بررسی اما و اگرهای احیای زاینده‌رود در اتاق بازرگانی
دولت به مصوبات شورای عالی آب پایبند باشد/ کمبود اعتبار مانع مناسب‌سازی بستر رودخانه شد
به گفته رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی استان اصفهان، بحران پدید آمده که منجر به خشکی زاینده‌رود و نرسیدن حق‌آبه تالاب گاوخونی و عدم تأمین کامل حقوق حق‌آبه‌بر آن و سهم‌آبه‌بر شده ناشی از نقض مصوبات توسط دولت بوده است.
به گزارش اصفهان شرق، زاینده‌رود و جریان مقطعی آن در طی سال‌های اخیر، بارها موجب بروز مشکلات فراوان برای قشر کشاورز این استان که البته سهم قابل‌توجهی از جمعیت آن را نیز تشکیل می‌دهند شده و عدم چاره‌جویی صحیح از سوی دولت در این مدت و عدم برقراری مدیریت یکپارچه بر حوضه آبریز زاینده‌رود، عمق این بحران را زیادتر کرده است.
از دیگر سو، مسأله زاینده‌رود در حال حاضر دیگر محدود به مشکلات کشاورزان نیست و تبعات زیست‌محیطی و اجتماعی آن می‌تواند در سال‌های اخیر، جریان اصلی حیات در استان اصفهان را مختل کرده و زندگی 5 میلیون نفر را تهدید کند.
تبدیل تالاب گاوخونی به کانون اصلی ریز گرد، بروز مشکل در تأمین آب شرب، فرونشست دشت‌های فلات مرکزی و از بین رفتن کشاورزی در این استان، تنها گوشه‌ای تهدیداتی است که از دید کارشناسان، احتمال وقوع آن‌ها در آینده بسیار زیاد است.
از همین رو برای روشن شدن ابعاد مشکلات زیست‌محیطی و کشاورزی حوضه زاینده‌رود، گفت‌وگویی با حمیدرضا قلمکاری، رئیس کمیسیون کشاورزی و محیط‌زیست اتاق بازرگانی استان اصفهان ترتیب داده شد.
قلمکاری که پیش‌تر با همکاری کمیسیون کشاورزی اتاق، طرح احیای زاینده‌رود، از سراب تا پایاب را به دولت ارائه کرده بود؛ کلید حل مشکلات زاینده‌رود را اجرای کامل مصوبات شورای عالی آب می‌داند.
*با توجه به نوسانات جریان آب در سال زراعی جاری، برداشت کشاورزان بین ده تا پانزده درصد در هر هکتار کاهش داشته، آیا این ادعا صحت دارد؟
قلمکاری: در مناطق مختلف آبخور وضعیت یکسان نیست. منطقه رو دست به دلیل قرار داشتن در پایاب رودخانه و متأثر شدن از بیشترین نوسانات دبی رودخانه و نداشتن منابع آب زیرزمینی برای جبران، بیشترین تأثیر را از نوسانات دبی رودخانه متحمل شده است. بر مبنای مشاهدات میدانی کاهش برداشت محصول در منطقه رو دشت به میزان پانزده درصد قابل پیش‌بینی است. تعیین رقم دقیق کاهش محصول در صلاحیت سازمان جهاد کشاورزی استان است.
* طرح احیای زاینده‌رود از سراب تا پایاب از سوی دولت پیگیری شد؟ چه قول‌هایی داده شده است؟
قلمکاری: طرح احیای زاینده‌رود از سراب تا پایاب خواست عموم مردم است. آقای روحانی در سخنرانی انتخاباتی در میدان امام اصفهان قول دادند که پس از دریاچه ارومیه و شادگان، در دولت دوازدهم نوبت احیای زاینده‌رود است.
با مصوبه سیزدهم شورای عالی آب و مصوبه چهارم شورای مدیریت حوضه زاینده‌رود هم تکلیف دولت روشن است و هم راهکار احیای زاینده‌رود و تالاب بین‌المللی گاوخونی مشخص است. این مصوبات که به موجب اصل 138 قانون اساسی عین قانون و لازم‌الاجرا هستند. چنانچه به اجرا در آیند موجب احیای زاینده‌رود و تالاب خواهند شد.
