فرش دستبافت کردی؛ کالایی در مسیر اشتغال پایدار
فرش و تابلو فرش‌هایی اصیل با بافتی ساده، کم هزینه و خوش نقش و نگار که حاصل دست بیش از ۲ هزار قالیباف فعال مهابادی است در آن سوی مرز‌ها خودنمایی می‌کند.
به گزارش اصفهان شرق، فرش دستبافت کردی مهاباد، فرشی درشت بافت و تک پود است که ۱۵۰ سال قبل در روستا‌های مهاباد بافته می‌شد. فرش‌ها و تابلو فرش‌هایی اصیل با بافتی ساده، کم هزینه و خوش نقش و نگار که در میان آن‌ها، افشان کوردی در آن سوی مرز‌ها مقبولیت فراوانی دارد.
پس از یک وقفه طولانی مدت، در بافت فرش افشان کوردی، حدود ۸ سالی است که تولیدکنندگان با تامین مواد اولیه، دار قالی بافندگان را با نخ‌های خوشرنگ آراسته می‌کنند تا فرشی بافته شود با تار و پودی از جنس ظرافت و اصالت.
خودنمایی دار قالی در منازل هنرمندان فرش دستبافت مهاباد
رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستبافت مهاباد گفت:حدود ۲ هزار و ۵۰۰ نفر از قالیبافان مهاباد با آغاز فصل کار که اوج آن از اواخر تابستان تا اوایل فصل بهار است دار قالی را در گوشه‌ای از منازل خود آویزان می‌کنند تا هنر دستان خود را با نخ‌های رنگی به تصویر بکشند و منبعی برای در آمدشان باشد.
قربانی افزود: قالیبافان مهابادی با ۳ سبک فرش دستبافت، افشار (هه وشار کردی)، تابلو فرش و فرش درشت بافت افشان، هنر خود را به روی دار قالی نشان می‌دهند.
مقبولیت فرش افشان کردی در آن سوی مرز‌ها
رئیس اتحادیه بافندگان فرش دستبافت مهاباد ضمن بیان اینکه در بین سبک‌های بومی مهاباد در زمینه بافت فرش و تابلو فرش، افشان در آن سوی مرز‌ها خودنمایی چشمگیری دارد ادامه داد: فرش افشان به دلیل ظرافت خاص، سادگی و اصالت بیشتر مورد پسند کشور‌های اروپایی است که در مهاباد ۲ هزار نفر بافنده این فرش هستند و سالانه ۲ هزار متر مربع فرش تولید می‌کنند که بسته به شرایط اقتصادی و وضعیت بازار صادرات، به خارج از کشور فرستاده می‌شود.
تفاوت در سبک‌های کاربردی بافت فرش مهاباد
قربانی تصریح کرد:تفاوت اولیه در بین سبک‌های اصیل بافت فرش در مناطق شهری و روستایی مهاباد، سبک کار و سپس تفاوت در ریز بافت‌ها و درشت بافت‌ها است که هر کدام با توجه به نقش و نگاری که دارند در گوشه‌ای از کشور‌های همسایه و اروپا جای خوش کرده است.
خانم محبوبه ساعدی هم که بیست سال است کار بافتن انواع فرش را انجام می‌دهد گفت: در کارگاهی که دارم با همراهی حدود ۱۵ نفر از بانوان علاقه‌مند و باتجربه، فرش اصیل کردی را در اندازه‌های مختلف می‌بافیم. پس از اتمام کار و دریافت دستمزد به ازای هر متر مربع، فرش‌های بافته شده را به تبریز می‌فرستیم.
وی ادامه داد:تابلو فرش از تولیدات دیگر کارگاه ما است و هر ماه سفارش تعدادی تابلو فرش را دریافت می‌کنیم.
صادق قادری، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت شهرستان مهاباد گفت: ۷۲ هزار بافنده فرش دستباف در آذربایجان غربی وجود دارد که حدود دویست و نود هزار متر مربع فرش تولید می‌کنند و سالانه بیست میلیون دلار برای کشور ارز آوری دارد.
وی ادامه داد:سعی داریم با آموزش بیشتر و فراهم نمودن زمینه کار و فعالیت، تعداد قالیبافان مهابادی را از ۲ هزار به ۳ هزار نفر افزایش دهیم.
قالی بافی و اشتغال پایدار
رئیس اتحادیه بافندگان فرش مهاباد اضافه کرد: در حوزه اشتغال فراگیر ۱۲۶ میلیارد تومان به قالیبافان و در حوزه اشتغال پایدار روستایی هم ۴۶ میلیارد تومان پرداخت می‌شود. همچنین ساخت کارگاه اموزش قالی بافی زیر نظر امور صنفی فرش مهاباد و استفاده از مهارت و توانایی قالیبافان با تجربه در دستور کار این اتحادیه قرار گرفته است.
