لبه گزارش اصفهان شرق، اینطور نیست که فضیلت فاطمه معصومه سلام الله علیها منحصر در ولادت از امام معصوم باشد؛ نه! ایشان به خودی خود شخصیت قابل توجهی است و دارای ویژگی هایی است.

همانطور که ابعاد شخصیتی زینب کبری و ابالفضل و علی اکبر سلام الله علیهم اجمعین در سفر کربلا شناخته شد ابعاد شخصیتی آن بانوی جلیله نیز بیشتر در هجرتشان از مدینه به مرو (امروز مرو در حدود ۴۵۰ کیلومتری جنوب شرقی عشق‏‌آباد پایتخت کشور ترکمنستان واقع شده) ظهور کرده است. سفری که هجرت بود، زیارت بود، توجه کردن و توجه دادن به ولایت بود، مخالفت و مبارزه با طاغوت و استکبار بود و در یک کلام یک حرکت معنوی، سیاسی بود.

او شخصیتی است که به ولایت توجه دارد و ولایت نیز به او توجه دارد؛ کمتر کسی است که سالها قبل از میلادش مورد توجه اهل بیت قرار گرفته باشد و از او سخن گفته باشند. این امتیاز را بیشتر در مورد امام زمان عج داریم در عین حال حضرت معصومه نیز از این امتیاز برخوردار است. امام صادق علیه السلام فرمود:

«بدانید قم حرم من و حرم فرزندانم پس از من است. زنی از فرزندان من در این شهر دفن می‌گردد که نام او فاطمه دختر موسی است. همگی شیعه در روز قیامت به شفاعت او روانه بهشت می‌شوند؛ راوى مى‏ گوید: من این حدیث ‏را هنگامى از امام صادق شنیدم که حضرت موسى بن جعفر هنوز دیده به جهان نگشوده بود)». (سیفنه البحار، ج ۲، ص ۳۷۶)

 

او تحت تربیت مستقیم ولی خدا (امام رضا علیه السلام) بود. او مفتخر به دریافت عبارت بلند و بسیار نادر «ابوها فداها» از سوی معصوم (امام کاظم علیه السلام) است. عالم بوده بلکه علم لدنی داشته و بلکه مشکل گشای علمی علماست. از سوی معصوم معصومه نامیده شده و توسط معصومان تشییع و تدفین شده است.

مرقد شریفش حرم اهل بیت و مامن است. ثواب زیارت او عِدل ثواب زیارت امام معصوم و به فرموده مستقیم چندین معصوم-سلام الله علیهم اجمعین- وجوب بهشت را به همراه دارد (قال الصادق علیه السلام: هرکس او را زیارت کند، بهشت برایش واجب گردد- سفینه البحار، ۷/۸۵۳)

السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ رَسُولِ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ فَاطِمَهَ وَ خَدِیجَهَ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ وَلِیِّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا أُخْتَ وَلِیِّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا عَمَّهَ وَلِیِّ اللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکِ یَا بِنْتَ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ.

ابعاد شخصیتی و ویژگی های حضرت معصومه سلام الله علیها:

الف) حضرت معصومه عالمه آل محمد (صلوات الله و سلامه علیهم اجمعین)

۱- روزى عده ‏اى از شیعیان وارد مدینه شدند و پرسش هایى‏ داشتند که مى‏ خواستند از محضر امام کاظم علیه السلام بپرسند. امام در سفر بودند، پرسش هاى خود را نوشته به دودمان امامت تقدیم ‏نمودند؛ چون عزم سفر کردند براى پاسخ پرسش هاى خود به منزل‏ امام شرفیاب شدند.

