انتظاری با یک پایان مبهم؛
وعده‌های واهی درباره طرح ۹ماده‌ای/زاینده‌رود لب‌تشنه پرپر می‌زند
وعده‌های واهی مسئولان درباره اجرای طرح ۹ ماده‌ای احیای حوضه زاینده‌رود گویی تمامی ندارد و این در حالی است که با وجود ادعای اجرای ۷۰ درصدی این طرح، زاینده‌رود لب‌تشنه پرپر می‌زند.
به گزارش اصفهان شرق، داستان تمدن اصفهان کوتاه و غریب است، قصه طبیعتی که فرزندش را از سرچشمه تا پایاب می‌خواست و خداوند نیز بر دل مهربانش رحم کرد و رودخانه‌ای آفرید که از کوهسارهای بلند تا دل کویر را زندگی بخشید، رودخانه‌ای که در تعدیل آب و هوایی این منطقه به اندازه ای موثر بود که تمدنی بشری در کنار آن شکل گرفت و به پاس زندگی که به انسان‌ها بخشید نامش را «زنده رود» نهادند.
رودخانه مردمان مهربان کویر در انتها از وجود نابش تالابی آفرید تا در تعدیل هوا و زیست بوم و محیط زیست زندگی انسان‌ها موثر باشد و آدمیان نیز با برنامه‌ریزی برای استفاده از مایع حیات بخشی که رودخانه به آنها اهداء می‌کرد قرن‌ها در کنار آن بدون هیچ گونه مشکلی زندگی کردند، تا اینکه آدمیانی چون ما آمدند و با اتکاء بر علم ناچیز خود و با پشت پا زدن به تجربه گذشتگان، خط بطلان بر رودخانه همیشه زنده کویر کشیدند.
این بار انسان‌ها دست طبیعت را از تصمیم‌گیری برای خود کوتاه کردند، طبیعتی که برای کوهسارهای بلندِ سرچشمه زاینده‌رود، درخت نخواسته بود اما انسان ها با اجبار دست به آفرینش درخت زدند تا نه تنها با بی‌تدبیری خود رودخانه‌ای را خشک کنند بلکه درختان بی‌گناه نیز پس از چندسال زندگی کوتاه غریبانه در فراز کوه بمیرند.
سرانجام پس از سال‌ها بی‌تدبیری، انسان‌ها راهی به نام طرح ۹ ماده‌ای برای جبران بخشی از کوتاه‌های خود در قبال حوضه آبریز زاینده‌رود پیدا کردند اما دل زاینده‌رود مهربان همچنان کویری است و رودخانه مهربان کویر از تشنگی پرپر می‌زند.
رودخانه‌ای که با مهربانی عامل آفریدن تمدن بشری بوده است این روزها وضعیت اسفناکی دارد و با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند و ادامه این وضعیت شاید تمدن اصفهان را نیز با خود به قعر تاریخ ببرد.
اجرای طرح ۹ ماده‌ای از حد و مرز حرف فراتر نرفته است
عجیب اینکه استاندار اصفهان به تازگی ادعا کرده است که ۷۰ درصد طرح ۹ ماده‌ای در ارتباط با زاینده‌رود اجرایی شده است اما وضعیت این تنها رودخانه فلات مرکزی نشان می‌دهد اجرای این طرح هنوز از حد و مرز حرف فراتر نرفته است.
رسول زرگرپور درباره آخرین وضعیت طرح ۹ ماده‌ای حوضه آبریز می‌گوید: اجرای دو طرح از این مصوبه سرعت خوبی ندارد و احتمال وجود برخی از مشکلات اجتماعی دلیل اصلی آن است که امیدواریم در دولت دوازدهم اجرای این دو بند نیز با سرعت پیشروی داشته باشد.
وی جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز را از جمله مواردی دانست که در اجرای طرح ۹ ماده‌ای با کندی رو به پیشرفت است، تصریح کرد: البته با ورود شورای امنیت و کمیسیون امنیت ملی به این طرح به نتایج خوبی دست یافته‌ایم و امروز می‌توان گفت ۷۰ درصد از طرح ۹ ماده‌ای حوضه آبریز زاینده رود اجرایی شده است.
نکته مهم اینکه اگر به واقع ۷۰ درصد طرح احیای زاینده‌رود اجرایی شده است لازم است مسئولان با نام و نشان، بندهای اجرایی این مصوبه را مشخص کنند.
