مشکلی که از مرز بحران گذشته است؛
خشکسالی یا بحران مدیریت آبی/ سرچشمه مشکلات زایندهرود کجاست؟
شواهد نشان میدهد؛ بیش از آنکه خشکسالی موجب فصلی شدن رودخانه دائمی زایندهرود شود؛ برداشتهای بیرویه دولت و عدم نظارت بر برداشتهای غیرقانونی در بالادست، این بحران را ایجاد کرده است.
به گزارش اصفهان شرق، جریان مقطعی آب در رودخانه زایندهرود طی یک دهه اخیر صدمات فراوانی به اصفهان و شهرهای حاشیه این رودخانه وارد کرده و انفعال دولت در ساماندهی این مشکلات، جای امیدواری چندانی برای شهروندان اصفهانی باقی نگذاشته است.
بر اساس اعلام شرکت آب منطقهای استان اصفهان، دریچههای سد زایندهرود در تاریخ 19 خردادماه جاری بسته خواهد شد و بر همین اساس با فاصله یک الی دو روزه، جریان آب در رگ حیاتی اصفهان قطع خواهد شد و آب رودخانه برای باغ داران غرب اصفهان نیز تا پایان تابستان به صورت هر ماه، 10 روز جریان خواهد داشت.
به گفته مسعود میر محمد صادقی، از ظرفیت یک میلیارد و 400 میلیون مترمکعبی سد زایندهرود، تنها 325 میلیون مترمکعب توسط آب اشغالشده و وضعیت همچنان بحرانی است.
بررسیها نشان میدهد با وجود افزایش بارشهای مقطعی در پایان سال گذشته و اوایل فروردینماه، همچنان میزان بارش از میانگین بلندمدت خود فاصله بسیار زیادی دارد و در شرق حوضه آبی زایندهرود نیز بارشها 80 درصد کاهشیافته است.
همه عوامل نشان میدهد با روند فعلی نمیتوان به آینده حوضه آبی زایندهرود و احیای کشاورزی این بخش امید چندانی داشت؛ چرا که به گفته حسن محسنی، در همین سال زراعی، مجموعاً 18 روز آب به کشاورزان داده شد که این عدد برای سال قبل، 28 روز بود و همین باعث شد تا 30 درصد از زمینها زیر کشت نروند.
رئیس صنف کشاورزان شرق اصفهان همچنین در رابطه با میزان برداشت محصول در این منطقه بیان کرد: به این دلیل که آب در آبان ماه در اختیار کشاورزان قرار نگرفت، برداشتها با کاهش همراه خواهد بود و پیشبینی میشود بین 10 الی 15 درصد، محصول کمتری از هر هکتار برداشت شود.
اگرچه قسمت مهمی از مشکلات آبی زایندهرود به خشکسالی مرتبط است اما خشکسالی و کاهش بارندگیها در سالهای اخیر، عمدتاً در استان اصفهان و منطقه شرق ثبتشده و میزان افت بارشها در سرچشمههای زایندهرود حدود 11 درصد بوده است.
این یعنی، بیش از آنکه خشکسالی موجب فصلی شدن رودخانه دائمی زایندهرود شود؛ برداشتهای بیرویه دولت و عدم نظارت بر برداشتهای غیرقانونی در بالادست، این بحران را ایجاد کرده است.
در حال حاضر، نسبت سرانه ذخایر آبی در حوزه زایندهرود با فرض اجرایی شدن دو طرح کوهرنگ 3 و بهشتآباد 750 مترمکعب خواهد بود که از نظر سازمان ملل، عدد زیر هزار این نسبت به معنی بحران آبی است.
مضافاً اینکه بر اساس قانون، دولت موظف بوده قبل از برداشت آب از رودخانه و تخصیص آن به سایر استانها، طرحهای آبرسانی به سرچشمههای زایندهرود را عملیاتی کرده و از حق آبه کشاورزان به طور غیرقانونی برداشتی انجام ندهد.
حال دولت علاوه بر اینکه برداشتهای غیرمجاز خود از سال 79 تا کنون را جبران نکرده، هیچیک از طرحهای مصوب انتقال آب بین حوضهای را نیز به سرانجام نرسانده است تا کسری آب سد زایندهرود به مرز بحران شرب نزدیک شود.
بنا بر گفته حسینعلی حاجی دلیگانی، حجم آب موردنیاز جهت جبران کمبود آب حوضه زایندهرود در هر 10 سال برابر 200 میلیون مترمکعب و زمان مورد انتظار برای بهرهبرداری از پروژه تونل سوم کوهرنگ با شرایط کنونی بیش از 10 سال است.
این در حالی است که با اجرای پروژه تونل کوهرنگ، 150 میلیون مترمکعب از این کسری قابل جبران است و مشکل همچنان بر جای خود باقی خواهد بود.
مشکلات زایندهرود سالها است که از مرز بحران گذشته و نتایج آن، سریعتر از آنچه که دولت و نهادهای مسؤول تصور میکنند؛ استان اصفهان و فلات مرکزی ایران را در بر خواهد گرفت. در این بین، حسرت انفعال چندساله مسؤولان در رفع مشکلات تنها رودخانه دائمی فلات مرکزی ایران، زندگی جمعیت 5 میلیونی آن و ایجاد بزرگترین کانون ریز گرد مرکز کشور در تالاب گاوخونی تنها بر دل مردم خواهد ماند.
انتهای پیام/فارس