سنگینی دار قالی بر دوش قالیبافان
چیا قربانی ضمن اشاره به اینکه سامانه بیمه قالی بافان از سال ۹۳ در انتظار تامین اعتبار است افزود: هزار و ۹۰۰ قالیباف بیمه شده فعال در حال بافت انواع مختلف فرش هستند و مابقی در انتظار بیمه قالی بافی به سر می‌برند و با وجود پیگیری‌ها از استان و نماینده مردم مهاباد در مجلس شورای اسلامی، هنوز نتیجه مطلوبی حاصل نشده است.
وی همچنین اضافه کرد:نبود بازار عرضه و صادرات مستقیم در مهاباد یکی دیگر از مشکلات قالی بافان و اتحادیه فرش است، چون فرش‌های دستبافت مهاباد به شهر‌های تبریز و همدان فرستاده می‌شود و از آنجا به خارج صادر خواهد شد.
آموزش بیشتر، تولید بیشتر وارز آوری
با اجرای طرح اشتغال پایدار روستایی و ایجاد زمینه برای کسب و کار روستائیان نخستین کارگاه متمرکز قالی بافی روستایی مهاباد افتتاح شد. کارگاهی ۴۰ متری در روستای قم قلعه مهاباد تا علاقه‌مندان به هنر بافت فرش را به ماندن در روستا دلخوش کند.
شهابی رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مهاباد گفت:به منظور ترویج مشاغل خانگی در روستا‌ها و کمک با اقتصاد خانوار‌ها و تداوم هنری بافت فرش، کارگاه قالی بافی روستای قم قلعه با ۱ نفرمربی و ۱۲ قالیباف مبتدی و باتجربه شروع به کار کرد.
اما آموزش فنی وحرفه‌ای با توجه به اهمیت موضوع وارد گود شده و برای علاقه‌مندان در رشته‌های مختلف از جمله قالی بافی دوره‌های آموزشی دایر کرده که می‌تواند نقش مهمی در افزایش مهارت صنعت کاران این بخش داشته باشد.
کارگاه‌های صنایع دستی مکانی برای خود اشتغالی
عباسی رئیس سازمان فنی و حرفه‌ای شهرستان مهاباد گفت:در ۲ کارگاه آموزشی، بیش از ۵۰ نفر مشغول آموزش قالی بافی هستند و بر اساس تفاهم نامه‌ای که با امور صنفی فرش شهرستان و اداره میراث فرهنگی داریم، سعی در آموزش متقاضیانی داریم که به این سازمان معرفی می‌شوند.
عباسی ضمن اشاره به تلاش‌های این سازمان در خصوص احیای رشته‌های منسوخ هنری بومی منطقه اضافه کرد:امسال خوشبختانه توانستیم گام‌های موثری برای احیای رشته‌های منسوخ از جمله سفالگری با وقفه‌ای ۱۵ ساله و بافت فرش افشان کردی با وقفه‌ای طولانی برداریم و رنگ و بوی دیگری به هنر اصیل و غنی بومی دهیم.
کارگاه‌های صنایع دستی و شغل‌های فصلی
عزیزی از مربیان آموزش صنایع دستی، گفت:حدود ۶۰ درصد کارگاه‌های فعال به همت هنرمندان مهاباد و ۴۰ درصد به همت هنرمندان روستایی برقرار است و برای بسیاری از اعضا منبع درآمدی به عنوان یک شغل فصلی است.
وی ضمن اشاره به اینکه معمولا در فصل تابستان تعداد بافندگان فرش کمتر می‌شود افزود:با نزدیک شدن به روز‌های پایانی تابستان و آغاز فصل سرما و کم شدن حجم کاری روستاییان درمزارع، تولیدات کارگاه‌ها به ویژه تولید فرش افزایش چشمگیری پیدا می‌کند.
در شهرستان مهاباد ۱۹ تولید کننده غیر متمرکز به عنوان حامی قالیبافان دارای مجوز از امور صنفی فرش این شهرستان هستند که تامین مواد اولیه قالیبافان بر عهده آنان است.
فرش‌های اصیل ایرانی و در میان آن‌ها فرش کردی با تار و پودی از ظرافت واصالت در گروه کالا‌های سرمایه‌ای قرار گرفته و به نظر می‌رسد حمایت از قالیبافان، تولید بیشتر را به دنبال داشته باشد.
معرفی و شناساندن بیشتر فرش‌های دستبافت بومی صادرات و ارزاوری را برای کشرومان به دنبال خواهد داشت و به نظر می‌رسد نزدیکی مناطق کردنشین به مرز‌های غربی زمینه مناسب برای این امر باشد. فرش دستبافت کالایی است که می‌تواند نقش مهمی در اقتصاد خانوار‌های کوچک بومی محلی داشته باشد.
گزارش از فریبا خضری
انتهای پیام/باشگاه خبرنگاان