امام کاظم مراجعت نفرموده بود و آنها امکان توقف نداشتند، از این رو حضرت معصومه پاسخ آن پرسشها را نوشتند و به آنها تسلیم کردند. آنها با مسرت فراوان از مدینه منوره خارج شدند. در بیرون مدینه با امام کاظم مصادف‏ شدند و داستان خود را براى آن حضرت شرح دادند. هنگامى که امام پرسش هاى آنان و پاسخ هاى حضرت را ملاحظه کردند، سه بار فرمودند: «فداها ابوها» «پدرش به قربانش باد.» باتوجه به این که‏ حضرت معصومه به هنگام دستگیرى پدر بزرگوارش خردسال بود، این داستان از مقام بسیار والا و دانش بسیار گسترده آن حضرت ‏حکایت مى‏ کند.

۲- ملاصدرا، هنگامی که در کهک زندگی می‌کرد، برای عرض ادب و توسل به بارگاه کریمه اهل بیت فاطمه معصومه مشرف می‌شد. از وی نقل شده: هرگاه در زمینه مسائل علمی، مشکلی برایم پیش می‌آمد که از حلّ آن عاجز می‌ماندم، با پای پیاده از کهک به قم می‌رفتم و به کنار قبر حضرت فاطمه معصومه رفته، از آن حضرت استمداد می‌نمودم. با این کار، مسأله و مشکل من حل می‌شد و سپس به روستای کهک باز می‌گشتم.

در یکی از این سفرها در جوار قبر فاطمه معصومه یک مساله مهم و پیچیده فلسفی یعنی اتحاد عاقل و معقول در یک مکاشفه عرفانی، برایش حل شد. او خود در این زمینه می‌گوید: مساله اتحاد عاقل و معقول از مشکل ترین مسایل فلسفی است که تاکنون هیچ فیلسوف مسلمانی توفیق حل آن را پیدا نکرده است. من با توجه کامل به خدای سبحان از او خواستم که مشکل برایم حل شود. دری از رحمت حق بر من گشوده شد و در این مورد معرفت جدیدی برایم حاصل شد. هنگام نوشتن این بحث من در قریه کهک قم بودم. از آنجا رهسپار قم شدم، به زیارت دختر موسی بن جعفر(س) مشرف گردیدم و از آن حضرت در حل این مساله یاری جستم. به برکت او در روز جمعه این مطلب بر من کشف گردید. (اتحاد عاقل و معقول، علامه حسن زاده آملی، ص ۱۰۸به نقل از شواهد الربوبیه)

۳- شیخ عباس قمی ره گوید: در حرم حضرت معصومه دویست هزار محدث (یعنی کسانی که هر کدامشان دویست هزار حدیث حفظ بوده اند) مدفون اند.

۴- علامه جوادی آملی: شما در قم نیستید تا از نزدیک تجربه کنید؛ فهم کتاب عمیق علمی در قم آسان می شود اما همان کتاب در غیر قم به کندی فهمیده می شود.

۵- مدفن شریف او در قم مثل نجف اشرف محل تجمع علما است و نزول فیوضات علمی است. امتیازی که استمرار و دوامش در عالم تشیع تقریبا منحصر به حضرت امیر، کربلای معلی، امام رضا و ایشان (سلام الله علیهم اجمعین) است.

و به قول علامه جوادی آملی: امام هشتم علیه السلام در تجلیل از خواهرش ـ حضرت معصومه علیها السلام مستقیماً دخالت کرده و زیارت مأثور برای او دارد. فرمود خواهرم را زیارت کنید. تمام این برکات ۱۲۰۰ ساله ای که از این بانو به امت اسلامی رسیده، به خاطر وجود قبر او در این شهر است و نشانگر آن است که حیات و ممات اینها یکسان است.

