در گیر و دار خشکی زمین؛
بحران خشکسالی در مرکز ایران/ شانه خالی کردن وزارت نیرو در احیای زاینده رود چه بلایی بر سر اصفهان می آورد؟
کاهش 40 درصدی بارشها در سرشاخه زاینده رود طی سال آبی جاری، سبب تشدید شرایط خشکسالی و درگیر شدن بیش از 80 درصد مساحت استان با خشکسالی شده است که به گفته مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان این موضوع نیاز به نگاه و توجه ملی دارد.
کاهش 35 درصدی بارشها در استان اصفهان و کاهش 40 درصدی بارش در سرشاخههای زایندهرود به زبان ساده است اما در فهوای کلام دارای مفهوم مشخص و نگران کنندهای است که خنکای هوای اردیبهشت ماه امسال هم نمیتواند آن را از ذهن خارج کند و این مفهوم یک خشکسالی بلند مدت است.
میانگین بارش در استان اصفهان به طور میانگین یک هشتم میانگین بارش جهان است که این استان را در رده مناطق نیمه خشک جای داده است و این که امروز این خبر به گوش برسد که همین بارش نیز با کاهش 35 تا 40 درصدی مواجه شده است، اوضاع را بسیار بدتر میکند.
*کاهش 40 درصدی بارش در سرشاخه زاینده رود
معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی استان اصفهان در این رابطه به خبرنگار صاحب نیوز گفت: میزان بارش در کوهرنگ به عنوان سرشاخه اصلی زاینده رود نسبت به سال گذشته 30 درصد و نسبت به میانگین بلند مدت این شهرستان 40 درصد کاهش داشته است.
نوید حاجی بابایی عنوان کرد: بارشی که طی روزها و ماههای آتی بتواند شرایط کنونی استان را جبران کند دیگر پیش بینی نمیشود چرا که فصل بارش که از آبان ماه تا فروردین ماه است، تمام شده و آن چه در دو سه ماه آینده پیش رو خواهیم داشت بارشهای جزئی رگباری است که عمدتاً نیز در نیمه شمالی استان رخ خواهد داد و رهاوردی برای زاینده رود نخواهند داشت.
وی تصریح کرد: در شرایط این چنین امسال تشدید شرایط خشکسالی استان را به ویژه در بخش هیدرولوژی و منابع آب خواهیم داشت و متأسفانه سرچشمههای استان از وضعیت خوبی برخوردار نخواهند بود و انتظار داریم در دو سه ماه آینده شرایط خشکسالی با توجه به افزایش دمای دو تا سه درجهای دما از ماه آینده، وخیمتر شود چرا که این افزایش دما موجب بالا رفتن میزان تبخیر و تعریق شده و مصرف آب را بیشتر خواهد کرد.
*استان اصفهان طی چند سال آینده درگیر خشکسالی خواهد بود
معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی اصفهان افزود: در تقسیم بندی خشکسالیها، خشکسالی هیدرولوژی نوعی از خشکسالی است که بلند مدت بر روی منطقه مستقر میشود و رفع آن نیاز به سه الی چهار سالِ پرآبی دارد اما آن چه طی سالهای گذشته در استان رخ داده است این بوده که میزان بارشهای استان اصفهان از نرمال خود فاصله گرفته و نه تنها سال پرآبی نداشتهایم بلکه میزان بارشها کمتر از نرمال نیز بوده است لذا باید گفت این خشکسالی دست کم طی چند سال آینده در استان وجود خواهد داشت.
حاجی بابایی با تأکید بر لزوم صرفه جویی جدی در مصرف آب، بیان کرد: بررسیها نشان داده است تا اسفند سال 1399 حدود 80 درصد استان درگیر خشکسالی بلند مدت شدید یا متوسط شده بود که در سال 1400 این مسأله تشدید خواهد شد و وسعت بیشتری از مساحت استان را در برخواهد گرفت و متأسفانه مناطق پربارش و سرچشمهای استان مانند فریدونشهر نیز بیشتر از 80 درصد درگیر خشکسالی شده است.
