اصفهان شرق/ فاطمه دانش پسند کارشناس ارشد جغرافیای روستایی

خشکسالی های اخیر و نبود تنوع فعالیت های اقتصادی منجر به فروش زمین به سرمایه داران شهری و مهاجرت به شهر مهمترین عامل مهاجرت شده است. از طرفی تنوع کلاسهای آموزشی و علمی در شهر و مشکلات حمل و نقل در روستا به افزایش این پدیده منجر شده است. ساکنین روستا با مهاجرت به شهر و اجاره دادن خانه های خود به اتباع خارجه (افغانی) و دیگر هموطنان باعث تنوع فرهنگی و قومیت گرایی در روستا و بروز مشکلات و ناهنجاری اجتماعی در روستا شده اند.
سابقه پدیده مهاجرت به تاریخ عمر بشر بازمی گردد. بنا به تعریف مهاجرت را شکلی از تحرک جغرافیایی یا مکانی جمعیت دانسته اند که بین دو واحد جغرافیایی انجام می گیرد

مهاجرت به شهر:

بروز تغييرات سريع در جامعه شهري، جاذبه شهرها، رفاه طلبي و افزون خواهي انسان عصر جديد، سبب پيدايش نوع جديدي ازمهاجرت شد. هم اکنون جمعیت شهرنشین کشور 2.5 برابر جمعیت روستانشین است؛ میزان زاد و ولد در شهرها 76 درصد و در روستاها 22 درصد و این بدان معنا است که جمعیت جوان در شهرها ساکن شده اند و بیشتر جمعیت روستاها را افراد مسن و از کارافتاده یعنی با سن بیش از 50 سال تشکیل می دهند.
علل مهاجرت
عوامل مربوط به نیروی جاذبه شهرها:
این عوامل ممکن است اقتصادی اجتماعی یا فرهنگ و زرق و برق شهری باشد که در وهله اول جوانان روستایی را به سوی خود جذب می کند زرق و برق شهری باعث کشش جوانان روستایی در اثر تبلیغات رسانه های گروهی و داستان های مهاجران پیشین نسبت به الگوهای تفریحی و سبک زندگی شهری است و همچنین عوامل غیراقتصادی همچون دسترسی به خد مات آموزشی، درمانی و زیربنایی، ترک هنجارهای سنتی روستا و آزادی تحرک اجتماعی در کنار زرق شهری جوانان نقش ی بارز دارد. به طور کلی زرق و برق شهری در مهاجرت های روستا _ شهری جوانان نقشی بارز دارد. به طور کلی می توان پذیرفت که در کنار عوامل عینی و اقتصادی، عوامل ذهنی و اجتماعی فرهنگی نیز در تصمیم گیری فرد مهاجر تأثیر دارد. تا جایی که مطالعات نشان مي دهد كه حتي فقر شهري مهاجران به زندگي روستا يي ترجیح می دهند. در مجموع با استفاده از یافته های میدانی و تحقیق در منطقه براآن عوامل زیر باعث مهاجرت می شود.

محورهای مهاجرت علل مهاجرت
عوامل اقتصادی

1)خشکسالی و فروش زمین و به دست آوردن پول نقد و تشکیل سرمایه در شهر
2)کمتر بودن کارخانجات تولیدی و صنعتی برای جوانان
3)تحصیل جوانان و عدم شغل متناسب با رشته تحصیلی
4)نبود مشاغل مناسب برای زنان
امکانات و خدمات

1)عدم وجود مسکن و ساختمان اجاره برای جوانان که مسکن ندارند
2)عدم وجود سازمانها (اداره جات) و نهادهای مردمی در روستا
3)عدم وجود بیمارستان و مراکز درمانی به ویژه بهزیستی
4)عدم تنوع امکانات ورزشی وهنری در روستا برای اوقات فراغت
5)فرعی بودن بعضی از روستاها از جاده اصلی
6)کمبود امکانات حمل و نقل و به خصوص عدم ساعت مشخص برای حرکت مینی بوس ها
7) عدم وسایل نقلیه مناسب برای حمل و نقل به خصوص در صبح