به زیارت این بزرگوار بسنده کردن، حداقلِ آن است. اینها به علوم زیادی اِشراف دارند و خیلی چیزها یاد می دهند، خیلی مشکل هم حل می کنند. کرامت واقعی آنها در این نیست که چهار تا مریض را شفا می دهند، یا مشکل مالی کسی را برطرف می کنند، کرامت واقعی آن حضرت در این است که بیابانی خشک و غریب، به برکت وجود او می شود، چیزی همانند حوزه کهن سال نجف. (رجائی، ۱۳۸۵: ۱۴۲)

ب) حضرت معصومه ولایت محور و ضد طاغوت

سیاست مامون عباسی -علیه اللعنه- این بود که شیعیان و خاندان اهل بیت را پراکنده نگه دارد (به عنوان نمونه امام کاظم ۴ دختر به نام فاطمه دارد معروف به فواطم اربعه؛ فاطمه کبری، ملقب به «حضرت معصومه» که در قم مدفون است و فاطمه صغری، ملقب به «بی بی هیبت» که در مدخل شهر باکو در جمهوری آذربایجان مدفون است و فاطمه وسطی، ملقب به «ستّی فاطمه» که در اصفهان مدفون است و فاطمه اُخری، مشهور به «خواهر امام» که در رشت مدفون است- عبدالوهابی، مرتضی،سیری در کرامات حضرت معصومه-).

اما تنها خواهر تنی امام رضا (فاطمه معصومه- که همواره خود را «انا المعصومه اخت الرضا» معرفی می نمود) به همراه هفتاد نفر از محارمش بر خلاف سیاست طاغوت با سفر از کنار مضجع و بارگاه شریف جدش رسول خدا صل الله علیه و آله به مرو به مبارزه با طاغوت و عطف توجه به ولی زمان خویش برخاست و گرچه در این راه با هفتاد نفر از محارم خود به شهادت رسیدند اما قم را برای همیشه تاریخ حرم امامان و بزرگترین مرکز تشیع و پایگاه علوم اهل بیت و خاری در چشم دشمنان ولایت نمودند.

ج) حضرت معصومه مجذوب سالک (مقامات بلند و معنوی حضرت معصومه سلام الله علیها)

برخی اول سالک اند و بعد مجذوب خداوند می شوند اما فاطمه معصومه اول مجذوب است بعد سالک الی الله. یعنی نظر کرده های خداوند متعال و ائمه اطهار هستند. مجذوب سالکی که مجذوبان سالک دیگری مثل آیت الله بهجت ره برای کسب فیض در سن ۹۰ سالگی حاضرند یک ساعت و گاهی بیشتر روبروی مضجع شریفش بایستند و از او کسب فیض کنند.

یکی از دوستانم (حجت الاسلام و المسلمین نعمت الله خدّامی امام جمعه اندیمشک) می گفت: آیت الله بهجت یک ساعت جلوی ضریح می ایستاد و زیارت می کرد در حالی که گاهی حالش برای پاسخ به یک سوال هم مصاعد نبود. یک نوبت نیز وقتی حین زیارت از ایشان سوالی پرسیدیم گفت: «مگر نمی بینی دارم با بزرگتر صحبت می کنم».

حرم حضرت معصومه آشیانه اهل بیت عصمت و طهارت و مرکز آرامش است؛ چه اینکه خانه و خانواده الهی و آسمانی تنها مرکز آرامش است (الا بذکر الله تطمئن القلوب) و به فرموده امام صادق علیه السلام: هر کس حرمی دارد و حرم ما قم است. و امام کاظم علیه السلام در تعبیر دیگری فرمود: قُمْ عُشِّ آل محمَّد وَ ماوَی شیعَتِهِم؛ قم آشیانه آل محمد و پناهگاه شیعیان ماست (سفینه البحار/ ص ۷۵۳)

آیت الله بهجت ره می فرمود: حضرت معصومه با امام رضا علیهما سلام ارتباطات خیلی قوی دارند. در حرم او همه معصومین را باید زیارت کرد؛ چون حرم آن حضرت حرم معصومین است لذا جا دارد زیارت جامعه کبیره خوانده شود (کتاب العبد به نقل از حجت الاسلام علی بهجت) و آقای بهجت ره از سال ۱۳۳۵ ه.ش هر روز به زیارت حضرت معصومه می رفت و بعد از زیارت (که یک ساعت و گاهی دو ساعت در حالت ایستاده طول می کشید) در حرم ایشان زیارت جامعه کبیره و برخی دیگر از زیارت ماثوره را می خواندند. (فصل نامه فرهنگ زیارت، ۱۳۹۰: ش ۷: ۶۴)