وی از مردم و دستگاههای حاکمیتی استان خواست با پذیرش این موضوع که استان طی سالهای آینده با خشکسالی دست و پنجه نرم خواهد کرد همه برنامههای خود را متناسب با شرایط خشکسالی تنظیم و هماهنگ کرده و خود را با شرایط کمبود آب وفق دهند و گمان نکنند این خشکسالی تنها موضوع مبتلابه امسال استان است و در سال آینده چنین وضعیتی نخواهد بود
معاون توسعه و پیش بینی اداره کل هواشناسی اصفهان در پاسخ به این که آیا امسال دمای هوا مانند اردیبهشت ماه خنکتر از هر سال خواهد بود، گفت: در سال جاری فروردین گرمی را پشت سر گذاشتیم که حتی در برخی نقاط استان آن را تابستان زودهنگام نامیدند، سپس با اردیبهشت خنکتر از معمول مواجه شدیم ولی در ماه آینده، خرداد گرمتر از هر سال را خواهیم داشت و این مسأله به ویژه در نیمه شمالی استان محسوستر خواهد بود.
*نمایان شدن اثرات خشکسالی
زمانی که سخن از بارش به میان میآید نگاه مردم به سمت سرچشمهها و منابع آبی میرود اما منابع آبی زاینده رود مانند فریدونشهر نیز امسال خود گرفتاری خشکسالی شدهاند و میزان بارش در این شهرستان در سال زراعی کنونی 192 میلیمتر کمتر از حد میانگین خود بوده است که نشان دهنده کاهش 35 درصدی نسبت به آن است و کاهش بارشها از هم اکنون اثرات خود را گذاشته است.
یکی از اثرات کاهش بارشها، کاهش میزان علوفه مراتع از نظر حجم و اندازه است که تأثیر مستقیم بر روی خوراک دام به ویژه دام عشایر که یکی از مهمترین تولیدکنندههای گوشت گرم استان و کشور است گذاشته و در نهایت بر قیمت گوشت و لبنیات و خلاصه اقتصاد اثر تورمی خواهد گذاشت.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری این شهرستان در گفتگو با خبرنگار صاحب نیوز با بیان این که کمبود بارشها امسال به شدت منابع طبیعی شهرستان را تحت تأثیر قرار داده است، به عنوان مثال گفت: در اراضی جنگلی شهرستان فریدونشهر ما حدود 700 هکتار مبارزه بیولوژیکی با آفت بلوطخوار داشتیم که بارندگی کمک میکرد در مقابله درخت با این آفت اما به دلیل خشک بودن هوا و کاهش رطوبت خاک و هوا این مسأله رخ نداد و آفت در حال آسیب رساندن به پوشش جنگلی این شهرستان است.
*280 روستا با تانکر ابرسانی سیار میشود
مدیر کل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز در این رابطه با بیان این که در حال حاضر استان اصفهان با خشکسالیهای اقلیمی، هیدرولوژی، کشاورزی و ژئوهیدرولوژی مواجه است، به خبرنگار صاحب نیوز گفت: از اول سال زراعی تاکنون میانگین بارش در استان اصفهان 127 میلیمتر بوده است که نسبت به میانگین بلند مدت خود 34 درصد کاهش داشته است که این رقم میانگین کاهش استان است و در برخی شهرستانها حدود 50 درصد بوده است.
منصور شیشه فروش با اشاره به خشک شدن رودخانه زاینده رود و چاههای اطراف آن و بالا رفتن میزان دما نسبت به میزان نرمال و به تبع آن افزایش میزان تبخیر و تعریق و کاهش بارشها، کاهش پوشش برف نسبت به میزان بلندمدت و کاهش رطوبت خاک نشان دهنده تشدید شرایط خشکسالی طی سال زراعی 1399-1400 است.