آموزشی

1)عدم وجود هنرستان در روستا تنوع کلاسهای آموزشی و هنری در شهر
2)عدم دبیرستان و کلاسهای کنکور پیشرفته در روستا و تنوع آن در شهر
اجتماعی – فرهنگی

1)تعارض فرهنگی میان شهر و روستا
2)امنیت روستا و تعارضات و تنوع قومی و آمدن افراد مختلف ساکن درروستا (افغانی و دیگر اقوام..)
3)کمبود امنیت اجتماعی و نیروی انتظامی در روستا
4)روستا گریزی جوانان و برگزیدن سبک زندگی شهری و مدرن
تبلیغ سبک زندگی ظاهری مدرن شهر به وسیله کسانی که قبلا به اصفهان و تهران مهاجرت کرده اند
5)ازدواج و ارتباطات با اقوام در شهر

پیشنهادات
– ترویج کشاورزی نوین و راهکارهای مقابله با خشکساری و کشت محصولات که به آب کمتر احتیاج دارند تا از رواج زمین بایر جلوگیری کرده و کشاورزان حاضر به فروش زمین و به دست آوردن سرمایه نقدی و گذاشتن پول آن در بانک نشوند.
– ایجاد کارخانه‌ها تکمیلی شامل تولید صنایع غذایی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی در کنار زمین‌های کشاورزی (منطقه براآن فاقد چنین کارخانه‌هایی است) تا جوانان اگر فعالیت کشاورزی نمی‌کنند به‌جای اینکه به کارخانه‌ و کارگاههای خدمات تولیدی در شهر بروند در منطقه کار کنند.
– در جامعه صنعتی و ماشینی خانمها اوقات فراغت بیشتری دارند و خواهان اوقات فراغت و سرگرمی مفید هستند کلاسهای هنری و آموزشی و حتی مشاغل خانگی باید توسعه یابد زیرا اوقات فراغت و نداشتن کار یکی از عوامل رجوع به تلوزیون و ماهواره برای گذراندن اوقات فراغت است .
– ایجاد مجتمع مسکونی در روستاهایی که در مرکز واقع شدند زیرا بعضی از جوانان به علت نداشتن مسکن در زمان ازدواج به شهرهای بهارستان و اصفهان مراجعه می کنند.
– توسعه و بازار یابی فعالیت های روستایی و خانگی در زمان ورود گردشگران (ویلا سازی و باغ در منطقه براآن منافعی از قبیل تنوع مشاغل آلاچیق سازی فروش محصولات لبنی و غذایی به گردشگران داشته است.)
– ایجاد نهادهای مردمی و مشارکتی در زمینه فرهنگی و آموزشی زیرا تنوع کلاسهای هنری و کنکور در شهر باعث جذب جوانان و خانواده های آنان به شهر می شود.
– ایجاد فرهنگسرا و سالن های ورزشی با حمایت دولت متناسب با ذوق جوانان برای اوقات فراغت
– رفع مشکلات حمل و نقل زیرا مشکل حمل و نقل و عدم ساعت مشخص حرکت مینی بوس و فرعی بودن بعضی از روستا ها نسبت به جاده اصلی یکی از معضلات اساسی است .
– ایجاد هنرستان و کلاسهای آموزشی برای جوانان به خصوص دختر با هدف آموزش رشته های هنری و مهارت های خانه داری زیرا سن ازدواج در روستا در سنین دبیرستان است .
– مقابله با قوم گرایی و ورود افراد مختلف به روستا و جلوگیری از سکنی گزینی این افراد در روستا
– آموزش و فرهنگ سازی سبک زندگی سالم در روستا زیرا روستا با داشتن محیط زیست سالم می تواند بهترین گزینه برای زندگی باشد . متأسفانه جوانان امروزی با دیدن زندگی ظاهری و مجلل اقوام خود در شهر جذب زندگی در شهر می شود معضلی که در بعضی از روستا ها مشاهده شده است جوانان که به تهران و اصفهان مهاجرت می کنند در اولین قدم با ماشین های لوکس و خرید خانه دوم به روستا می آیند و این باعث ترغیب روستاییان به زندگی در شهرهای بزرگ می شود تا جایی که عده ای از جوانان در کارگاههای همین افراد مشغول به کار می شوند.