نقطه قوت این مصوبات آن است که در فرآیند تصویب آن‌ها استانداران استان‌های چهارمحال و بختیاری، خوزستان، یزد و اصفهان و نمایندگان صنف کشاورزان استان‌های چهارمحال و بختیاری و اصفهان حضور و مشارکت داشته‌اند و آن‌ها را تأیید و تصویب کرده‌اند.
* شراط بحرانی کنونی ریشه در چه مسائلی دارد؟
قلمکاری: بحران پدید آمده که منجر به خشکی زاینده‌رود و نرسیدن حق‌آبه تالاب و عدم تأمین کامل حقوق حق‌آبه‌بر آن و سهم‌آبه‌برِ آن در زاینده‌رود شده است؛ ناشی از نقض مصوبات توسط دولت بوده است. چنانچه دولت برای تخصیص‌های داده شده خود منابع آب لازم را تأمین کند و به تخصیص حق‌آبه‌های قانونی به استان‌ها و مصارف جدید خاتمه دهد؛ زاینده‌رود و تالاب احیا و بحران برطرف خواهد شد.
از طریق کمیسیون کشاورزی، آب و محیط‌زیست اتاق بازرگانی اصفهان طرح ایجاد «کارگروه ملی نجات زاینده‌رود از سراب تا پایاب» پیشنهاد شد و با پیگیری‌های مجدانه این پیشنهاد در کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی مطرح شد و از طرف این کمیسیون نامه‌ای به معاون اول رئیس‌جمهور ارسال شد.
* آیا با حجم فعلی ورودی آب به سد، احتمال بازگشایی آب در آبان ماه وجود دارد؟
قلمکاری: حجم کنونی ذخیره آب پشت سد هم‌اکنون حدود 400 میلیون مترمکعب است. مقایسه این حجم ذخیره با حجم ذخیره سد در سال گذشته در همین ایام اگرچه نشان‌دهنده وضعیت مطلوب‌تری است؛ ولی باید توجه داشت که با آغاز تابستان مصادف با اوج‌گیری مصارف آب در بالادست و بخش‌های میانی حوضه و همچنین افزایش مصرف شرب است. از هم‌اکنون ورودی آب به سد کمتر از خروجی از آن است و بنابراین ذخیره سد روند کاهشی دارد.
نکته مهم دیگر آن است که قضاوت در مورد شرایط آبی در پاییز آینده تابع بارش‌های سال آبی آینده است. امیدواریم با بارش مناسب در سال آبی آینده امکان تأمین آب پاییزه فراهم شود. تصمیم‌گیری در این خصوص فرا استانی و بر عهده کمیته‌ای با عضویت مدیر حوضه زاینده‌رود و تصویب وزارت نیرو است.
*دلیل توقف ساماندهی بستر رودخانه، عدم تأمین اعتبار از سوی دولت عنوان‌شده، دولت چه جوابی در این باره داده؟
قلمکاری: محدودیت‌ها و تنگناهای مالی، اعتباری و بودجه‌ای دولت واقعیتی غیرقابل‌انکار است. همین محدودیت‌ها دلیل پیشرفت کند عملیات ساماندهی در دست انجام با مشارکت صنف کشاورزان است.
* با این وضعیت، آینده کشاورزی استان چیست و چه باید کرد؟
قلمکاری: عملیات ساماندهی اگرچه در کاهش تلفات آب در مسیر رودخانه مؤثر است ولی همچنان که گفته شد؛ حل بحران آب در زاینده‌رود و خاتمه گرفتاری‌های کشاورزان حق‌آبه دار و سهم‌آبه‌بر درگرو التزام دولت به رعایت مفاد مصوبات قانونی سیزدهم شورای عالی آب و چهارمین جلسه شورای مدیریت حوضه زاینده‌رود است.
چنانچه دولت به روند کنونی استفاده از حق‌آبه‌های قانونی برای تخصیص‌های داده شده خود خاتمه دهد؛ زاینده‌رود و تالاب احیا خواهد شد؛ کشاورزان به‌حق قانونی‌شان خواهند رسید و بحران منطقه مرکزی کشور برطرف خواهد شد.
انتهای پیام/فارس