وی با تأکید بر این که ذخایر آبی شرایط مطلوبی را ندارند، تقویت کانونهای گرد و غبار در استان که تاکنون 16 کانون گرد و غبار شناسایی شدهاند و از ابتدای سال تاکنون یعنی طی 59 روز گذشته 21 روز آلوده را با خود به همراه داشتهاند و عدم کشت حدود 100 هزار هکتار از اراضی کشاورزی این مموضوع را تشدید کرده است، به خطر افتادن زندگی 44 هزار رأس گونه خاص جانوری در اثر خشک شدن چشمهها و قنوات، خطر فرسایش و بیابان زایی در یک میلیون و 200 هکتار از عرصههای زیست محیطی به دلیل عدم شکل گیری پوشش گیاهی به خاطر نبود بارش، تبدیل شدن تلاب گاوخونی با 47 هزار هکتار وسعت به کانون گرد و غبار، تغییر در ویژگیهای شیمیایی و فیزیکی آب استان، افت سفرههای آب زیرزمینی و به دنبال آن فرونشست زمین در دشتهای مختلف استان و وارد آمدن خسارت به اماکن مسکونی و عمومی و جادهها، افزایش آتش سوزی در پوشش گیاهی استان و غیره را از جمله اثرات خشکسالی برشمرد.
مدیر کل مدیریت بحران استان اصفهان توسعه بهره برداری از منابع آب زیرزمینی، اصلاح الگوی آبیاری در بخش کشاورزی، تأمین سوخت مورد نیاز مناطق روستایی و جنگل نشین به منظور جلوگیری از تخریب منابع طبیعی، اجرای طرح حفاظت از جنگلهای و مراتع، مهار سیلابها، اجرای طرحهای پخش سیلاب با استفاده از ظرفیت سدهای مخزنی و کشت گیاهان مقاوم به خشکی، مطالعه طرحهای جامع آبخیزداری، اجرای طرحهای آبیاری کم مصرف، مدیریت پسابها، صرفه جویی در مصرف آب، توسعه سیستم هشداردهنده و ثبت اطلاعات و آمار، احیای حق آبه زیست محیطی رودخانه ها ، اجرای طرح آبخیزداری و آبخوان داری در سامانه های پخش سیلاب و لایروبی استخرهای و بازسازی چاه های عمیق را از جمله اقدامات انجام شده برای مقابله با خشکسالی در این استان عنوان کرد.
*مقابله خشکسالی استان اصفهان نیاز به نگاه ملی دارد
شیشه فروش افزود: تجهیز 120 هزار هکتار اراضی کشاورزی به سیسیتم های نوین آبیاری، ایجاد دو هزار هکتار گلخانه، ترویج کشتهای هیدروپونیک و کم آببر، حذف کشت برنج و چمن، الزام ادارات بر صرفه جویی 50 درصدی در مصرف انرژی، بهینه کردن سیستم خنک کننده ادارات با توجه به شرایط خشکسالی، تشکیل کمیته کیفی آب و تشکیل ستاد مدیریت پایش تنش آبی دیگر اقداماتی بود که برای مهار خشکسالی در استان اصفهان انجام شده است.
وی با تأکید بر اینکه موضوع مهار خشکسالی استان نیاز به نگاه جدی و ملی دارد، گفت: این موضوع با احیای زاینده رود و جلوگیری از بارگزاریهای غیرضروری در بالادست رودخانه توسط وزارت نیرو، احیای تالاب گاوخونی مانند احیای سایر تالابها و دریاچههای کشور توسط ساطمان محیط زیست، تخصیص 200 میلیارد تومان اعتبار برای احیا و بازسازی قنوات استان توسط وزارت جهاد کشاورزی و تخصیص 300 میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرحهای ابخیزداری توسط سازمان جنگلها قابل انجام است.
استان اصفهان در میان استانهای کشور از لحاظ خشکسالی در رتبههای اول قرار دارد چرا که هیچ استانی در کشور نیست که رودخانه شریان حیاتی آن خشک شده باشد و خوشکسالی این استان تنها مختص به این استان نخواهد بود و با فعال سازی کانون ریزگردها در تالاب گاوخونی زندگی در فلات مرکزی ایران را به خطر انداخته و با خوابیدن چرخ صنعت و ژنراتورهای تولید برق و نبود أب اشامیدنی مهاجرت و بیکاری حداقل ٥ میلیون نفر را به همراه خواهد داشت که یک ابربحران ملی خواهد شد.
انتهای پیام/