه (پرهیزگار)؛ رضّیه (خشنود از خدا)؛ مرضیّه (مورد رضایت خدا)؛ سیده صدیقه (بانوی بسیار راستگو)؛ سیده رضیّه مرضّیه (بانوی خشنود خدا و مورد رضای او)؛ هم چنین محدثّه و عابده از صفات و القابی است که برای حضرت معصومه (س) عنوان شده است.

– زمان تولد: اول ذیقعده ۱۷۳ه.ق (مستدرک سفینه)

– مکان تولد: مدینه

– نام پدر: امام کاظم(ع)

– نام مادر: نجمه (لذا با امام رضا(ع) خواهر و برادر تنی هستند)

– شمایل حضرت: نقل است که بسیار شبیه حضرت زهرا(س) بوده اند.

– همسر: مجرد بوده اند (تجرد فضیلت نیست اما ممکن است نبود کفو یا شرایط خاص موجب شود امکان ازدواج مناسب فراهم نشود همان گونه که برای حضرت مسیح(عج) میسر نشد)

– زمان رحلت یا شهادت: در سن ۲۸ سالگى در روز دهم (وسیله المعصومیه، ص ۶۵، به نقل از نزهه الابرار) یا دوازدهم (مستدرک سفینه البحار، ج ۸، ص ۲۵۸) ربیع الثانى سال ۲۰۱هـ.ق در شهر قم از دنیا رفتند.

– ورود به قم: سیاست مأمون (علیه العنه) بر این بود که شیعیان اجتماع نداشته باشند و مرتب شیعیان را پراکنده می نمود لذا مشاهده می فرمایید پراکندگی قبور اولاد امام کاظم(ع) را: امام رضا(ع) در مشهد، معصومه(س) در قم، شاه چراغ(ع) در شیراز، سبزقبا(ع) در دزفول و هکذا و از طرفی نیز شوق زیارت برادر و امام زمانش موجب این سفر شد که متاسفانه با حمله مامورین مأمون (اگر چه در لباس راهزنان) در ساوه و شهادت تعدادی از همراهان از جمله برخی از برادران ایشان، بیمار و به قم تغییر مسیر دادند. و بعد از ۱۷ روز درگذشتند. برخی معتقدند حضرت(س) را مسموم نمودند. (حیاه السیاسیه للامام الرضا علیه السلام» حسینی، جعفر مرتضی، ص ۴۲۸)

ویژگی های حضرت:

الف) مقام علمی حضرت معصومه (س):

حضرت معصومه (س) از جمله بانوان گرانقدر و والا مقام جهان تشیع است و مقام علمی بلندی دارد. نقل شده که روزی جمعی از شیعیان، به قصد دیدار حضرت موسی بن جعفر (ع) و پرسیدن پرسش هایی از ایشان، به مدینه منوره مشرف شدند. چون امام کاظم (ع) در مسافرت بود، پرسش های خود را به حضرت معصومه (س) که در آن هنگام کودکی خردسال بیش نبود، تحویل دادند. فردای آن روز برای بار دیگر به منزل امام رفتند، ولی هنوز ایشان از سفر برنگشته بود. پس به ناچار، پرسش های خود را باز خواستند تا در مسافرت بعدی به خدمت امام برسند، غافل از این که حضرت معصومه (س) جواب پرسش ها را نگاشته است. وقتی پاسخ ها را ملاحظه کردند، بسیار خوشحال شدند و پس از سپاسگزاری فراوان، شهر مدینه را ترک گفتند. از قضای روزگار در بین راه با امام موسی بن جعفر (ع) مواجه شده، ماجرای خویش را باز گفتند. وقتی امام پاسخ پرسش ها را مطالعه کردند، سه بار فرمود: پدرش فدایش (کشف اللئالى تاکنون به چاپ نرسیده و به صورت مخطوط در کتابخانه شوشترى هاى نجف اشرف وجود دارد. مرحوم میرجهانى نسخه اى از این کتاب را در کتابخانه شیخ محمدسماوى دیده است. (مهدى پور، کریمه اهل بیت، متن و پاورقى ص ۶۲)

ب) فضیلت زیارت معصومه(س):

امام جواد، امام رضا و امام صادق (ع) فرموده اند: هر کس معصومه(س) را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست (کامل الزیارات، ص ۳۲۴)

ج) زیارت مأثور درباره حضرت معصومه (ع):

امام رضا(ع): ای سعد در نزد شما قبری از ماست. عرضه داشتم فدایت شوم قبر فاطمه دختر موسی علیه السلام را می گویید؟ فرمود بله کسی که او را در حالی که حق او را بشناسد زیارت کند پس بهشت برای اوست.

السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ… السَّلَامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ…(مجلسی، بحار، ج ۱۰۲، ص ۲۶۵)

د) امام رضا (ع) و لقب معصومه

قال الرضا(ع): من زار معصومه بقم کمن زارنی(زندگی نامه معصومه(س) تالیف حجت الاسلام اشتهاردی)

و) کریمه اهل بیت(ع)

 بر اساس رؤیای صادق و صحیح نسب شناس گرانقدر، مرحوم آیت الله مرعشی نجفی، این لقب از طرف امام صادق (ع) بر حضرت معصومه (س) اطلاق شده است. در این رؤیا، امام صادق (ع) به آیت الله نجفی که با دعا و راز و نیاز، تلاش پیگیری را برای یافتن قبر مطهر حضرت زهرا (س) آغاز کرده خطاب فرمود: برتو باد به کریمه اهل بیت.