نگاهی به مصوبات طرح ۹ ماده‌ای زاینده‌رود
مصوبات طرح ۹ ماده‌ای زاینده‌رود به شکل به شرح زیر است:
بند نخست: وزارت نیرو مکلف است نسبت به تاسیس واحد مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود اقدام کند.
بند دوم: تشکیل شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده‌رود با حضوراستانداران اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد و معاونان وزرای نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و نمایندگان اصناف کشاورزی؛ وزارت نیرو مکلف شده است تا درمدت سه ماه نسبت به تشکیل این شورا اقدام کند.
بند سوم: تعیین میزان حقابه‌ها، سهم آبه‌ها و صاحبان حق اشتراک و حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده‌رود و تالاب گاوخونی توسط وزارت نیرو.
بند چهارم: ممنوعیت بارگذاری جدید بر منابع آب زاینده‌رود تا پیش از تعیین تکلیف در این حوضه.
بند پنجم: ساماندهی برداشت آب در استان های اصفهان، یزد و چهارمحال و بختیاری و جلوگیری از برداشت‌های غیرمجاز.
بند ششم: فراهم کردن تسهیلات لازم برای تغییر شیوه‌های آبیاری توسط وزارت جهاد کشاورزی در منطقه.
بند هفتم: تأسیس صندوق تأمین خسارت خشکسالی در حوضه آبریز زاینده‌رود؛ بر اساس این بند مصرف کنندگان بخش صنعت که در زمان خشکسالی بدون کاهش سهم خود آب دریافت می کنند باید خسارات کمبود آب سایر مصرف کنندگان حوضه را پرداخت کنند.
بند هشتم: انجام مطالعات تونل آبرسانی به اصفهان با عنوان طرح گلاب توسط وزارت نیرو.
بند نهم: وزارت نیرو باید درباره طرح انتقال آب بهشت آباد که تنها به منظور تأمین آب شرب طراحی شده است، بررسی دقیق انجام داده و ضمن ارزیابی زیست محیطی، طرح را به اجرا در آورد.
حال سوال این جاست که کدامیک از این موارد اجرایی شده است، اگر بند اول تا سوم را اجرایی شده بدانیم و اعتراض مسئولان محیط زیست در ارتباط با زیرپاگذاشتن قانون سهم‌آبه‌ها (تعیین شده در بند دوم) توسط مدیریت یکپارچه حوضه آبریز زاینده‌رود را فراموش کنیم باز هم نمی‌توان گفت که ۷۰ درصد از این مصوبات اجرایی شده است.
طرح بهشت‌آباد و گلاب، غوطه ور در میان سراب وعده‌های مسئولان
درواقع اجرای مصوبات یک تا سه آسان‌ترین بخش از مصوبات ۹ ماده‌ای است که پیش از این نیز در حوضه زاینده‌رود اجرایی می‌شده است و بازیابی آن کار مشکلی نیست اما به طور مثال مصوبات ۸ و ۹ به عنوان مصوبات تاثیرگذار بر حوضه زاینده رود هنوز به مرحله اجرا نزدیک نیز نشده، این در حالی است که استاندار اصفهان سال گذشته وعده داده بود که تا پایان سال ۹۵ بخشی از طرح بهشت آباد اجرایی شود اما طرح بهشت‌آباد و گلاب تنها در میان سراب وعده‌های مسئولان وزارت نیرو غوطه ور است.
مدیر کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان در ارتباط با میزان اجرایی شدن هرکدام از بندهای این مصوبه به مهر می‌گوید: شورای هماهنگی زاینده‌رود به ریاست وزیر نیرو و عضویت معاونین وزرای نیرو، جهادکشاورزی، وزیر کشور، وزیر صنعت معدن تجارت، سازمان محیط زیست و سازمان برنامه و بودجه واستانداران استان‌های اصفهان یزد، چهارمحال و نمایندگان نظام صنفی کشاوزی استان‌های اصفهان و چهار محال تشکیل شد و هر چند مدت نیز جلسه‌ای را تشکیل می دهد گرچه به شکل منظم و ماهیانه نیست.