علامه ذوالفنون حسن حسن زاده آملی در تبیین جلالت آن بانو فرموده: «اگر برای بنده ممکن بود و با مشکل مواجه نمی شدم برای تجلیل از مقام فاطمه معصومه سلام الله علیها مسیر از خانه تا حرم  را سینه خیز می آمدم» (به نقل از آیت الله حسن رمضانی؛ علامه ذوالفنون این جمله را در دانشگاه قم و در گردهمایی که برای تجلیل از مقام حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها برگزار گردیده فرموده است.)

همچنین علامه می‌فرمود: «ما امامزاده زیاد داریم و خود موسی بن جعفر علیهماالسلام فرزندان زیادی داشتند، اما کدام یک از ایشان مانند فاطمه معصومه سلام الله علیها درخشید و منشأ خیرات و برکات شد؟ و باید یک مقام ثبوتی باشد که این مقام اثبات رقم خورده باشد و ای کاش من می‌‌توانستم در این مسیر این‌ طور به محضر شما تشرف پیدا کنم.»

آیه الله دکتر احمد عابدی: جلالت حضرت معصومه  تا حدی است که خبیث ملعونی مثل رضاشاه به علمای قم نامه نوشت که وفات حضرت معصومه را مشخص کنید تا تعطیل رسمی اعلام کنم و خادم های حرم آن حضرت را از سربازی معاف کرد (این نامه هنوز در موزه حرم حضرت معصومه موجود است). و در سفرنامه شخص آلمانی آمده که در زمان قاجار اگر کسی در حرم معصومه متحصن شود در امان است.

علامه شهید مطهّری ره، هرگاه نام علامه طباطبایی ره را به زبان می آورد، می گفت: روحم به فدای او باد. یکی از دانشمندان از استاد پرسید: دلیل این همه تجلیل و احترام شما از علاّمه چیست؟

استاد در پاسخ گفت: من فیلسوف و عارف بسیار دیده ام و احترام من به علاّمه به خاطر فیلسوف بودن ایشان نیست، بلکه از این جهت است که او عاشق و دلباخته اهل بیت است. چرا که علاّمه در ماه رمضان روزه خود را با بوسه بر ضریح مقدّس حضرت معصومه افطار می کرد. ابتدا پیاده از منزل تا حرم مطهّر (با توجّه به آن سنین پیری و دوری راه) مشرف می شد. ضریح مقدّس را می بوسید، سپس به خانه می رفت و افطار می کرد. (شمس، ۱۳۸۵: ۶۱۳)

آیت الله مرعشی نجفی رحمه الله درباره اهتمام خود به زیارت حرم حضرت معصومه علیها السلام گفته اند: «شصت سال است که هر روز من اولین زائر آن حضرت هستم.»

از ایشان نقل است که فرمود: شبِ زمستانی بود که من دچار بی خوابی شده بودم. خواستم به حرم بروم، دیدم بی موقع است؛ آمدم خوابیدم. در عالم خواب دیدم خانمی وارد اتاق شد و به من فرمود: «سید شهاب! بلند شو و به حرم برو؛ عده ای از زوار من در پشت دربِ حرم، دارند از سرما هلاک می شوند؛ برو آنها را نجات بده» من به طرف حرم به راه افتادم. وقتی پشت درب شمالی حرم رسیدم، دیدم در میدان آستانه، عده ای از زوار پاکستانی یا هندی، با لباس های مخصوص خودشان، از شدت سرما می لرزند. درب حرم را زدم؛ حاج آقا حبیب که جزو خدام حرم بود، با اصرار من در را باز کرد و ابتدا من، و آنها پشت سرم وارد حرم شدند». (فصل نامه فرهنگ زیارت، ۱۳۹۰: ش ۷: ۸۸)

