به گزارش اصفهان شرق، این که در جای جای دنیا قوانین متفاوتی برای اخذ نام فامیلی وجود دارد امری بدیهی است اما واضح و مبرهن است که در زمان های قدیم افراد در بسیاری از کشورها بر اساس پیشینه خانوادگی ، محل سکونت و ظواهر فردی نام فامیلی اختیار می کردند و طبعا ایران هم از این قاعده مستثنی نبوده است.

در ایران در زمان سلطنت رضاشاه، سال 1313، با تصويب قانون مدنی، استفاده از القاب گذشته منسوخ و انتخاب نام خانوادگی برای کليه اتباع ايران اجباری شد. در اين دوران، افرادی به عنوان مامور ثبت به مناطق مختلف فرستاده می شدند تا نام خانوادگی برای هر طايفه مرجع قانونی داشته باشد.

نام خانوادگی ، شهرت و يا فاميلی، بخشی از نام يك فرد است كه نشان‌دهنده تعلق وی به يك خانواده می باشد. این که چقدر نام فامیلی یک فرد می تواند بیان گر هویت او باشد بسی قابل تامل است اما تردیدی نیست که یک نام خانوادگی نامتناسب با فرهنگ و عرف یک جامعه یا مهم تر از آن نا هماهنگ با روح و خلق یک فرد می تواند اثرات مخربی به بار آورد . همان گونه که در مدارس و یا مکان های عمومی به وفور شاهد خجل شدن فردی در میان جمع به سبب داشتن نام فامیلی نا مناسب بوده ایم.

در هر جامعه افراد، براساس رویکردهای متفاوتی دسته بندی می شوند . در واقع هویت افراد یک ملت بر پایه معیارهایی چون میزان تحصیلات ،شغل ، جایگاه اجتماعی ، شان خانوادگی و غیره سنجیده می شود . اما شایان ذکر است که داشتن نامی مناسب نیز می تواند جلوه گر هویت یک فرد باشد.

فامیل ها باید با الگوی ثبت و احوال تعریف شود

مدیر کل سازمان ثبت احوال استان اصفهان  در باره چگونگی اتخاذ نام خانوادگی در گذشته می گوید: مردم در قدیم با مراجعه به سازمان ثبت احوال قانونا این اجازه را داشتند که خود نام خانوادگی را انتخاب کنند. بدین صورت که اگر فرد سن بالای 18 سال داشت خود و اگر زیر 18 سال بود پدر و مادرش این کار را انجام می دادند. برای انتخاب شهرت یا نام خانوادگی شاخصه های متعددی وجود داشت که عمده ترین آن انتخاب پیشینه خانوادگی بود . برای مثال فرد کارگر شهرت کارگری ، فرد کشاورز شهرت کشاورزی را برای خود اتخاذ می کرد.

حسین غفرانی در ادامه اظهار داشت : بعضی از نام های خانوادگی از لحاظ خود فرد معتبر به حساب می آید ولی مطابق با الگوهای تعریف شده در سیستم ثبت احوال نیستند. به عنوان نمونه، نام خانوادگی خادم مسجد شیخ لطف الله از نظر سیستماتیک نامی بلند و نا متناسب محسوب می شود ولی به سبب این که تمامی نیاکان این خاندان خادم بوده اند از نظر خود فرد نامی موجه و مناسب تلقی می گردد.

وی با اشاره به این که در زمان های قدیم محدودیتی برای اخذ نام فامیلی وجود نداشته است، گفت : در قدیم انتخاب القاب خان ، حاجی ، دوله ، سلطنه در کنار یک نام دیگر مرسوم بوده  ولی امروزه این گونه القاب ممنوع هستند .همچنین افراد با توجه به فرهنگ و رسومی که داشته اند بعضا از نام های مستهجن استفاده می کردند که کاملا مغایر با عرف و دین ما بوده است.

مدیر کل ثبت احوال در ادامه شرایط تغییر نام خانوادگی را این گونه شرح داد : اولین شرط برای تغییر فامیلی این است که نام مورد نظر از نظر ثبت احوال نامی نامتناسب تلقی شود یعنی نام محل باشد یا القاب مهندس ، دکتر و غیره در آن به کار رفته باشد و یا بیش از سه کلمه و طولانی باشد. همچنین نام هایی که به طور مطلق نام یک ایل یا عشیره را به خود اختصاص دهند از جمله نام های حایز شرایط تغییر هستند. خانواده هایی که به منظور وحدت خانوادگی میان پدر، برادر و خواهر متقاضی تغییر نام هستند نیز مشمول این قانون می شوند.

وی افزود: برای این منظور شخص ابتدا باید به ثبت احوال مراجعه کند و یک نامپیشنهادی را ارائه دهد ، اگر این نام در دفاتر ثبت نشده باشد میتواند آن را اخذ کند اما اگر متعلق به خاندان یا فرد دیگری باشد و آن شخص یا بزرگ آن خاندان در قید حیات باشد باید اجازه کتبی از صاحب اسم به عنوان مالک معنوی آن گرفته شود.و در صورت این که فرد در قید حیات نباشد این اجازه باید از کلیه وراث اخذ شود.

ضمنا برای خانمی که بخواهد نام خانوادگی همسرش را اخذ کند یا فرزندانی که پدر آنها قبلا فامیلی خود را تغییر داده است این مراحل بدون تشریفات اداری انجام می شود .

نام خانوادگی یک حقوق فردی به حساب می آید و ثبت احوال هیچ گاه افراد را مجبور به تغییر آن نمی کند ولی در همه شرایط به مردم توصیه می کند در راستای فرهنگ جامعه از اسامی القاب ، نام محل ، مستهجن و مغایر با عرف پرهیز کنند.

انتهای پیام/خبرنگاران جوان