اسفندیار امینی با بیان اینکه قرار است درباره تمام مسایل مربوط به حوضه زاینده‌رود در این شورا تصمیم‌گیری شود که البته درباره تمام موضوعات این امر اجرایی نمی‌شود، افزود: بند دیگری از این مصوبه در ارتباط با جلوگیری از بارگزاری جدید بر منابع آب حوضه زاینده رود است که به لحاظ اسمی بارگزاری جدید در این حوضه انجام نشده است اما در عمل شاهد موضوع دیگری هستیم.
وی اضافه کرد: در استان مجاور طرح‌هایی مانند سودرجان هنوز اجرا می‌شود، در واقع نه تنها ۳۳ طرح بارگزاری جدید در چهارمحال متوقف نشده بلکه به ۴۲ مورد افزایش یافته است.
مدیر کانون خبرگان کشاورزی استان اصفهان با بیان اینکه همچنین طرح‌هایی مانند طرح انتقال بن – بروجن، نظنز، کاشان متوقف نشده است، گفت: جدای از درنظر گرفتن سود یا زیان ایجاد تونل گلاب این طرح خود بارگزاری جدید بر حوضه زاینده رود است و از نظر کارشناسی صحیح نیست.
۵۰ سال زمان برای ساماندهی بستر زاینده‌رود نیاز است
وی با بیان اینکه در ارتباط با بند دیگری از مصوبه ۹ ماده‌ای با موضوع ساماندهی بستر رودخانه، مختصر عملیاتی توسط کشاورزان انجام شده و دولت اعتباری در این زمینه اختصاص نداده است، ابراز داشت: با ادامه وضعیت فعلی ۵۰ سال زمان برای ساماندهی بستر رودخانه زاینده‌رود نیاز است و حتی اگر ۱۰ بند به طرح اضافه شود هیچ‌گاه آبی به تالاب گاوخونی نخواهد رسید.
امینی با اشاره به اینکه در ارتباط با تخصیص اعتبار توسط جهاد کشاورزی این اعتبارات کاهش یافته است، بیان داشت: تشکیل صندوق خسارت برای حق آبه‌هایی که توسط وزارت نیرو به دیگران واگذار شده مصوبه دیگری است که شاهد اجرای آن نبودیم.
وی اضافه کرد: در ارتباط با بند ایجاد مدیریت یکپارچه زاینده‌رود نیز تنها یک نفر به عنوان مدیر انتخاب شده و هیچ یکپارچگی در این حوضه شاهد نیستیم به نوعی که در چهار و محال و اصفهان همان شیوه و روند قبلی در ارتباط با زاینده‌رود در حال اجرایی شدن است.
مدیر نظام صنفی کشاورزان استان اصفهان با اشاره به اینکه تونل گلاب به نتیجه نرسیده و طرح بهشت آباد که قرار بود ظرف دو ماه تعیین تکلیف شود متوقف شده است، اظهار داشت: تعیین تکلیف حق‌آبه‌های کشاورزان در طول سه ماه موضوع دیگری است که در جلسه سیزدهم شورای عالی آب مورد تاکید قرار گرفت بدین معنا که تونل اول کوهرنگ و رودخانه مربوط به حق‌آبه داران است و تونل دوم، چشمه لنگان و خدنگستان برای مصارف آبی اصفهان و چهارمحال و غیره مورد استفاده قرار گیرد.
وی اضافه کرد: با این وجود هنوز تکلیف حق آبه داران و مشترکان اصفهان مشخص نیست و تقسیم آب هنوز بر اساس حق آبه ها انجام نشده است.
طرح ۹ ماده‌ای زاینده‌رود دستاویزی تبلیغاتی در دست مسئولان
گویی طرح ۹ ماده‌ای زاینده‌رود به دستاویزی در دست مسئولان مبدل شده است به نوعی که از سه سال پیش تاکنون هر چند وقت یکبار خبر از اجرایی شدن آن می‌دهند، این مسئله به اندازه‌ای لوث شده است که دیگر برای کشاورزان و مردم دیار نصف جهان قابل باور نیست و در این میان ادعای اجرای ۷۰ درصدی این مصوبه واقعا عجیب و باورنکردنی به نظر می‌رسد.
آری؛ روزی رودخانه‌ای بود که مردم آرام آرام در کنارش گرد هم آمدند و اکنون زنده‌رودی نیست تا زندگانی ببخشد و این ترس در دل ماست که با ادامه این روند شاید تمدن اصفهان نیز در گذر بی‌تدبیری از هم گسیخته شود.
انتهای پیام/مهر