روزی جمعی از علما در محضر آیت الله بروجردی بودند که دو نفر از فرستادگان پادشاه عربستان به خدمت ایشان رسیدند و هدایایی به همراه داشتند که میان آنها قطعه ای از پرده خانه خدا بود. ایشان از میان هدایا، پرده کعبه را برداشت و به چشم کشید و فرمود: «بقیه را برگردانید.» آنان گفتند: «پادشاه عربستان (ملک سعود؛ هفدهمین پادشاه عربستان سعودی در سال ١٣٧۵ هـ .ق) وقت ملاقات می خواهد.» فرمود: «فعلاً وقت ملاقات ندارم.» علمای اطراف به آیت الله بروجردی گفتند: «آقا! خوب بود وقت ملاقات می دادید. چرا که چه بسا اگر چنین اجازه ای بدهید، موجب شود که قبور چهار امام که غریبانه در قبرستان بقیع جای دارند، تبدیل به بارگاه شود.»

آیت الله بروجردی در پاسخ فرمود: «علت نپذیرفتن من این است که از عمه ام حضرت معصومه علیها السلام خجالت کشیدم؛ چرا که او وقتی در این شهر به دیدنم می آمد، می بایست ابتدا به زیارت عمه ام فاطمه معصومه علیها السلام می رفت. (فصل نامه فرهنگ زیارت، ۱۳۹۰: ش ۷: ۵۳)

حضرت امام خمینی رحمه الله نیز تا وقتی که در قم بودند، به طور مرتب هر روز پس از درس صبح و گاهی هم پس از درس عصر به زیارت می رفتند (رجائی، ۱۳۸۵: ۲۴ و ۲۵). و مقام حضرت معصومه را آن قدر ارجمند می دانست که در یک قصیده شامل ۴۴ بیت حضرتش را با زهرای اطهر سلام الله علیهما مقایسه کرده و هر دو را ستوده که بیانگر بزرگی شأن این بانوی بزرگوار است. از جمله یک بیتش این است:

“لَمْ یلِد”م بسته لب وگرنه بگفتم             دخت خــــداینــــــد این دو نور مطهّر

عظمت قم:

بیش از سی روایت درباره شهر و مردم قم از طرق معتبره رسیده است از جمله:

خواب در قم عبادت است. سه در از هشت در بهشت رو به قم باز می شود. محل حشر و نشر جمیع مردم، بیت المقدس است، جز اهالی قم که در قبور خویش محاسبه می شوند (گنجینه آثار قم/۳۹) و از آنجا به بهشت محشور می گردند. و اهل قم به تأییدات ربانی مؤید و به توفیقات سبحانی مشرف اند و فرشتگان پیوسته بلایا را از آنان دفع کنند و بندگان مؤمن خدای متعال در آن شهر گرد آمده و در انتظار شفاعت پیغمبر خود بسر می برند.

و از اختصاصات دیگر شهر قم اینکه پناهگاه مردمان در هنگام بلایا است. حضرت امام صادق فرمودند: اذا اصابتکم بلیه و عناء، فعلیکم بقم فانه مأوی الفاطمیین؛ زمانی که به شما گرفتاری و غمی رسید، به شهر قم پناه برید چراکه قم محل و مأوای فاطمیین است. (سفینه البحار- ۷/۷۵۳)

سلام خدای متعال بر اهل قم باد. خداوند سرزمین شان را از باران سیراب گرداند و برکات و رحمت خود را بر آنها نازل فرماید و زشتی ها را به نیکوئی مبدل سازد. آنانکه اهل رکوع، سجود، قیام و قعودند؛ آنانکه فقیهانند و اهل ذکر و درکند. (امام صادق علیه السلام/ سفینه البحار/۷/۹۵۳)

انتهای پیام/ندای اصفهان