ه) شفاعت گسترده

وَ لا یَشْفَعُونَ‏ إِلَّا لِمَنِ ارْتَضى‏ (کریمه۲۳/ شریفه انبیاء): پس از فاطمه زهرا (س) از جهت گستردگی شفاعت، هیج بانویی به شفیعه محشر، حضرت معصومه (س) نمی رسد. بر همین اساس است که حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمودند: با شفاعت او، همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند (علامه مجلسی، بحار الانوار، ج ۶، ص۲۲۸)

ن) سرآمد فرزندان امام کاظم(ع) بعد از امام رضا(ع)

حاج شیخ عباس قمی آنگاه که از دختران موسی بن جعفر (ع) سخن می گوید، درباره فاطمه معصومه (س) می نویسد: بر حسب آنچه به ما رسیده، افضل آن ها، سیده جلیله معظمه، فاطمه بنت امام موسی (ع) معروف به حضرت معصومه است.

ی) اخبار از آن حضرت توسط اهل بیت(ع)

از امام علی(ع)، امام صادق(ع) و امام کاظم(ع)، امام رضا(ع)، امام جواد(ع) در خصوص حضرت معصومه(س) مطالبی گفته شده که برخی از این مطالب سال ها قبل از میلاد ایشان است و این ویژگی را ما در مورد امام زمان(عج) مشاهده می نمائیم که دال بر عظمت آن بانو است. از جمله امام صادق (ع) می فرماید:‏ إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَکَّهُ …أَلَا وَ إِنَّ قُمَّ الْکُوفَهُ الصَّغِیرَهُ … تُقْبَضُ فِیهَا امْرَأَهٌ مِنْ وُلْدِی اسْمُهَا فَاطِمَهُ بِنْتُ‏ مُوسَى‏ وَ تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِیعَتِی الْجَنَّهَ بِأَجْمَعِهِم‏؛ برای خداوند حرمی است و آن مکه است. برای رسول او حرمی است و آن مدینه می باشد، برای امیرالمؤمنین حرمی است و آن کوفه می باشد و قم کوفه کوچک است. آگاه باشید که برای بهشت هشت در است که سه تای از آنها برای قم است. در این شهر یکی از فرزندان من که اسمش فاطمه دختر موسی(ع) است از دنیا می رود و به شفاعت او تمام شیعیان من وارد بهشت می شوند ( بحارالأنوار، ج‏۵۷، ص ۲۰۱).

چرا بهشت بر زائر حضرت معصومه واجب است؟

زیرا هیچ کس حضرت معصومه(س) را زیارت نمی کند مگر این که قطعا شیعه اثنی عشری است. چه این که حضرت(س) در سه راهی ولایت ایستاده است؛ از یک سو خواهر امام رضا(ع) است (السلام علیک یا اخت الامام) (با این توضیح که امامت امام رضا(ع) را جز شیعیان اثنی عشری قبول نکرده اند. لذا امام رضا(ع) مرکز ثقل ولایت است و مصداق اتم الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا است). و از طرفی عمه امام  بعدی، یعنی امام جواد(ع) است (السلام علیک یا عمه الامام) و از سوی دیگر دختر امام قبلی یعنی امام کاظم(ع) است (السلام علیک یا بنت الامام) و بنا به آیات و روایات متواتر شیعیان اثنی عشری (حفظهم الله) در نهایت اهل بهشت هستند. به هر حال مقصود از این روایت این است که زیارت آن حضرت ظرفیت بهشتی کردن افراد را داراست حالا اگر کسی قدر نداند و ثواب آن را و اعتقاد خود را در اثر تکرر گناهان از بین ببرد و خود را جهنمی کند آن بحث دیگری است و خود کرده را تدبیر نیست.

مراسم تدفین آن حضرت(س):

فاطمه معصومه(س) تنها هفده روز در قم زنده بودند و این مدت در عین بیماری به عبادت خداوند متعال مشغول بودند. و پس از ۱۷روز پیکر او را در جایی که آن زمان به باغ بابلان مشهور بود به خاک سپردند که هم اکنون زیارتگاهی باشکوه مشهور به حرم حضرت معصومه است. هنگام تشییع آن حضرت(س) دو سواره از جانب ریگزار به سوى مردم آمدند. وقتى نزدیک جنازه رسیدند، پیاده شده و بر جنازه نماز خواندند و جسم پاک ریحانه رسول خدا(ص) را در داخل سردابى (که از قبل آماده شده بود) دفن کردند و بدون اینکه با کسى تکلمى نمایند سوار شده و رفتند، و کسى هم آنها را نشناخت (تاریخ قدیم قم، ص  ۲۱۴).

پس از به پایان رسیدن مراسم دفن، موسی بن الخزرج سایبانی از حصیر و بوریا بر قبر او ساخت و این سایبان بر قرار بود تا زمانی که زینب دختر امام جواد (ع)، بر آن گنبدی بنا کرد.

و بدین سان تربت پاک آن بانوى بزرگ اسلام قبله گاه قلوب ارداتمندان به اهل بیت (ع) و دارالشفاى دلسوختگان عاشق ولایت و امامت شد.

 روحش شاد و راهش پر رهرو باد